Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
23-Ноябрь, 2024-жыл, ишемби, Бишкек убактысы 14:55

"Түркмөнстан менен алаканы чыңдоо зарыл"


Аликбек Жекшенкулов.
Аликбек Жекшенкулов.

Президент Сооронбай Жээнбеков 23-24-августта мамлекеттик сапар менен Түркмөнстанда болот. Кыргыз-түркмөн мамилелеринин азыркысы жана келечеги тууралуу "Азаттык" радиосунун суроолоруна Кыргызстандын мурдагы тышкы иштер министри Аликбек Жекшенкулов жооп берди.

"Азаттык": Президент Жээнбековдун Түркмөнстандагы сапарында кол коюла турган негизги документ Стратегиялык өнөктөштүк тууралуу декларация болору айтылды. Айтсаңыз, деги эле эки өлкө ортосундагы кызматташтыктын келечеги канчалык жана негизги багыттар кайсылар?

Жекшенкулов: Келечек тууралуу айтарда эки өлкө ортосундагы тарыхка да кайрыла кетиш керек.

Көп жылдардан бери Түркмөнстан ички жана тышкы саясаты жагынан Сапармурад Ниязовдун тушунда өтө бейтарап деген макамда болуп келген. Көп мамлекеттер менен жакшы катышпай, өзү менен өзү болуп келе жаткан.

Ал эми акыркы жылдардагы саясатын карасаңар, 2014-2015-жылдары эки өлкөнүн президенттери бири-бири менен катышып, мамилелерди оңдоого аракет кыла баштады. Бул дагы бир чоң кадам болгон.

Президентибиз Сооронбай Шарипович да эми мамлекеттик сапар менен барып, эки тараптуу мамилени бир калыпка түшүрүүгө аракет кылганы жатат.

Экономикалык кызматташуу, албетте, эң негизги мааниге ээ. Анткени ошол эле Түркмөнстандын газы биз аркылуу Кытайга кеткени турат.

Сооронбай Жээнбековду түркмөн тышкы иштер министри Рашид Мередов тосуп алды.
Сооронбай Жээнбековду түркмөн тышкы иштер министри Рашид Мередов тосуп алды.

Бизге Европадан, Кавказдан же Ирандан келе жаткан жүк кээде Түркмөнстан аркылуу өтөт. Ошондуктан эгер ортодо жакшы алака болбосо бул жагынан залакасы тийип калышы ыктымал. Түркмөнстан транзиттик мамлекет катары бизге чоң жардам бере алышы мүмкүн.

Коопсуздук маселеси да абдан орчундуу. Себеби бул өлкө Ооганстан менен чектеш жайгашкан. Маалымат алмашуу, күч органдарынын кызматташтыгы да биз үчүн маанилүү. Мындан тышкары, билесиздер, бизге келип билим алып жаткан түркмөн жаштары көп.

Кыргыз-түркмөн соода-сатыгы акыркы жылдары өнүгө баштады.

Бул эки тараптуу мамилелер. Ошол эле учурда көп тараптуу, Борбор Азиянын, беш мамлекеттин кызматташтык маселеси да азыркы учурдун күн тартибине чыгып жатпайбы.

Казакстан, Өзбекстан, Кыргызстан, Тажикстан ынтызар болуп, бири бирин колдоп, мамилени бекемдөө ниетин билдирип жатышат. Алака бир нукка түшүүдө. Бул жерде эки лидердин өз ара түшүнүшүүсү, колдоо көрсөтүп турушу да маанилүү.

"Азаттык": Кыргыз-түркмөн саясий сүйлөшүүлөрү туура үч жыл мурда да өткөн. Анда да бир топ келишимдер түзүлгөн, бизнес-форум өтүп, жакшы ойлор айтылган. Бирок ошол бойдон иш жылган жок. Азыр да көп пландар айтылып жатат. Жыйынтыгы ошондой болуп калбашы кайсы жагдайлардан көз каранды?

Жекшенкулов: Бизде шайлоо өттү. Түркмөнстан биринчи кезекте Кыргызстанга кандай президент келгенин байкап, "анын саясаты, тышкы экономикалык ишмердүүлүгү кандай болот" деп баамдап турду. Ошондон кийин чакырды. Бул мыйзам ченемдүү көрүнүш.

Бийлик алмашканда бардык эле мамлекеттер саясат кайсы нукка буруларын карап турат.

Ал эми мурдагы пландар ишке ашпай калганына, албетте, майда-чүйдө себептер болгон. Анын баарын айтуунун кажети жок. Азыр эки тарап тең келишимдерди аткарууга аракет кылышы керек.

"Азаттыктын" материалдарына пикир калтырууда төмөнкү эрежелерди так сактоону өтүнөбүз: адамдын беделине шек келтирген, келекелеген, кордогон, коркутуп-үркүткөн, басмырлаган жана жек көрүүнү козуткан пикирлерди жазууга болбойт. Эрежени сактабай жазылган пикирлер жарыяланбайт.​
XS
SM
MD
LG