Тажик президентинин кызы Озода Рахмон парламенттин жогорку палатасы - Милли Мажлис мүчөлүгүнө баш калаа Дүйшөмбүдөгү №4 аймактан көрсөтүлдү. “Азаттыктын” тажик кызматына атын атагысы келбеген бийлик адамы Озода Рахмон бир добуштан сунушталганын айтты.
Аталган округдан Милли Мажлиске шайлоо 29-майда өтөт. Жогорку палата талапкери шаардык жана баш калаадагы төрт райондун депутаттарынын биргелешкен жыйынында шайланат.
Жогорку палата же Милли Мажлистин 25 мүчөсүн жергиликтүү депутаттар тандаса, калган сегизин президент өзү бекитет.
38 жаштагы Озода Рахмон беш баланын энеси. Юридика илимдеринин кандидаты. 2005-жылдан тарта мамлекеттик кызматта. Президенттик аткаруучу аппаратты январдан бери жетектейт. Чет элдик талдоочулар депутаттык орун Озода Рахмонду мураскорлукка дагы бир кадам жакындатарынан шек санашпайт. Ал эми тажикстандыктар болсо буга эбак эле муюп, моюн сунгандай.
“Перспектива+” коомдук уюмунун жетекчиси Ойнихол Бобоназарова муну ачык айткандай болду:
- Уулуна салыштырганда кызынын тажрыйбасы көбүрөөк. Ал Тажикстандын АКШдагы элчилигинде, тышкы иштер министринин орун басары кызматында иштеген. Ошондой эле анын жаш курагы да өлкө башчысы болууга жол берет. Саясий сабаты жакшы. Президенттин уулу бул кызмат үчүн өтө жаш. Ал мамлекеттик кызматты ээлеп турганы менен ал жерде лидерлерди тарбиялашпайт. Ошондуктан, менимче президент ордуна кызын даярдоодо.
Сөз болуп жаткан президенттин уулу Рустами Эмомали азыр антикоррупциялык агенттикти жетектейт. Отузга чыга элек. Бирок Тажикстан 22-майда референдум менен Конституцияны өзгөртмөй болууда. Эгер өзгөрсө мурдагыдай 35 эмес, 30 жаштан эле президенттикке койсо болот. Рустами үчүн 2020-жылкы кезектеги шайлоодо буга жол ачылат.
Бирок президент саясий жүрүштү өзгөрткөндөй. Үй-бүлөлүк бийликти сактоодогу тобокелдикти азайтуу максатында ынанымдуу адамын тандашы мүмкүн. “Азаттыктын” Борбор Азия боюнча баяндамачысы Брюс Панниер ушул ойго ыктайт:
- Азыркы борборазиялык лидерлер карып калышты. Алар келечектеги кепилдикти ойлоп атышат. Өлгөндөн кийин да барк-баасы, ысымы жок дегенде бир нече жыл бою урматталып кала беришин эңсешет. Эгер үй-бүлө мүчөсү мамлекет башында турса, бул алардын өлүмүнөн кийин эч ким мурдагыларды жокко чыгарып салбашына кепил болот. Биз муну дүйнөнүн башка өлкөлөрүнөн көргөнбүз.
Брюс Панниердин пикирине азербайжандык саясат талдоочу Нотик Жафарли алыс барбай эле өз өлкөсүн мисал келтирди. Азербайжандын азыркы лидери Илхам Алиев да 1995-жылдан тарта депутат, мамлекеттик мунай компаниянын вице-президенти, премьер-министрдин милдетин аткаруучу болгон.
2003-жылы президенттикти атасынан мурастаган. Анын эки кызы саясатка келе элек болсо да, ири бизнес ээлери катары белгилүү. Жакында эле офшордо каткан каражаттары ашкереленип, алардын ишканасы мурдараак Кыргызстанда кен казууга кызыкдар болгону билинди.
Азербайжандык саясат талдоочу Нотик Жафарлинин айтымында, мураскор таптоонун бир кызыкчылыгы байлыкты коргоп калууда жатат:
- Бизнес легитимдүү негизде түзүлбөгөндө сөзсүз ар бир өлкө башындагылар келечекте бийлик башка колго өтүп кетүүсүн каалабайт. Ошол башка бирөөлөр кийин бийликте тургандагы кирешең, мыйзамсыз аракеттериң тууралуу сурак кылбашы үчүн аракет. Тажикстан же Азербайжан сыяктуу режимдерде муну глобалдык камсыздандыруу десе болот. Мураскорлукка карай жол дээрлик бирдей. Кайсы бир кызматтан башталып, анан карьералык өсүш болуп, анан өлкө башчылыгына жетет. Акырындап иш тажрыйбасын арттырып, системаны ичинен таанып, андагы негизги оюнчулар менен таанышып жүрө берет.
Борбор Азиянын башка лидерлери да мураскор таптаганга каршы эмес. Казакстанда президенттин кызы Дарига Назарбаева премьер-министрдин орун басарлыгына чейин иштеди. Анын уулу Нурали Алиевди президенттин ордун басчу киши катары карашууда.
Өзбекстанда мураскор катары сөз болгон Гүлнара Каримованын чуулгандуу каржылык чалмакейлери ачылгандан кийин азыр кайда экени белгисиз.
Кыргызстанда да убагында Аскар Акаевдин уулу менен кызы, Курманбек Бакиевдин балдары менен инилери чоң-чоң кызматтарга коюлуп, аягы ыңкылап менен аяктаган. Азыркы президент Алмазбек Атамбаев болсо мураскор даярдабай турганына ишендирип келет.
