Кайра түзүлгөн мурдагы «Кыргызстан элдик кыймылына» мүчө партиялардын координациялык кеңеши башкы прокурордук кызматтан бошотулгандан кийин Азимбек Бекназаровду төраганын милдетин аткаруучу кылып дайындашкан. Азимбек Бекназаров Жогорку Кеңештин депутаты катары ишке киришкен алгачкы күнү эле маалымат жыйынын уюштуруп, анда «Кыргызстан» бирикмеси март революциясында кетирген катачылыктарын оңдоого бел байлагандыгын жарыялады. Ал революциядан кийин өлкөдө кырдаал турукташа электигин эскерте кетти:
- Менин баамымда революция уланууда. Биринчи этапта Акаев кетти. Бул революция бүттү дегенди билдирбейт. Акаевдин режими калды… Революциядан кийин такыр башка жараяндар башталды. Ооба, биз катачылык кетирдик. Биз бул катачылыкты оңдойлу деп атабыз. Революциялык комитет болгон эмес. Өкмөт түзүлгөн жок. Акаев кетери менен дароо эле биз укуктук багытка кеттик. Бул - биздин катачылыгыбыз.
Бирок, курултай өткөрүү демилгеси калган партиялар менен макулдашылбагандыгын дароо эле «Азаттыктын» кабарчысына бирикмеге мүчө «Эркиндик», Кыргызстан коммунисттик партиялары билдиришти. «Эркиндик» саясий партиясынын төрагасы Топчубек Тургуналиев бул Азимбек Бекназаровдун макулдашпай туруп уюмдун атынан жарыялаган алгачкы билдирүүсү эмес дейт:
- Ошол Кыргызстан Биримдигинин атынан Конституциянын жаңы деле эмес, бир долбоорун иштеп чыгып, Роза Отунбаева («Атажурт» кыймылынын теңтөрайымы- авт.) экөө конституциялык кеңешмеге киргизип таштаптыр. Ал талкууланган эмес. Андай болгондо Бекназаров менен Отунбаеванын атынан деп койсо чатак жок эле да… Эми бул маселеде да эч кимге айтпай эле оңду-солду интервью берип атат.
Топчубек Тургуналиев курултайдын өтүшүнө каршы эмес. Бирок, анда 24-март окуясына саясий баа берүү демилгесин кечиккен демилге катары санап, ага мурда эле баа берилгенин айтат. Ал эми экс-прокурордун баамында, Кыргызстан коопсуздук кеңеши 24-март маселесин караган отурумунун чечимин алигиче чыгара элек.
Коммунисттер партиясынын катчысы Клара Ажибекова «Эркиндик» саясий партиясынан айырмаланып, курултайда бул маселенин көтөрүлүп жатышын жөндүү дейт. Анткени, өлкө дагы, эл дагы бир жылга жакын убакыттан бери күтүп турат. Ошол эле учурда азыркы бийлик март окуясынын алдында берген убадаларын аткара элек. Ириде менчиктештирүүгө байланышкан маселе козголо элек. Бул жагынан алганда, Ажибекованын пикиринде эгер азыркы бийлик революциялык бурулуштарды жасабаса, анын тилектештери сөзсүз каяша айтууга аргасыз болот. Ал эми «Эрк» саясий партиясынын төрагасы, дене тарбия жана спорт агенттигинин директору Бектур Асанов жаңы бийлик орнотууга салым кошкон саясий партиялардын азыркы жагдайда биримдикте болушун каалайт. Ал эми айрым талдоочулар, тескерисинче, бирикмеде эч качан биримдик болбогондугун, бул маанай күчөбөсө, басаңдабашын айтышат. Мунун себебин ишкер жана саясатчы Өмүрбек Абдыракманов төмөнкүдөй баалайт:
- Булар идея үчүн күрөшкөн эмес. Биринчиси эле Акаевди жок кылыш болчу. Бүттү. Идея жок болуп атпайбы. Анан бийликке отуруп калгандары бийликтин камчысын чаап, бийликке жетпей калгандар биз дагы революция кылып, буларды жок кылабыз деп атышат. Бул коркунучтуу нерсе да. Булар мамлекет куруунун идеяларын айтпай атышат.
Азимбек Бекназаровдун революциянын экинчи этабын ишке ашыруу демилгесин толугу менен колдогон «Демократия жана жарандык коом үчүн» коалициясынын президенти Эдил Байсалов тескерисинче, революциялык аракеттер акырына чыкпай калган шартта мамлекетке коркунуч жараларын айтат. Бул элдин ишенимин суутат дейт Байсалов.
Акаевдин бийлигин кулатуу максатын көздөп түзүлгөн Кыргызстан элдик кыймылы 24-июлдагы курултайда «Кыргызстан» биримдиги деп кайра түзүлүп, анын курамына «Эркиндик», «Эрк», «Асаба», коммунисттердин эки партиясы, «Жаңы Кыргызстан», КЭК саясий партиялары биригишкен. Ал эми 24-март окуясына чейин кыймылдын курамында болуп келген КДК, «Кайран эл» партиялары катардан чыгып кетишкен. Ушул эле жыйында Курманбек Бакиев өзүнүн президент болуп шайлангандыгына байланыштуу кыймылды жетектөөнү токтоткон. Бакиевдин бул кадамын айрым талдоочулар мамлекеттик бийликти алмаштырган негизги саясий күчтүн жикке бөлүнүшүнө жол ачкан кадам катары сыпаттап келатышат. Ал эми жаңы бийликке колдоо көрсөтүп келаткан «Эркиндик» саясий партиясынын төрагасыТопчубек Тургуналиев биримдикке мүчө саясий уюмдардын позициялары 24-декабрга белгиленген курултайдан кийин белгилүү болорун кыйытты.
- Менин баамымда революция уланууда. Биринчи этапта Акаев кетти. Бул революция бүттү дегенди билдирбейт. Акаевдин режими калды… Революциядан кийин такыр башка жараяндар башталды. Ооба, биз катачылык кетирдик. Биз бул катачылыкты оңдойлу деп атабыз. Революциялык комитет болгон эмес. Өкмөт түзүлгөн жок. Акаев кетери менен дароо эле биз укуктук багытка кеттик. Бул - биздин катачылыгыбыз.
Бирок, курултай өткөрүү демилгеси калган партиялар менен макулдашылбагандыгын дароо эле «Азаттыктын» кабарчысына бирикмеге мүчө «Эркиндик», Кыргызстан коммунисттик партиялары билдиришти. «Эркиндик» саясий партиясынын төрагасы Топчубек Тургуналиев бул Азимбек Бекназаровдун макулдашпай туруп уюмдун атынан жарыялаган алгачкы билдирүүсү эмес дейт:
- Ошол Кыргызстан Биримдигинин атынан Конституциянын жаңы деле эмес, бир долбоорун иштеп чыгып, Роза Отунбаева («Атажурт» кыймылынын теңтөрайымы- авт.) экөө конституциялык кеңешмеге киргизип таштаптыр. Ал талкууланган эмес. Андай болгондо Бекназаров менен Отунбаеванын атынан деп койсо чатак жок эле да… Эми бул маселеде да эч кимге айтпай эле оңду-солду интервью берип атат.
Топчубек Тургуналиев курултайдын өтүшүнө каршы эмес. Бирок, анда 24-март окуясына саясий баа берүү демилгесин кечиккен демилге катары санап, ага мурда эле баа берилгенин айтат. Ал эми экс-прокурордун баамында, Кыргызстан коопсуздук кеңеши 24-март маселесин караган отурумунун чечимин алигиче чыгара элек.
Коммунисттер партиясынын катчысы Клара Ажибекова «Эркиндик» саясий партиясынан айырмаланып, курултайда бул маселенин көтөрүлүп жатышын жөндүү дейт. Анткени, өлкө дагы, эл дагы бир жылга жакын убакыттан бери күтүп турат. Ошол эле учурда азыркы бийлик март окуясынын алдында берген убадаларын аткара элек. Ириде менчиктештирүүгө байланышкан маселе козголо элек. Бул жагынан алганда, Ажибекованын пикиринде эгер азыркы бийлик революциялык бурулуштарды жасабаса, анын тилектештери сөзсүз каяша айтууга аргасыз болот. Ал эми «Эрк» саясий партиясынын төрагасы, дене тарбия жана спорт агенттигинин директору Бектур Асанов жаңы бийлик орнотууга салым кошкон саясий партиялардын азыркы жагдайда биримдикте болушун каалайт. Ал эми айрым талдоочулар, тескерисинче, бирикмеде эч качан биримдик болбогондугун, бул маанай күчөбөсө, басаңдабашын айтышат. Мунун себебин ишкер жана саясатчы Өмүрбек Абдыракманов төмөнкүдөй баалайт:
- Булар идея үчүн күрөшкөн эмес. Биринчиси эле Акаевди жок кылыш болчу. Бүттү. Идея жок болуп атпайбы. Анан бийликке отуруп калгандары бийликтин камчысын чаап, бийликке жетпей калгандар биз дагы революция кылып, буларды жок кылабыз деп атышат. Бул коркунучтуу нерсе да. Булар мамлекет куруунун идеяларын айтпай атышат.
Азимбек Бекназаровдун революциянын экинчи этабын ишке ашыруу демилгесин толугу менен колдогон «Демократия жана жарандык коом үчүн» коалициясынын президенти Эдил Байсалов тескерисинче, революциялык аракеттер акырына чыкпай калган шартта мамлекетке коркунуч жараларын айтат. Бул элдин ишенимин суутат дейт Байсалов.
Акаевдин бийлигин кулатуу максатын көздөп түзүлгөн Кыргызстан элдик кыймылы 24-июлдагы курултайда «Кыргызстан» биримдиги деп кайра түзүлүп, анын курамына «Эркиндик», «Эрк», «Асаба», коммунисттердин эки партиясы, «Жаңы Кыргызстан», КЭК саясий партиялары биригишкен. Ал эми 24-март окуясына чейин кыймылдын курамында болуп келген КДК, «Кайран эл» партиялары катардан чыгып кетишкен. Ушул эле жыйында Курманбек Бакиев өзүнүн президент болуп шайлангандыгына байланыштуу кыймылды жетектөөнү токтоткон. Бакиевдин бул кадамын айрым талдоочулар мамлекеттик бийликти алмаштырган негизги саясий күчтүн жикке бөлүнүшүнө жол ачкан кадам катары сыпаттап келатышат. Ал эми жаңы бийликке колдоо көрсөтүп келаткан «Эркиндик» саясий партиясынын төрагасыТопчубек Тургуналиев биримдикке мүчө саясий уюмдардын позициялары 24-декабрга белгиленген курултайдан кийин белгилүү болорун кыйытты.
