Экология

Суға уран араласты ма? Тасқыннан соң өзен ластанды ма деген қауіп күшейді

Биыл көктемде Қазақстанның батысы мен шығысын және Ресейдің оңтүстік өңірлерін әбігерге салған алапат су тасқыны екі елдің аумағымен ағатын өзендерді қаншалықты ластады, салдары қандай болмақ деген сұрақ тудырды. Екі ел арқылы ағатын Тобыл өзеніне су басқан ұңғымалардан уран араласып кеткен болуы мүмкін деген ақпарат тәуелсіз экологтарды алаңдатып қойды. Егер су ресурстары радиациямен ластанатын болса, Астананың қандай да бір іс-шара жоспары бар ма?

"Сыр бойында шашым ағарды..." Арал апаты және бұрынғы су шаруашылығы министрі

Әлемдегі төртінші көл даңқы дақпыртқа айналған Аралдың қалдығын сақтаудың жолы қандай? Кезінде Сібір өзендерін Аралға неге бұрмады, жерасты суын неге пайдаланбады? Азаттықтың бұрынғы хабарларынан туындаған сұрақтарға бұрын су шаруашылығы министрі болған Нариман Қыпшақбаев жауап береді.

Аққу жаппай қырылғанша Қаракөлге лас су төгілген. Ары қарай не болады?

Маңғыстауда Қарақия-Қаракөл табиғи қорығындағы Қаракөл аумағында аққу жаппай қырылғаннан кейін, көлге шайынды су төгіп келген Ақтаудағы Rixos қонақүйіне жоспардан тыс тексеру жүргізіліп, оның қорытындысы бойынша екі әкімшілік іс қозғалып, айыппұл салынды. Экобелсенділер Қызыл кітапқа енгізілген құстар мекендейтін Қаракөл қорғау мен қамқорлыққа мұқтаж дейді.

Маралды халқы алтын өндірісіне неге қарсы?

Шығыс Қазақстан облысы Күршім ауданындағы Маралды ауылы сулы, нулы, қойнауы алтынға бай Алтай тауында орналасқан. Мұнда екі өзеннің арнасы қосылып, қайнар бұлақтар бастау алады. Ауыл маңында 10 жылдан бері кен барлап келген тау-кен кәсіпорындары 2022 жылы алтын өндіретін фабрика сала бастаған. Содан бері ауыл адамдары «су мен табиғат бүлінеді, экология ластанады» деп үзілді-кесілді қарсы болып келеді. Ал облыс билігі фабрика құрылысында заңсыздық жоқ дейді.

Үш қаладағы жылу электр орталығын неге Ресей салады?

Биыл күзде Қазақстан мен Ресей президенттері Астанада кездескеннен кейін, Өскемен, Семей мен Көкшетауда ресейлік компания жылу электр станциясын салатыны мәлім болды. Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев ол ЖЭС-тер көмірмен істейтінін айтты. Экологтар қоршаған ортаға зиян орталық салуға қарсы.

Жел, күн және... атом? Қазақстанның "жасыл" энергия саласында не болып жатыр?

Қазақстан 10 жылдан астам уақыт бұрын "жасыл экономикаға" көшу тұжырымдамасын қабылдаған. Оған сәйкес, 2050 жылға қарай елде өндірілетін энергияның жартысы су, күн, жел сияқты табиғи (жаңғыратын) қуат көздерінен алынуға тиіс. Оған елдің әлеуеті "жоғары" деп айтылды. Азаттық осы сала қазір қандай күйде екенін анықтап көрді.

"Қазақстан емес, АЭС салуға Ресей ынтық". Сарапшымен сұхбат

Владимир Сливяк – ресейлік экобелсенді, атом энергиясы бойынша сарапшы, The Right Livelihood Award ("Дұрыс өмір салты үшін") экологиялық жүлдесінің иегері. Ол бірнеше жылдан бері әлемде атом электр станцияларын салуға қарсы күресіп жүр. Сливяк Азаттыққа сұхбатында Қазақстандағы АЭС құрылысы, Балқаштың жайы және "Росатомның" мүддесі туралы айтты.

Үкімет киікті әлі атқыза бермек. Ғалымдар неден қауіп етеді?

Қазақстанды мекендейтін киіктің күйекке түсетін мезгілі жақындады. Үкімет ақбөкен санын "реттеу" үшін оларды жаппай атуды жалғастырмақшы. Ғалымдар мен қоғам белсенділері бұған қарсы болып отыр.

Қазақстанда жыл сайын күн ысып барады. Аптап елдің оңтүстігін әуреге салды

Биыл жаздағы аптап Қазақстанның біраз аумағына, соның ішінде оңтүстік өңірлерге ауыр тиді. Түркістан өңіріндегі екі ауданда 46 градус ыстық болды. Бүкіләлемдік метеорология ұйымы биылғы шілде бұған дейін болмаған ең ыстық ай болды дейді. Қазақстанда да жыл өткен сайын ауа райы ысып бара жатыр.

Үкімет өрт сөндіру техникасы жетпейтінін бұрыннан білді. Бірақ мәселені неге шешпеген?

Өскемен 2050 жылға дейін металлургия зауыттарына тәуелді болып қала бермек. Қалаға бұл қаншалықты қауіпті?

Өскемен жетпіс жылдан бері Сталин дәуірінде пайда болған металлургия зауыттарына арқа сүйейді. Қаланың даму стратегиясында алдағы отыз жылда да Өскемен экономикасының базалық секторы "дәстүрлі өнеркәсіп өндірісі мен түсті металлургия болып қалады" делінген. Cарапшылар қаланың болашағына алаңдайды.