Бул тууралуу Украинанын президенти Владимир Зеленский Лондондогу жолугушуунун алдындагы брифингде билдирди.
"Бул биздин, Украинанын элинин аймагы. Бул жерде андан башка сөз болушу мүмкүн эмес, ал биздин Баш мыйзамга туура келбейт", — деди Зеленский.
Анын айтымында, Орусия аннексиялап алган Крымдын жана башка аймактардын макамын талкуулоо согуштун узарышына алып келет.
Зеленский 23-апрелде Лондондо согушту жөнгө салуу боюнча Украинанын, АКШ жана Европа өлкөлөрүнүн делегацияларынын жолугушуусу өтөрүн мурдараак жарыялаган.
Украин президенти Лондондогу сүйлөшүүлөрдүн негизги максаты ок атышууну шартсыз токтотуу экенин айткан.
Буга чейин The Washington Post басылмасы булактарынын таянып, 23-апрелде Лондондо өтчү сүйлөшүүлөрдө АКШ украиналык делегацияга аннексияланган Крымды Орусиянын аймагы деп таануу жана фронт сызыгын азыркы абалда токтотууну сунуштарын жазып чыккан. Ушундай эле мазмундагы маалыматты өткөн аптада Bloomberg жана The Wall Street Journal да жарыялаган.
Зеленский учурда Орусия көзөмөлдөп турган Запорожье АЭСин Украина башкарышы керектигин белгиледи. Муну менен буга чейин аталган атомдук станцияны АКШ көзөмөлгө алууну көздөп жатканы тууралуу маалыматтарга жооп кайтарды. Украин президенти Кошмо Штаттар Украинасыз аталган АЭСти иштете албасын кошумчалады.
“Эгерде биз АКШ менен бирге АЭСти калыбына келтирип, электр энергиядан акча тапсак - бул нормалдуу эле көрүнүш”, - деп билгилеген Зеленский.
Wall Street Journal гезити буга чейин Вашингтондун Украинага согушту токтотууга багытталган сунушунда АКШ Крымдын аннексиясын тааный турганы жана Украинанын НАТОго мүчө болуудан баш тартуусу сыяктуу шарттар жазылганын кабарлаган.
Ошол эле учурда бул аймактардан орус аскерлерин чыгаруу боюнча талаптар сунуштарда көрсөтүлгөн эмес. Мындан тышкары, сунушта Украинанын куралдуу күчтөрүнүн санын кыскартуу жана Батыш өлкөлөрүнүн Киевге аскердик жардам көрсөтүүсүн же Европа аскерлерин жайгаштырууну четке кагуу камтылган эмес.
The Wall Street Journal гезитинин булактарынын айтымында, планда каралган дагы бир сунуш – Запорожьедеги атомдук электр станциясы жайгашкан жерди “нейтралдуу аймак” деп жарыялоо. Бул аймак АКШнын көзөмөлүндө болушу мүмкүн экени айтылууда. АЭСти 2022-жылдын март айында орус аскерлери басып алган.
Украинанын Одесса шаары 22-апрелге караган түнү дрондордун жапырт чабуулуна дуушар болду. Бул тууралуу Одесса шаардык мэриясы жана облустун аскердик администрациясы билдирди. Үч киши жараат алганы кабарланды.
Жергиликтүү бийлик өкүлдөрү билдиргендей, чабуулдан улам шаардагы жарандык инфраструктура, турак жайлар, билим берүү мекемеси жана автоунааларга зыян келтирилген.
Шаар мэри Геннадий Труханов билдиргендей, дрондордун бири эл жыш отурукташкан районго түшүп, көптөгөн батирлер зыян тарткан.
"Тургундар али да коркуп турушат", – деди Труханов.
Орусиянын Коргоо министрлиги Одессага жасалган чабуул боюнча эч кандай комментарий бере элек.
Ошондой эле Киев облусунун бийлиги да 22-апрелге караган түнү дрон менен абадан сокку урулганын билдирди. Абадан коргонуу каражаттары алардын баарын атып түшүрүүгө үлгүргөн. Мындан улам кыйроолор болгон эмес.
Андан тышкары 22-апрелдин таңында дагы Сумы, Чернигов жана Харьков облустарына учкучсуз аппараттар менен чабуул жасалганы маалым болду.
Орусиянын бийлиги адатта аскердик жайларды гана бутага аларын билдирип, карапайым тургундар жашаган райондорду аткылаганын четке кагып келет.
Украин президенти Владимир Зеленский 23-апрелде Лондондо согушту жөнгө салуу боюнча Украинанын, АКШ жана Европа өлкөлөрүнүн делегацияларынын жолугушуусу өтөрүн ырастады.
"Шаршемби күнү биздин өкүлдөр Лондондо иштешет. Украина, Улуу Британия, Франция, Америка Кошмо Штаттары – биз шартсыз ок атышууну токтотууга жана андан кийин чыныгы жана туруктуу тынчтык орнотууга жетүү үчүн конструктивдүү аракеттерди улантууга даярбыз. Жардам көрсөткөн бардык өнөктөштөргө ыраазычылык билдирем. Шартсыз ок атышууну токтотуу тынчтыкка болгон алгачкы кадам болушу керек жана бул Пасха майрамында дал ушул Орусиянын аракеттери согуштун уланышына себеп болуп жатканын көрсөттү", - деп Зеленский Британиянын премьер-министри Кир Стармер менен сүйлөшүүдөн кийин социалдык тармактагы баракчасына жазды.
Дүйшөмбүдөгү кайрылуусунда Зеленский Лондондогу сүйлөшүүлөрдүн негизги максаты ок атышууну шартсыз токтотуу экенин белгиледи.
Bloomberg агенттигинин булагынын маалыматына караганда, Америка тараптан сүйлөшүүлөргө АКШнын мамлекеттик катчысы Марко Рубио жана президент Трамптын атайын чабармандары Стив Уиткофф жана Кит Келлог катышат. Алар Франциянын, Германиянын, Британиянын жана Украинанын тышкы иштер министрлери жана улуттук коопсуздук боюнча кеңешчилери менен жолугушат.
АКШ, Украина жана Европа мамлекеттеринин сүйлөшүүлөрү ушул жумада өтө турганы тууралуу буга чейин Wall Street Journal гезити кабарлаган. Басылманын маалыматына караганда, Вашингтон Украинага согушту токтотууга багытталган сунушунда АКШ Крымдын аннексиясын тааный турганы жана Украинанын НАТОго мүчө болуудан баш тартуусу сыяктуу шарттар жазылган.
Гезиттин маектештеринин айтымында, АКШнын Украинаны жөнгө салуу боюнча сунуштарынын айрым бөлүктөрү Орусиянын талаптарына туура келбейт. Мисалы, АКШ Украинанын чыгышындагы төрт облус – Запорожье, Херсон, Луганск жана Донецкиге Орусия мыйзамдуу көзөмөл кылганын тааныбайт.
Ошол эле учурда бул аймактардан орус аскерлерин чыгаруу боюнча талаптар сунуштарда көрсөтүлгөн эмес. Мындан тышкары, сунушта Украинанын куралдуу күчтөрүнүн санын кыскартуу жана Батыш өлкөлөрүнүн Киевге аскердик жардам көрсөтүүсүн же Европа аскерлерин жайгаштырууну четке кагуу камтылган эмес.
The Wall Street Journal гезитинин булактарынын айтымында, планда каралган дагы бир сунуш – Запорожьедеги атомдук электр станциясы жайгашкан жерди “нейтралдуу аймак” деп жарыялоо. Бул аймак АКШнын көзөмөлүндө болушу мүмкүн экени айтылууда. АЭСти 2022-жылдын март айында орус аскерлери басып алган.
Шаршемби күнү Лондондо өтө турган сүйлөшүүлөрдө дал ушул сунуштар талкууланары күтүлүүдө. Андан кийинки кадам АКШнын атайын өкүлү Стив Уиткоффтун Орусияга болгон кезектеги сапары болушу мүмкүн.
«Бул согуш туура эмес экенин эми түшүндүм», - дейт Борбор Азияда төрөлүп, Орусия тарапта согушкан Михаил.
Ал «Вагнер» компаниясына жалданган мурдагы жоочу. Согуштан качып, мекенине кайтып барган Михаил анонимдүү шартта журналисттерге баштан өткөргөнүн айтып, майдандагы чыныгы көрүнүш Орусиянын жашоочуларына жетпей турганын, телеберүүлөрдө аларга башкача маалымат берилип, кадрлар көрсөтүлүп жатканын белгиледи.
Михаил Украинадагы согуштук аракеттерге түз катышпаганын, эч кимди өлтүрбөгөнүн, Украинанын Орусия басып алган аймактарына "вагнерчилер" Бахмуттан чыгарылып, Пригожиндин козголоңу учурунда киргенин айтууда.
Михаилдин билдирүүсүндө, анын бөлүгүн Беларустун аймагы аркылуу Украинага киргизишкен. Ал 2023-жылы Пригожиндин өлүмүнөн кийин Орусиянын Коргоо министрлиги менен келишим түзүп, согушка кайра барган. Ал муну менен орус жарандыгын алууну көздөгөм деп түшүндүрдү.
Михаил армияга жаңы кабыл алынгандар түзгөн отрядга кошулган. Аларды Орусиянын аймагын көздөй жылган украин аскерлерин токтотуу үчүн Курскиге айдаганда качып кеткен экен.
Мурдагы "вагнерчи" Орусиянын армиясынын ичинде эмне болуп жатканын өз көзү менен көргөнүн, маанисиз согуш баарынын жанына батканын, өзү болсо миңдеген кишинин каны төгүлгөн агрессияны туура эмес деп эсептерин айтууда.
«Телеканалдан согушта биз кайсы бир кыштакты басып алганыбызды айтышат. Биз болсо кайсы бир токойдо отурабыз да, ким эмнени ээлегенин такыр түшүнбөйбүз».
Анын айтымында аскердик бөлүктөр коррупцияга белчеден баткан. Согушка бөлүнгөн олчойгон акча бат эле жайын таап, уурдалып кетет.
«Ал жакта жердин баарында коррупция, баңгизаттары, алкоголь. Өтө чоң акча берилет. Күйүүчү май, солярка, керосин —мунун баары акча. Командачылык андан пайдаланып, бирдемелерди ашыкча жазып, акча чыгарып алышат. Машина жүрбөйт, бирок отчеттордо ал аскер бөлүгүнүн эсебинде. Ага деп күн сайын 50-60 литр солярка же бензин жазылат. Ал жакта БМП, танктарды эске алганда күйүүчү майга көп эле чыгым кетери эсептелет да. Бирок иш жүзүндө анын баары кайда кетип жатканына акылым жетпеди».
Михаил өзү менен баарлашкан аскерлердин көбү согуштан чарчап бүткөнүн, качып кеткендер да көп экенин, армиянын жетекчилиги аларды кантип согушка кайтарууну билбей турганын кошумчалады.
«2022-жылдан бери армияда жүргөндөр бар. Бул мезгил аралыгында бир эле жолу балким 15 күнгө өргүүгө чыгышкан, аларга андан башка эс алууга уруксат бербейт, анткени кайра келбей коет деп кооптонушат. Алар кандай чарчаганын элестетип жатасызбы? — дейт Михаил. — Кайра кайтып келбегендер абдан көбөйдү. Аны көзөмөлдөө маселеси.... Муну кимдир бирөө көзөмөлдөшү керек эле. Бирок жада калса аскердик полиция да баш ооруткусу келбейт. Андыктан баарын үйлөрүнө жибербей коюу оңой».
Михаил өзү согуштан качууну 2024-жылдын ноябрында анын бөлүгүн Курск облусуна (украин жоокерлери 2024-жылдын августунан тартып Курскиде бир нече районду ээлеп турушкан) жибергенде чечкен.
"Мен туура эмес эле иштер болуп жатканын түшүндүм. Азыр болсо согуш болбогон нерсе экенин аңдап отурам. Бул нерсе мага кеч жетти, — дейт ал. — Согушта аскерлердин маанайы жакшы эмес, бирок корккондуктан унчугушпайт".
Михаил согуштан тиш доктурга баргандан кийин качып чыккан.
«Тишим катуу ооруп жаткан. Тиш доктурга бардым, ал тишимди жулду. Дарыгерден суранып, төрт күн фронтко барбасын деген маалымкат жаздырып алдым. Андан кийин жергиликтүү таксистти таап, Волгограддын аэропортуна жеттим, ал жактан Домодедового учтум. Паспорт текшерүүдөн өттүм, мен чет элдик жаранмын да. Ошентип туулган өлкөгө кайтып келдим», - деди Михаил.
Коопсуздукка байланыштуу анын Борбор Азиянын кайсы мамлекетинде экенин жарыялай албайбыз.