«Ամենայն հավանականությամբ անցնելու ենք գործողությունների», - Կառավարության շենքում ավելի քան մեկ ժամ փոխվարչապետի հետ քննարկումից հետո հայտարարեցին Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհրդի անդամները, նրանցից երեքն էին գործադիրի շենք մտել:
«Բողոքի ակցիաները կշարունակվեն, մենք սպասում էինք Կառավարության պատասխանին, փաստացի այսօր սոցիալական ծրագրերի մասով որոշակի պատասխան ունեցանք», - ասաց Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհրդի անդամ Ապրես Մարգարյանը:
Մարտի 29-ին արցախցիները հանրահավաք էին հրավիրել ու 12-կետանոց պահանջագիր ներկայացրել Կառավարությանը՝ իրենց վերադարձի իրավունքի, գերիների ազատ արձակման հարցերից մինչև Կառավարության սոցիալական ծրագրեր: Փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյանի հետ 12 կետերից քննարկվել է միայն մեկը՝ սոցիալականը, մյուսներին, ասել են, «գրավոր կպատասխանենք»:
«Բնակարանային ծրագրի մասով հիմնական դիրքորոշումը, որ պատրաստ են, մեր կողմից ձևավորվեն մասնագիտական խմբեր, և պատրաստակամ են քննարկումների: Այսինքն՝ էս պահի դրությամբ կոնկրետ սոցիալական ծրագրի մասով, 40+10 ծրագրի մասով հստակ դիրքորոշում ունեն, որ վերադարձ չի լինելու, բայց բնակարանային ծրագրի, նաև՝ սոցիալական ծրագրի մասով ասում են՝ փորձագիտական խմբեր ձևավորենք և սկսեն աշխատել», - փոխանցեց Մարգարյանը:
Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհրդի անդամի կարծիքով ՝ այդ պատասխանը նշանակում է մերժում: Ապրիլի 1-ից բնակվարձի աջակցության 40+10 հազարական դրամի ծրագիրը կրճատվել է՝ այժմ այն միայն անչափահաս, թոշակառու, հաշմանդամությամբ մարդկանց ու մի քանի այլ խոցելի խմբերի համար է՝ նրանք կստանան 40 հազար, մի քանի ամսից՝ 30 հազար դրամ: Արցախցիներն ահազանգում էին, որ դրսում են հայտնվելու, իրենց համար նախատեսված բնակարանային ծրագիրը խնդիր չի լուծում: Կառավարությունում այսօր մեկ այլ ծրագրի մասին են անոնսել.
«Մշակվել է հավելյալ ինչ-որ ծրագիր, օրինակով բերեմ, որպեսզի հասկանալի լինի. եթե ընտանիքում, օրինակ, կա չորս անդամ, և ընտանիքի անդամների եկամուտը մեկ շնչի հաշվով 55 հազարից ցածր է, ապա այդ ընտանիքը ստանում է ընդամենը 70 հազար աջակցություն, որը, բնականաբար, չի լուծում որևէ խնդիր, որի մասին մենք ևս նշել ենք», - հայտարարեց Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհրդի անդամ Մարիամ Աբրահամյանը:
Կառավարության շենքի առջև արցախցներ էին հավաքվել, սպասում էին, թե ինչ պատասխանով շենքից դուրս կգան փոխվարչապետի հետ հանդիպման գնացածները, սպասում էին առանց մեծ հույսերի.
«Առանձին ակնկալիքներ չունենք, բայց նաև չենք էլ կարող լռել, սպասել, որ կարող ա ինչ-որ մի բան ... Այսօր այնպիսի վիճակում ենք հայտնվել մենք՝ արցախցիներս ... Էստեղ միայն սոցիալական հարցը չի, տարբեր հարցերի մեջ այսօր անորոշություն է: Մենք մեր կամքով չենք հայտնվել այստեղ՝ մեր մայր հայրենիքում, մեզ բռնի տեղահանել են, ու տեղահանել են ոչ միայն ադրբեջանցիները, ես կասեմ, որ դա համատեղ ջանքերով ա կատարվել ...»:
Կարծում են՝ հանդիպման հրավերը ոչ թե հարց լուծելու, այլ արցախցիների ցասումը ցրելու համար էր. - «Նույնիսկ սոցիալական ծրագրերին որևէ կառուցողական, կարևոր, երկարաժամկետ լուծում չի տրվելու: Առավելագույնը, որ կանեն, դա զուտ այս պահին ցասումը ցրելու համար գուցե ինչ-որ կարճաժամկետ լուծումներ, նույնիսկ դա կասկածում եմ՝ կանե՞ն, թե՞ ոչ»:
Արցախի օմբուդսմեն Գեղամ Ստեփանյանը նույնպես այն կարծիքին է, որ Կառավարությունում պարզապես անհանգստացան վերջին հանրահավաքի մարդաշատությունից. - «Կառավարությունը, այսպես ասած, գլուխ է գովում, որ միջազգային կազմակերպությունները բարձր են գնահատում իրենց ջանքերը՝ տեղահանվածներին, փախստականներին տեղավորելու, ասում են՝ «տեսեք, վրաններ չկան», և այլն, և այլն, բայց այստեղ մի շատ կարևոր հանգամանք կա, որ վրաններ չկան, որովհետև կա հայ ժողովուրդ Հայաստանի Հանրապետությունում, որը որ շատ հաճախ իր դռները բացել և տեղավորել է այդ մարդկանց, աջակցել է ինչով որ կարողանում է»:
Ստեփանյանը չի կարծում, որ տեղահանվածների համար պետական ծրագրերը մշակվում են մանրամասն ուսումնասիրություններից, վերլուծություններից հետո: Դրա ամենալավ վկայությունն, ասում է, այն է, որ հենց 40+10 հազարականների ծրագիրը փոխվել է տասն անգամ:
«Նույնը վերաբերում է բնակարանային ապահովման պետական աջակցության ծրագրին: Մենք երկար խոսել ենք, որ, օրինակ, արցախցիների մեջ մեծ թիվ են կազմում քաղաքային կենսակերպ ունեցող անձինք, և շատ երկար խոսելուց հետո է միայն, ընդամենը մի ամիս թե երկու ամիս առաջ է, որ Գյումրի, Վանաձոր քաղաքներում բարձրացվել է աջակցության թիվը: Հնարավոր չէ՞ր էն գլխից դա անել, եթե վերլուծության հիման վրա եք անում, թե՞ էդ նոր թվերը փոխվեցին», - ընդգծեց Արցախի օմբուդսմենը:
Մարիամ Աբրահամյանը հանդիպմանը արցախցիներին անհանգստացնող մի հարցի պատասխան էր պարզել՝ ինչու են քաղաքացիություն ու անձնագիր ստանալիս իրենց անձնագրերում գրում «Ադրբեջան». - «Մեզ պատասխանեցին, որ կա ինչ-որ կառույց, որը կոչվում է ԻԿԱՕ, ու Ադրբեջանը դիմել է այդ կառույցին, հայտ է ներկայացրել 2015 թվականին, սակայն բռնի տեղահանումից հետո է որոշվել, որ մեր անձնագրերում պետք է նշեն «Ադրբեջան», այլապես իրենք ինչ-որ խնդիրներ են ունենում»:
Բողոքի քայլերն ինչպե՞ս են շարունակելու տեղահանվածները, ասացին՝ «կքննարկենք, կասենք».
«Սա մեր վերջին կետն ա, որ պիտի մենք պայքարենք մեր արդարության, մեր հայ լինելու համար»:
