Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներն ու Ռուսաստանի Դաշնությունը երկարաձգում են «Ռազմավարական հարձակողական սպառազինությունների կրճատման մասին» պայմանագիրը, որն ավելի հայտնի է New START անվամբ:
Դա սպառազենի ասպարեզում միջուկային երկու հսկաների միջև ուժի մեջ մնացած վերջին փաստաթուղթն է, քանի որ 2019 թվականին կողմերն ի պաշտոնե հրաժարվել են փոքր և միջին հեռահարության հրթիռների պայմանագրից:
New START-ի երկարաձգումը նախագահներ Ջո Բայդենը և Վլադիմիր Պուտինը համաձայնեցրել են այս երեքշաբթի օրը տեղի ունեցած հեռախոսազրույցի ընթացքում: Դա երկու ղեկավարների առաջին զրույցն էր Բայդենի ինաուգուրացիայից հետո:
Այդ զրույցի կապակցությամբ է Սպիտակ տունը հայտարարել, որ պատրաստ է Կրեմլի հետ հաստատել պրագմատիկ, փոխշահավետ կապեր սպառազենի կրճատման և կարևոր այլ բնագավառներում, սակայն մարդու իրավունքների հարցում չի նահանջի և շատ կոշտ կարձագանքի ռուսների կողմից ԱՄՆ-ի նկատմամբ անբարյացակամ որևէ գործողության:
New START-ը 2011 թվականի փետրվարի 5-ին Պրահայում ստորագրել են այն ժամանակվա նախագահներ Բարաք Օբաման և Դմիտրի Մեդվեդևը: Փաստաթղթի գործողությունը տասը տարի է և երկուստեք համաձայնությամբ կարող է երկարաձգել ևս հինգ տարով: Ժամկետը սպառվելու էր 2021-ի փետրվարի 5-ին, ուստի Վաշինգտոնը և Մոսկվան պետք է արագ կողմնորոշվեին:
Բայդենի ինաուգուրացիայից ընդամենը երկու օր անց Սպիտակ տան նորանշանակ մամլո խոսնակ Ջեն Սաքին հայտնեց, որ նախագահը մտադիր է օգտվել պայմանագրում ամրագրված դրույթից և հինգ տարով երկարաձգել գործողության ժամկետը:
«Նախագահը մշտապես նշել է, որ պայմանագիրը բխում է ԱՄՆ-ի ազգային շահերից, և դրա երկարաձգումը նույնիսկ ավելի իմաստալից է, հաշվի առնելով, որ ներկայիս պահին Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները թշնամական են, սա միակ պայմանագիրն է, որը զսպում է Ռուսաստանի միջուկային ուժերը, երկու երկրների միջև ռազմավարական կայունությունն այս պայմանագրի վրա է խարսխվում», - ասել է Սպիտակ տան մամլո խոսնակը:
Ռուսական կողմն էլ է գովեստով խոսում պայմանագիրը երկարաձգելու մասին: Այդ առաջարկն օրենսդիրներին նախագահ Վլադիմիր Պուտինն է ներկայացրել:
Խորհրդարանի երկու պալատները՝ Դաշնության խորհուրդը և Պետական դուման արդեն վավերացրել են երկարաձգումը, մնում է, որ Պուտինն այն ստորագրի և դարձնի օրենք:
Դաշնության խորհրդում քննարկումների ընթացքում փոխարտգործնախարար Սերգեյ Ռյաբկովն ասել է, որ երկարաձգումը լիովին համապատասխանում է Ռուսաստանի շահերին:
«Պայմանավորվածության էությունն այն է, որ փաստաթուղթը երկարաձգվում է ճիշտ այն տեսքով, որով ժամանակին կնքվել է առանց փոփոխությունների և լրացումների՝ հինգ տարի ժամկետով, մինչև 2016 թվականի փետրվարի 5-ը: Սա կարող ենք համարել լուրջ հաջողություն արտաքին քաղաքական ասպարեզում», - ասել է Ռյաբկովը:
Նման գնահատական է տվել նաև վերին պալատի խոսնակը։ «Կասկած չկա, որ թեպետ տարին նոր է սկսվում՝ այս պայմանագրի երկարաձգումը կդառնա ամբողջ 2021 թվականի առանցքային իրադարձություններից մեկը», - ասել է Վալենտինա Մատվիենկոն:
