Бозгундагы казак олигарх Мухтар Аблязовдун үй-бүлөсүнө байланыштуу Италиядагы чырдын учугу уланууда. Италиялык журналист жана политолог Жованни Бенси “Азаттыктын” казак кызматына курган маегинде Мухтар Аблязовдун үй бүлөсүн депортациялоонун артында экс-премьер-министр Сильвио Берлускони турат деген оюн айтты.
Италия оппозициясы казак жарандарын күчкө салып өлкөдөн чыгаруу боюнча чечим кабыл алган министрлерди кызматтан алууну талап кылууда. Италиялык журналист жана политолог Жованни Бенси “Азаттыктын” казак кызматына курган маегинде Мухтар Аблязовдун үй-бүлөсүн депортациялоонун артында экс-премьер-министр Сильвио Берлускони турат деп айтты.
Июнь айынын этегинде италян полициясынын өзгөчө маанидеги тобу Римдин чекесиндеги вилладан таанымал казак олигархы, президент Назарбаевдин каарына калып, учурда бозгунда жүргөн банкир Мухтар Аблязовдун аялы Алма Шалабаева менен алты жашар кызын кармап камакка алган. Үч күндөн кийин алар Казакстанга депортациялаган. Учурда Алма Шалабаева Алматыда үй камакта отурат. Ал эми Италияда болсо казак жарандарын депортациялоого ким буйрук берген деген териштирүү башталды.
Мындан дээрлик бир ай мурун болгон окуя эми эмне үчүн азыр мынчалык бүйүр кызыткан талашка айланды?
“Азаттыктын” бул суроосуна Жованни Бенси мындайча жооп берет:
- Бул окуяга байланыштуу ызы-чуу казак ишкердин үй бүлөсүн кармап, өз мекенине жиберүүгө италян полициясынын атайын маанидеги отряды катышкандыгынан келип чыкты. Ондогон атайын даярдыктагы полиция кызматкерлери казак оппозиционеринин аялы менен баласын кудум коркунучтуу кылмышкерди колго түшүргөндөй кармаган. Жөнөкөй италяндыктардын түшүнүгүндө бул акылга сыйбаган жорук. Бул деген италян өкмөтү кимдир бирөөнүн кызыкчылыгын көздөп иш кылганын, тактап атканда президент Назарбаевдин көңүлүнө жага турган иш кылганын көрсөтөт. Кимдир бирөө казак бийликтерине ушундай кызмат көрсөтүп, өзүнө пайда тапкысы келди дегенди туюндурат. Италия Казакстандын өзүнөн нефть жана газ сатып алууну көздөйт. Андыктан Италия президент Назарбаев менен мамилесин бузгусу келбейт. Италиянын мурдагы премьери Сильвио Берлускони азыр эч кандай мамлекеттик кызматты ээлебесе дагы өзүнүн саясий салмагы менен өкмөткө таасирин сактап калды. Берлускони президенттер Путин жана Назарбаев менен жакын мамиледе, жакында эле Москвага барып келди. Анын Казакстандан нефть-газ сатып алуу боюнча жеке долбоорлору бардыгы белгилүү. Андыктан Алма Шалабаеваны кызы менен Италиядан күчтөп депортациялоонун сыры – Италиядагы кайсы бир адамдар азыр Назарбаевге кызмат көрсөтүп, кийин анын сыйын көрүүнү көксөп тургандыгында.
Саясий каршылаштар
Казак жарандары өз өлкөсүнө берилгенден кийин италян бийликтери туура эмес чечим кабыл алынганын мойнуна алды. Жованни Бенси италян бийликтеринин депортацияны жокко чыгаруу боюнча буйругунун эч кандай укуктук таасири жоктугун айтат. Ал ортодо италян оппозициясы өлкө бийликтерине кайрылып, иликтөө жүргүзүүнү талап кылды:
- Ал документтерде эмне үчүн казак жарандарын кармоо ушундай катуу тартипте уюштурулганы, бул үчүн тиешелүү жетекчилер кызматтан кетеби деген суроолор коюлат. Өлкөнүн вице-премьери жана ички иштер министри Анжелино Альфано бул чектен чыккан операцияны токтотуп калбаганы үчүн юридикалык жоопкерчилик алып, кызматтан кетсин деген талап айтылат. Бирок менимче, эч нерсе деле өзгөрбөйт,- дейт маектешибиз италиялык журналист жана политолог Жованни Бенси.
Италяниянын прокуратурасы Аблязовдун үй-бүлөсүн кармоого ким буйрук берген, ким аткарган деген фактыларды териштирет. Өлкөнүн премьер-министри Энрико Летта баш болгон жетекчилер бул операция боюнча маалымдар болбогондугун айтып чыгышты. “Анда бул ишти экс-премьер Берлусконинин адамдары өкмөткө билдирбей туруп жасады. Анткени Берлусконинин Казакстан жана Орусия менен ишкердик байланыштары бар” деген жүйөөсүн айтат Жованни Бенси.
Эмне үчүн диссидент-бизнесмен үй-бүлөсүн Италияга алып барып жашырган?
- Италияда башпаанек табуу – коопсуз деп саналат. Буга чейин Италия Советтер Союзунун тушунда, андан кийин пост-советтик өлкөлөрдүн бирине дагы бир кишини өткөрүп берген учур болгон эмес. Меним оюмча, Аблязовдун үй-бүлөсүн өткөрүп берген фактыга карабастан, Италия, жалпы эле Батыш Европа саясий башпаанек издегендер үчүн коопсуз жер болуп кала берет.
Буга чейинки маалыматтарга караганда, Алма Шалабаева Евробиримдиктин аймагына Латвия аркылуу кирген. Кызы экөөндө Борбордук Африка Республикасынын жасалма паспорту болгон. Ал эми Кыргызстанда Мухтар Аблязовдун сүрөтү чапталган Нурдин Осмонов деген ысымга берилген жалган паспорт табылды. 50 жаштагы диссидент-банкир Мухтар Аблязовду казак бийликтери 5 млрд. доллар кымырып алган деп айыптап келет жана президент Назарбаевдин элдешкис душмандарынын бири деп саналат.
