Трамп: Эки апта ичинде Украина жана Орусия боюнча маанилүү чечим кабыл алынат
АКШнын президенти Дональд Трамп алдыдагы эки аптада Орусия жана Украина боюнча позициясын аныктай турганын билдирди.
"Эки жумадан кийин Орусиянын жана чынын айтканда, Украинанын дагы мамилесин түшүнөм деп ойлойм. Экөө тең керек. Эмне кыларыбыз боюнча чечим кабыл алам. Бул өтө маанилүү чечим болот. Мейли, масштабдуу санкциябы, тарифпи, же башкабы. Же эч нерсе кылбайм, "бул силердин согушуңар" деп айтам", — деди Трамп 22-августта Ак үйдө Эл аралык футбол федерациясынын президенти Жанни Инфантино менен жолугушууда.
Трамп украин жана орус президенттеринин ыктымал жолугушуусуна катышууну кааларын айтып, бирок көбү "ал эч кандай маселе чечпейт" деп эсептей турганын моюнга алды.
Politico жазгандай, Трамп сүйлөшүүлөрдө Москвага басым жасоону ниет кылбайт, Батыштын колдоосуна муктаж болгон Киев эпке келип, Орусия койгон шарттарга ылайыкташкан макулдашууга көнүшү керек деп эсептейт. Басылма АКШ президенти прогресс көрбөсө, сүйлөшүү процессине бат эле кызыгуусун жоготушу мүмкүн экенин белгиледи.
Коопсуздук кепилдиктери боюнча сүйлөшүүлөр, анын ичинде Украинанын аймагына чет элдик контингентти жайгаштыруу өзүнчө маселе туудура турганы айтылууда. Путин менен эки тараптуу сүйлөшүүгө чакырып келген Украинанын президенти Владимир Зеленский Москва саммитти болтурбоо үчүн “баарын жасап жатат” деди.
21-августка караган түнү Орусия Украинага жүздөгөн дрон жана ондогон ракета менен жапырт чабуул койду. Москванын бутасына Украинанын батышындагы облустар, анын ичинде Львов жана Мукачево шаарлары кабылды.
Орусиянын кандуу чабуулу АКШ президенти Дональд Трамп Украинанын президенти Владимир Зеленский жана Европа лидерлери менен тынчтык сүйлөшүүлөрүн илгерилетүү максатында жолуккандан бир нече күн өткөндөн кийин болду.
Түнкү чабуулдардан кийин Зеленский эгерде Путин бетме-бет жолугушуудан баш тартса, анда Вашингтондон “катуу реакция” күтөрүн билдирди. Ошондой эле ал Батыш өлкөлөрүнүн Украинанын коопсуздугун камсыздоого берчү кепилдик планы 7–10 күндө такталып калса деп турганын айтты.
Украинанын аба күчтөрү Орусия ар кайсы аймактарга 574 учкучсуз аппарат жана 40 ракета атканын билдирип, карапайым жарандар жабыркап, турак жайлар менен инфраструктурага олуттуу зыян келгенин белгиледи.
Украинанын батыш чек арасына жакын жайгашкан Закарпатье облусунун Мукачево шаарында АКШга таандык өндүрүш ишканасы соккуга кабылды.
Украинанын тышкы иштер министри Андрей Сибига Мукачеводогу чабуулдардын кесепети олуттуу болгонун айтып, бул соккулар “согушту токтотуу боюнча бардык аракеттерге каршы келерине” токтолду.
“Бул толугу менен жарандык объект, коргонуу же аскердик максатка эч кандай тиешеси жок”, - деп кошумчалады ал.
Министр Орусия Украинадагы америкалык ишканаларды буга чейин дагы бутага алганын, быйыл жыл башында Киевдеги Boeing компанясынын кеңселерине сокку урулганын эске салды.
Закарпатье облусунун губернатору Мирослав Билецкий Мукачеводогу ишкана негизинен үй-тиричиликке керектүү товар өндүрөрүн айтты. Ал ишканага эки “Калибр” ракетасы тийип, өрт 7 миң чарчы метр аянтты каптады.
Орусия жарандык объекттерди атайылап бутага алганын моюнуна албаганы менен орус күчтөрүнүн соккулары үй-жайларды, ооруканаларды, мектептерди жана энергетикалык объекттерди керектен чыгарган.
18-августта Вашингтондо өткөн сүйлөшүүлөр Путин менен Зеленскийдин бетме-бет жолугушуусун уюштуруу сунушу менен аяктады.
Ошондой эле Украина үчүн согуштан кийинки коопсуздук кепилдиги боюнча план иштеп чыгуу макулдашылды. Бул милдетти Европа өлкөлөрү өзүнө алып, АКШ колдойт.
АКШ жана Европанын аскердик топтору коопсуздук пакетинин мазмунун талкуулоо үчүн жолугуша баштады, ал эми акыркы чечимди кабыл алуу саясий лидерлердин колунда.
21-августта Орусиянын тышкы иштер министри Сергей Лавров Украинага европалык аскерлерди жайгаштыруу “такыр келишкис” деп, андай көрүнүш “Украинанын айрым аймактарына чет элдик кийлигишүү” болуп саналарын айтты.
Андан бир күн мурда Украинадагы коопсуздук маселеси Орусиянын катышуусуз талкууланбашы керектигин билдирген.
Путин менен Зеленский жолугабы?
21-августта Сергей Лавров журналисттерге Путин Зеленский менен жолугушууга даяр экенин бир нече жолу айтканын, бирок ал жолугушууну өткөрүү үчүн айрым маселелер турганын кыйытты.
“Албетте, келечектеги макулдашууларга кол коюу маселесине келгенде Украина тараптан кол койгон адамдын легитимдүүлүк маселеси чечилиши керек деп ойлойм”, - деди Лавров.
Украинада президенттик шайлоону өткөрүү согуштан улам белгисиз мөөнөткө жылган. Путин дагы ыңгайы келгенде Зеленскийдин легитимдүүлүгүнө байланыштуу суроону көтөрөт.
Зеленский 21-августта америкалык лидер кошулаган үч тараптуу жолугушууга даяр турганын айтты.
“Биз коопсуздук кепилдигинин архитектурасын 7–10 күндүн ичинде так түшүнгүбүз келет. Ошол түшүнүктүн негизинде үч тараптуу жолугушуу өткөрүүнү максат кылып жатабыз,” - деди ал.
“Эгерде орустар ага даяр болбосо, анда биз АКШдан катуу реакция болорун күтөбүз”, - деп баса белгиледи Зеленский.
Орусия 21-августка караган түнү Украинага дрон жана ракеталар менен чабуул койду. Сокку өлкөнүн батышындагы облустарга, анын ичинде Львов жана Мукачево шаарларына урулган. Курмандыктар жана кыйроолор катталууда.
Киевдин маалыматында орусиялык аскерлер түндө Украинанын аймагына 574 дрон, бир канча баллистикалык жана ондогон канаттуу ракеталарды учурган. Алардын көпчүлүгү атып түшүрүлгөнү, бирок ага карабай 11 жерге кулап түшкөнү айтылууда.
Львовдо бир адам каза таап, үчөө жараат алган. 20дай үй жана жарандык объекттер бузулган. Закарпатия облусундагы Венгрия менен Словакиянын чек арасына жакын Мукачево шаарына да сокку урулган. Орусиялык аскерлер мурда бул аймакка көп чабуул жасаган эмес. Соккудан 15 адам жараат алып, өнөр жай ишканасынын аймагында өрт чыккан.
Украинанын президенти Владимир Зеленский өндүрүштө жарандык өнүмдөр чыгып келгенин белгиледи. Ал аны "америкалык ишкана" деп атап, аны иштетүүгө америкалык инвесторлор акча салганын айтты.
Аба айгайы Киев баштаган бир канча шаарда жарыяланды. Орусиялык аскерлер бул тууралуу комментарий бере элек.
Сокку Орусия менен Украинанын ортосунда тынчтык келишими түзүлүп, эки өлкөнүн лидерлери жолугушу мүмкүн деп жаткан чакта урулду. Мындай жолугушуу уюштуруу үмүтүн Владимир Путин менен сүйлөшүүдөн кийин АКШ президенти Дональд Трамп да билдирген. Москва буга даяр экенин ырастай элек.
Тынчтык келишиминин алкагында Украинага өз аскерин жиберүүгө онго чукул мамлекет даяр экенин Bloomberg 20-августта өз булактарына таянып кабарлады.
Агенттиктин маалыматына караганда, Батыштын расмий өкүлдөрү 19-августта британиялык жана франциялык аскерлерди Украинага жиберүү планын, алардын санын, жайгаша турган жерин талкуулады.
Британ бийлиги европалык аскердик өкүлдөр жакынкы күндөрдө америкалык кесиптештери менен жолугушарын, анда Украинанын коопсуздук кепилдигине байланыштуу талкуу болорун билдирди.
Axios өз булактарына таянуу менен коопсуздук кепилдигин иштеп чыгуу менен алектенген жумушчу комиссияны АКШнын мамлекеттик катчысы Мапко Рубио жетектей турганын жазды.
"Жакынкы күндөрдө баары таңдан кечке чейин коопсуздук кепилдиги менен алектенет. Балким, жуманын аягына чейин кандайдыр бир ачык архитектура көрүнүп калышы мүмкүн", – деди аталган басылмага украиналык аткеминер.
Bloomberg божомолдогондой, Украина үчүн коопсуздук кепилдигинин пакети ушул аптада түзүлүшү мүмкүн. Биринчи этабында жардам катары Украинанын Куралдуу күчтөрүнүн аскерлерин жана анын жеке курамын окутуп-үйрөтүү каралган.
Бул маселе менен негизинен европалык аскер кызматкерлеринен турган топ алектенет, алар Украинада фронт сызыгынан алыс жайгашат деп күтүлүүдө.
Агенттиктин булагынын билдирүүсүндө, пландын башка бөлүгү чалгын маалыматтарын бөлүшүү, чек араларда байкоо жүргүзүү, курал-жарак жеткирүү, балким абадан коргонуу багытында АКШнын колдоосун камтыйт.
АКШнын президенти Дональд Трамп Fox News каналына берген маегинде Батыш мамлекеттери Украинага аскер жиберүүгө даяр экенин, АКШ ага жардам берерин билдирген.
"Авиация тууралуу айтсак болчудай, анткени биздегидей нерсе эч кимде жок. Бирок мен бул маселе жаратат деп ойлобойм", – деди ал.
Орусия бул билдирүүлөргө комментарий бере элек.