Кыргызстандын Ички иштер министрлигинин маалымат кызматы соңку жылдары журналисттерге кол салуулардын толук эмес тизмесин жарыя кылды. Маалымдоо каражатынын өкүлүнүн өмүрү, коопсуздугуна байланышкан кылмыш иштердин текши баары ИИМ жетекчисинин көзөмөлүнө алынганы менен, жыйынтыгында ушу кезге чейин бир да күнөөлүүнүн жазаланбай келатышы жалаң эле медиа жамааттын эмес, эларалык уюмдардын да кабатырлануусун жаратууда.
Эксперттер эмне дейт?
Маалымдоо каражаттарынын өкүлдөрүнө каршы жасалып жаткан кылмыштардын арбып бара жатканы коомчулукту кооптонтуп жатканын президенттин пресс катчысы Алмас Турдумаматов да белгиледи.
- Акыркы учурда бизде, Кыргызстанда журналисттерге болгон кол салуулар көбөйүп кетти. Саны боюнча. Бул аябай өкүнүчтүү факт. Кол салуулар. Журналист эле эмес кандай гана адам болбосун ага кол салып басмырлоо туура эмес. Бирок маалымат каражаттарынын өкүлдөрү менен болуп жаткан бул окуялардын бардыгын бир караганга болбойт. Ар бир болгон окуяны өзүнчө караш керек.
Журналист Геннадий Павлюктун киши колдуу болушу, андан аз илгери саясат таануучу Александр Князев менен Александр Евграфовдун токмоктолуп, “Ош шамы” гезитинин кабарчысы Кубанычбек Жолдошевди мурда таякташкан бирөөлөрдүн ага автомат огун жөнөтүп коркутушканы – булардын баары Кыргызстандагы бир жума аралыгындагы окуялардын толук эмес тизмеси.
Укук коргоо органдары кылмыш жасагандарды кармап, айыптаганга аракети аз болуп жатат.
А. Алагушев
- Тенденция болуп атат да. Ошондуктан мен ойлойм, эң биринчиден биздин укук коргоо органдар кылмышты жасагандарды издеп, кармап, айыптаганга аракеттери азыраак болуп жатат.
Кыргызстанда орун алган калтыс жагдай ириде журналисттердин ишине, өлкөдө болуп жаткан маалыматтарды убагында объективдүү чагылдырышына тоскоол болуп жатканын “Медиа Полис” уюмунн жетекичиси Бегайым Үсөнова да ырастады.
- Жабыр тарткандар өздөрү күнөөлүү дешет. Антип эле тим болбой журналисттердин кесиптик деңгээли төмөн, өздөрү күнөөлүү дешет. Адам өмүрүнө кол салууну эч ким актабаш керек.
Бегайым Үсөнова журналисттердин өмүрүнө кол салуу боюнча козголгон кылмыш иштер боюнча бир да адам эмдигиче соттолбогонун, ачылган кылмыш иштердин көпчүлүгү убакты-сааты бүткөндөн кийин токтотулуп коюларын кошумчалады.
Кабатыр болгондордун катары көбөйүүдө
Кыргызстанда журналисттерди токмоктоп, өлтүрүп кетүүсүнө тынчсызданган билдирүүлөр арбын түшүүдө. “Нью-Йорк Таймс” гезити: "Кыргызстандагы оппозициялык саясатчылар журналист Геннадий Павлюктун өлүмүнө президент К. Бакиевди күнөөлөшүүдө, анткени өлтүрүлгөн журналист өлкөдөгү сын көз караштын күчөшүнө салым кошо баштаган”, деп жазды.
Кыргызстандын коомдук парламенти Алматыда набыт болгон белгилүү журналист Геннадий Павлюк “Кыргызстанда адам укугунун кордолушуна, демократиялык принциптерден четтеп кетүү, өлкөдө сөз эркиндигинин жоголуп баратышына” кабатырланып, жаңы маалымдоо каражатын түзүү идеясы менен жүргөн жеринен өлтүрүлгөнүн айыптап чыкты.
Эркин журналисттин көзүн тазалашканы тууралуу үрөй учурган кабарды уккан эларалык “Чек араны билбеген репортерлор” уюму Казакстан менен Кыргызстан бийликтеринен күнөөлүүлөрдү тезинен издеп таап жазалоону талап кылды.
Жарым жыл ичинде Кыргызстанда журналисттер менен саясат таануучуларга каршы биртоп мыкаачылык иш-аракеттер жасалганын Кыргызстандагы АКШ элчилиги да билдирди. Хельсинки комиссиясы, Европа коопсуздук жана кызматташуу уюму, дагы башка эл аралык уюмдар кыргыз бийлигинен күнөөлүүлөрдү таап жазалоо, Кыргызстан өзүнө алган милдеттенмелерди аткаруу талабын коюшууда.
Тасмада: Геннадий Павлюк менен коштошуу
Алматыда мерт болгон кыргызстандык журналист Г. Павлюктун сөөгү 23-декабрда Бишкекке алынып келди. Жакындары маркум менен коштошууда.
