Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
13-Ноябрь, 2024-жыл, шаршемби, Бишкек убактысы 01:36

Назарбаевди экс-күйөө баласы сотко жетелөөдө


Рахат Алиев жана Нурсултан Назарбаев. Мурдагы күйөө баланын "Кесеп кайын ата" деген китебиндеги сүрөт. Астана. 2001-жыл.
Рахат Алиев жана Нурсултан Назарбаев. Мурдагы күйөө баланын "Кесеп кайын ата" деген китебиндеги сүрөт. Астана. 2001-жыл.

Президент Нурсултан Назарбаев менен анын мурдагы күйөө баласы, азыр чет өлкөдө качкын болуп жүргөн Рахат Алиевдин чатагы Вашингтонго да жетти.

Казак соту 2008-жылы Рахат Алиевди сыртынан президентти бийликтен төңкөрүүгө аракет кылган деп соттолгон. Азыр болсо 2007-жылы эки казак банкирди уурдап, өлтүргөн деп айыпталууда.

Ал эми экс-күйөө баланын эки жоросу казак өкмөтү менен иштеген консултант-мыяткерлерди "Казакстандагы мүлкүбүздү тартып алууга көмөктөшүп, чарбабызга 2 миллиард доллар чыгым келтирди" деп күнөөлөшүүдө.

Экс-күйөө бала менен экс-кайын атанын таймашы

Өз журтунда кугунтук жеген адамдар Вашингтонго акыйкаттык издеп, дүйнөнүн чар тарабынан келишет. Июндун башында мурдагы казак жараны Петр Афанасенко Конгрессте жана Мамлекеттик департаментте болду.

Ал 2000-жылы
Петр Афанасенко, Казакстандын мурдакы премьер-министри Акежан Кожогелдиндин жанжигити. Вашингтон, Июнь 2011

камакка алынып, бир жылдан соң бошотулган жана кийинчерээк Казакстандан чыгып кетип, азыр Бельгиянын жараны.

Афанасенконун ырасташынча, түрмөдө аны президент Назарбаевдин күйөө баласы Рахат Алиев өзү кыйноого алган.

- Мен Рахат Алиевди Алматы дубандык улуттук коопсуздук комитетин жетектеп турганда мага жана менин кесиптештериме каршы жалган кылмыш ишин ачкан деп күнөөлөйм. Ал адамдарды кыйноого өзү катышкан жана адамдарды өзү кыйнаган.

Афанасенко оппозиция мүчөсү катары абакка салынганын өз учурунда адам укугун коргоочу уюмдар, ЕККУ жана АКШ Мамдепартаменти айтып чыккан. Ал быйыл Кошмо Штаттарга мурдагы казак жараны Вашингтондо түптөгөн мыяткер уюмдун каржылоосу менен келген.

Рахат Алиев өз кезегинде Афанасенконун сөзүн калпка чыгарып, анда Афанасенкону Казакстандын коопсуздук кызматы жалдаганын тастыктаган документтер бар экенин айтууда.

Көпчүлүк талдоочулар Афанасенкону Казак бийликтери Рахат Алиевге
Президент Назарбаев жана Грузия президенти Михаил Саакашвили. 2005-жыл. Рахат Алиев Австрияда бозунда жүрүп чыгарган "Кемеп кайын ата"китебинин мукабасы.

каршы күрөштө пайдалануу үчүн жалдаган деп шектенишет.

Алиев болсо АКШга таянып, бир тууган жездесинен казак өкмөтү тартып мунай ишканасы менен акцияларынын акысына жана жоготкон пайдасы үчүн 2 миллиард доллар компенсация өндүрүп алмакчы.

Казакстан бул талашта АКШнын бейтарап болушун жана чуулгандуу иштин эки өлкө арасындагы мамилеге залака кылбашын каалайт.

“Нью-Йорк Таймс” гезитинин изилдөөсүнө караганда, Назарбаевдин өкмөтү АКШда абрюн көтөрүү максатында акыркы үч жылда вашингтондук миятчыларга жана эксперттерге миллиондогон доллар сарптаган.

Казак мунайынын пайдасын миятчылар көрүүдө

Экс-күйөө бала Алиев да экс-кайын атасынан кем калышкан эмес. Ал жездеси жоготкон дүйнөнү ордуна койуу үчүн RJI Government Strategies деген консалтингдик же миятчы фирманы жалдаган. Бул фирмада Конгресстин Өкүлдөр палатасынын мүчөсү Ник Рейхолдун бир тууганы Таня иштейт.

Азыр кайда жашаганы белгисиз Рахат Алиев “Азаттыктын”
Рахат Алиев. 31-май 2007

Вашингтондогу бюросуна телефон кагып, аракети үзүрсүз болуп жатканын айтты:

- Мен Конгрессти өзүм жөнүндө чындыкты жана Борбор Азияда эмне болуп жатканын айтып берүү үчүн жалдадым. Чакан миятчы фирманы да жалдадым. Тилекке каршы алардын ишинен чоң жыйынтык боло элек. Менин Назарбаев менен чатагымда соңку кезде эки жакка тең иштеген ак, боз, кара жана ар түрдүү ортомчулар менен миятчылар пайда болду. Атүгүл алардын айрымдары үч жакка иштешет.

Алиев тарап же ага-ини Давинчи жана Иссам Хоранилер сотко Казак элчилигинен миятчылык кызматы үчүн акы алган Конгресстин мүчөлөрүнүн тизмеси да тиркелген.

Элчи Эрлан Идрисов “Нью-Йорк Таймс” гезитине берген жообунда мияткерчилик дүйнөлүк тажрыйбада кеңири колдонулганын, Казакстанда Назарбаевдин диктатору орноду деген куру дооматтарга жооп берүү үчүн консультант-фирмаларды жалдоого туура келгенин тастыктады.

Вашингтондо жайгашкан Өкмөттү көзөмөлдөө долбоору (Project on Government Oversight) АКШнын Юстиция министрлигине кайрылып, “Казак өкмөтү Конгресс мүчөлөрүнүн оозун майлоочу кор түзүүсү мүмкүн” деп тынчсызданды жана береги ишти тез иликтөөгө чакырды. Группанын иликтөөчүсү Жек Уэйнс эгер конгрессмендерге акча төлөнгөнү далилденсе, кооптончу окуянын бети ачылат дейт:

- Эгер документ чын чыгып, өкмөттүн Конгресс мүчөлөрүн мыйзамсыз каржылаганы ырас болсо, бул бир кыйла олуттуу иш. Анткени саясатта акча маанилүү нерсе. Биз көргөн фактыларга караганда, өнөктүктү уюштуруу үчүн мыйзамчылар аркылуу жабык топтор түзүлгөн жана мияткер фирмалар жалданган. Бул тонналаган акча эмес деңизчи. Бирок жабык топтун жетекчилерин тойгузганга жетерлик акча.

Казакстандын Вашингтондогу элчилиги жана миятчы фирмалардын ырасташынча, Рахат Алиев тарап сотко жалгама документтерди көрсөткөн.

Бу таймашта экс-күйөө бала жеңеби же бийлиги жана байлыгы мол Назарбаев жеңеби, аны мезгил көрсөтөт.

XS
SM
MD
LG