19-февраль Сапармурат Ниязовдун туулган күнү болуп, аны көзү барында Түркмөнстанда өзгөчө майрамдалаар эле. Мурунку өлкө башчысынын туулган күнү мамлекеттик желектин күнүнө кош келип, Түркмөнстанда аны майрамдоо шааниси күч болчу. Айталы, атайы аскерий параддар өткөрүлчү. Кымбат белек-бечкектер тартууланып, Түркмөнбашынын урматына ашкере мактоолор айтылчу.
Ал тургай Ниязовдун кайсы бир туулган күнүндө министрлеринин бирөө аны пайгамбарга да теңегени бар.
Өткөн жумада өлкөнүн азыркы президенти Бердимухаммедов Эмгек кодексине бир катар өзгөртүүлөр киргизди. Ага ылайык Түркмөнстанда майрамдарды белгилөө жадыбалы бекитилип, эми 19-февраль Түркмөнбашынын туулган күнү деп белгиленбей турган болду.
Президенттин бул кадамы Түркмөнстанда реформалар мындан ары да жакшы нукка уланабы деген үмүттү жаратты. Бирок Бердимухаммедовдун азыркы кадамдары чындап өзгөрүүлөргө алып келеби же тек кана өзүнүн имиджи үчүн жасалып аткан аракетпи, кесе айтуу кыйын.
«Азырынча биз өкмөттө радикалдуу өзгөрүүлөрдү байкай элекпиз», дейт Ачык коом институнун өкүлү Эрика Дейли Нью-Йорк Таймс басылмасына берген интервьюсунда. «Жакынкы келечекте андай болот дей турган ишаара да жок» деп кошумчалайт ал. Анын пикиринде, Бердимухаммедов жасап жаткан реформалар эл көзүнө көрүнөйүн дегендей эле аргага жатат.
Анткен менен 20-январда азыркы түркмөн президенти маркум Сапармурат Ниязовдун 2001-жылы опера жана циркке койгон чектөөсүн алып салды.
Анын Каспий деңизинин жээгинде туристтик курорт жайларын салуу ниети бар экендиги тууралуу да сөздөр жүрүүдө. Мындан тышкары Сапармурат Ниязовдун сүрөттөрү Түркмөнстандын коомдук жерлеринде азайып бараткандыгы айтылууда.
Бирок ошол эле убакта Түркмөнбашынын сүрөттөрү эми Бердимухаммедовдуку менен алмаша баштаганы да байкалат.
Мурдагы Саламаттыкты сактоо министри Гурбангулы Бердимухаммедов 2006-жылы декабрда Түркмөнбашы капысынан каза тапкандан соң бийлик башына келген. Ал убакка Түркмөнстан Ниязовдун эстелигиндей болчу абалга жетип калган.
Айталы, Түркмөнбашынын түспөлү бардык жерде түшүрүлүп, аны акча, жарнама текчелеринде байма-бай көрүүгө мүмкүн эле. Ниязовдун Рухнамаасы мектептерде окутулуп, ал тургай анын ысмы календардагы январь айын алмаштырган болчу.
Түркмөндөрдүн азыркы өлкө башчысы да авторитардык ыкма менен өлкө башкарып жатса да, билим берүү системасын жаңылоо, Интернет мейкиндигинде чектөөлөрдү жеңилдетүү аракеттерин жасап, адам укуктарын коргоого чакырууда. Ошондой эле анын чет элдик инвестицияларды тартуу боюнча ийгиликтери көз жаздымда калбай эле.
«Бердимухаммедов өзгөрүүлөрдү алып келүүгө ниеттүү экенин билдиргени менен анын башкаруу ыкмасы дагы эле деспоттук тейинде калууда» - дейт Борбор Азия боюнча серепчи Аркадий Дубнов.
Серепчинин пикиринде түркмөн президенти өз өлкөсүн базар экономикасына өткөрүүнү каалаган менен, анын негизин анча түшүнбөй жатат.
Ал тургай Ниязовдун кайсы бир туулган күнүндө министрлеринин бирөө аны пайгамбарга да теңегени бар.
Өткөн жумада өлкөнүн азыркы президенти Бердимухаммедов Эмгек кодексине бир катар өзгөртүүлөр киргизди. Ага ылайык Түркмөнстанда майрамдарды белгилөө жадыбалы бекитилип, эми 19-февраль Түркмөнбашынын туулган күнү деп белгиленбей турган болду.
Президенттин бул кадамы Түркмөнстанда реформалар мындан ары да жакшы нукка уланабы деген үмүттү жаратты. Бирок Бердимухаммедовдун азыркы кадамдары чындап өзгөрүүлөргө алып келеби же тек кана өзүнүн имиджи үчүн жасалып аткан аракетпи, кесе айтуу кыйын.
«Азырынча биз өкмөттө радикалдуу өзгөрүүлөрдү байкай элекпиз», дейт Ачык коом институнун өкүлү Эрика Дейли Нью-Йорк Таймс басылмасына берген интервьюсунда. «Жакынкы келечекте андай болот дей турган ишаара да жок» деп кошумчалайт ал. Анын пикиринде, Бердимухаммедов жасап жаткан реформалар эл көзүнө көрүнөйүн дегендей эле аргага жатат.
Анткен менен 20-январда азыркы түркмөн президенти маркум Сапармурат Ниязовдун 2001-жылы опера жана циркке койгон чектөөсүн алып салды.
Анын Каспий деңизинин жээгинде туристтик курорт жайларын салуу ниети бар экендиги тууралуу да сөздөр жүрүүдө. Мындан тышкары Сапармурат Ниязовдун сүрөттөрү Түркмөнстандын коомдук жерлеринде азайып бараткандыгы айтылууда.
Бирок ошол эле убакта Түркмөнбашынын сүрөттөрү эми Бердимухаммедовдуку менен алмаша баштаганы да байкалат.
Мурдагы Саламаттыкты сактоо министри Гурбангулы Бердимухаммедов 2006-жылы декабрда Түркмөнбашы капысынан каза тапкандан соң бийлик башына келген. Ал убакка Түркмөнстан Ниязовдун эстелигиндей болчу абалга жетип калган.
Айталы, Түркмөнбашынын түспөлү бардык жерде түшүрүлүп, аны акча, жарнама текчелеринде байма-бай көрүүгө мүмкүн эле. Ниязовдун Рухнамаасы мектептерде окутулуп, ал тургай анын ысмы календардагы январь айын алмаштырган болчу.
Түркмөндөрдүн азыркы өлкө башчысы да авторитардык ыкма менен өлкө башкарып жатса да, билим берүү системасын жаңылоо, Интернет мейкиндигинде чектөөлөрдү жеңилдетүү аракеттерин жасап, адам укуктарын коргоого чакырууда. Ошондой эле анын чет элдик инвестицияларды тартуу боюнча ийгиликтери көз жаздымда калбай эле.
«Бердимухаммедов өзгөрүүлөрдү алып келүүгө ниеттүү экенин билдиргени менен анын башкаруу ыкмасы дагы эле деспоттук тейинде калууда» - дейт Борбор Азия боюнча серепчи Аркадий Дубнов.
Серепчинин пикиринде түркмөн президенти өз өлкөсүн базар экономикасына өткөрүүнү каалаган менен, анын негизин анча түшүнбөй жатат.
