Умовы для мовы

Катастрофа, «Новичок», БНР. Галоўнае слова году ў розных мовах сьвету

У розных краінах сьвету выбіралі «Слова году», якое для іх найлепш характарызуе год 2018-ы. Дзесьці рашэньне прымалі камісіі лінгвістаў, а недзе выбар пакінулі за носьбітамі мовы.

Як гучыць на мове эспэранта «Зорка Вэнэра» Максіма Багдановіча. ВІДЭА

Навошта Максім Танк і Цішка Гартны вучылі эспэранта, а дзяржаўнае радыё БССР вяло перадачы на гэтай мове. Беларусь і эспэранта. 5 фактаў, якія вас зьдзівяць.

Чатыры зь дзевяці: Хто зь беларускіх прэм’ераў публічна гаварыў па-беларуску

Карэспандэнт Свабоды дасьледаваў, як і ў якіх абставінах кіраўнікі беларускага ўраду публічна карысталіся беларускай мовай.

Гамяльчук ня здолеў засудзіць чыноўнікаў, якія адмовілі яго дачцэ ў навучаньні па-беларуску

Суд не задаволіў пазоў жыхара Гомля Сяргея Макрэнкі, які патрабаваў беларускамоўнага навучаньня для дачкі-першаклясьніцы. Заяўнік скардзіўся на дзеяньні сярэдняй школы № 5 і аддзелу адукацыі, якія не забясьпечылі права дзіцяці вучыцца на беларускай мове.

Моўныя тэсты для чыноўнікаў — што яшчэ пазычыць беларусам у каталёнцаў для сапраўднага дзьвюхмоўя

Чым каталёнцы падобныя і непадобныя да беларусаў у стаўленьні да мовы? Пра свой досьвед расказваюць беларусы, якія жывуць ў Каталёніі, і людзі зь іншых краін, якія вучаць каталянскую.

«Божа, што вы хочаце ад нас?» Як гомельскія садкі рэагуюць на прапановы стварыць беларускамоўныя групы

Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны дабіваецца стварэньня ў дзіцячых садках Гомля беларускамоўных груп. У горадзе з насельніцтвам амаль 500 тысяч чалавек створана адна беларускамоўная група ў дзіцячым садку. Дзяцей туды набіраюць адзін раз на чатыры гады.

Не пакідайце мовы нашай валійскай… Гутарка з мовазнаўцам з Валіі

Што варта ведаць пра валійскую мову? Ці ёсьць у яе пэрспэктывы выжываньня? Гутарым з валійскім мовазнаўцам.

Не пашкадавалі ні Леніна, ні Суворава, ні нават Някрасава

Лічыцца, што Беларусь застаецца адзіным на постсавецкай прасторы запаведнікам камуністычнай спадчыны і што ўлады тут строга пільнуюць, каб сымбалі і героі сацыялізму заставаліся недатыкальнымі.

Як народ безь дзяржавы дбае пра сваю мову. Каталянская навука для беларусаў

Усе прадметы ў грамадзкіх школах выкладаюць толькі па-каталянску. Выключэньне — 2 ці 3 гадзіны на тыдзень гішпанскай мовы, а таксама 3 ці 4 гадзіны замежнай мовы.

Далей ад сталінскай моўнай рэформы: ва Ўкраіне вяртаюць клясычны правапіс. А як у Беларусі

Ва Ўкраіне Нацыянальная камісія з пытаньняў правапісу абнародавала праект новай рэдакцыі ўкраінскай артаграфіі, які вяртае многія правілы, што дзейнічалі да моўнай рэформы 1933 году.

Як бацька першаклясьніцы змагаецца за права навучацца па-беларуску ў паўмільённым Гомлі

Дзявяты месяц гамяльчук Сяргей Макрэнка высьвятляе ў мясцовых уладаў, ці зможа ягоная дачка Саша вучыцца па-беларуску ў першай клясе гомельскай сярэдняй школы № 5.

На таварах дазволяць пісаць на дзьвюх мовах. Ці стане больш беларускай?

Дзейны цяпер закон мае такую фармулёўку: інфармацыя аб таварах на ўпакоўках і этыкетках мае быць «на беларускай або расейскай мове». Гэтую фармулёўку прапануюць замяніць на «на беларускай і (або) расейскай».

«Русскій еръ». Чаму ў Беларусі ўсё болей назваў з дарэформавым Ъ

Апошнім часам даволі рэдкую ў сучасным расейскім пісьме літару Ъ упадабалі беларускія прадпрымальнікі. Зьявіліся крамы «МясновЪ», «ГастрономЪ», «ПровиантЪ», рэстарацыі і сталоўкі «ТрактирЪ», «ГурманЪ», «ТеремЪ», салёны прыгажосьці «ЦирюльникЪ». Нягледзячы на дзіўнае напісаньне, некаторыя назовы афіцыйна зарэгістраваныя як таварныя знакі. Які сэнс укладаюць людзі ў гэты «Ъ», што за гэтым стаіць?

Фармулюючы пытаньні пра мову для перапісу 2019 году, Белстат не зьвяртаўся да мовазнаўцаў

У 2019 годзе ў Беларусі пройдзе перапіс насельніцтва. Свабода высьветліла, хто адказвае за перапіс, фармулюе пытаньні перапіснога ліста, як будуць сфармуляваныя пытаньні пра мову, нацыянальнасьць, стаўленьне да рэлігіі.

Міністэрства гандлю супраць беларускамоўных

Ідзе сэсія Палаты прадстаўнікоў, дзе сярод іншых пытаньняў востра стаіць важнае — ці атрымаюць беларускамоўныя спажыўцы тыя ж правы, што й расейскамоўныя?

«Рэйтынг небеларускамоўных»: 5 футбольных клюбаў, што ігнаруюць беларускую мову

Паводле апытаньня, 82% беларусаў лічаць, што асноўнай мовай беларускага футбольнага чэмпіянату павінна быць беларуская. Але ня ўсе футбольныя клюбы згодныя зь гэтым.

Чаму «Савушкін прадукт» прынцыпова ігнаруе правы беларускамоўных спажыўцоў?

Футбольныя клюбы Менску і беларуская мова

У Вышэйшай лізе футбольнага чэмпіянату Беларусі гуляе 16 клюбаў тры зь іх прадстаўляюць сталіцу — гэта «Дынама-Менск», «Крумкачы» й «Менск».

Чаму неабходна заканадаўства па-беларуску

На пачатку траўня пачаўся збор подпісаў пад інтэрнэт-пэтыцыяй за роўнасьць беларускае й расейскае моваў у заканадаўстве — на сёньняшні дзень яе падпісала ўжо больш за тысячу чалавек.

Вытворцы харчовых тавараў, якія паважаюць беларускамоўных спажыўцоў

Сёньня мы пагаворым аб некаторых з тых беларускіх вытворцаў харчовых тавараў, што выкарыстоўваюць беларускую мову ў сваёй дзейнасьці, а таксама лічаць, што інфармацыя аб таварах і паслугах у абавязковым парадку павінна даводзіцца на дзьвюх дзяржаўных мовах Беларусі.

Банкі і кандытарскія фабрыкі, настроеныя супраць беларускамоўных спажыўцоў

Пераможцы футбольнага чэмпіянату і беларуская мова

Месяц таму распачаўся чарговы футбольны чэмпіянат Беларусі ў Вышэйшай лізе. На сёньняшні дзень вышэйшыя прыступкі турнірнай табліцы сярод 16 каманд дзеляць салігорскі Шахцёр, менскае Дынама й барысаўскі БАТЭ.

Непісьменны чыноўнік, або чаму Беларусі неабходна моўная інспэкцыя

Не даводзіцца казаць, што сучасны беларускі чыноўнік дасканала валодае беларускай мовай, ня ганьбячы мову, сябе і адрасата ў адказах.

10 практычных парадаў, як абараніць беларускую мову ад зьняваг і абраз

У сёньняшні час, на жаль, сустракаецца яшчэ даволі шмат выпадкаў, калі беларускую мову некаторыя асобы называюць або мёртвым трупам, які трэба хутчэй закапаць, або недарэчным асарці з расейскай і польскай мовы, або іншымі абразьлівымі словамі.

Які футбольны клюб Беларусі самы беларускамоўны ў сеціве?

Як прадстаўлены футбольныя клюбы ў сеціве? Ці забясьпечваюць яны беларускамоўнага заўзятара інфармацыяй аб футбольным жыцьці яго клюбу па-беларуску?

10 прычын, чаму беларуская мова мае быць на цэтліках

На пачатку красавіка пачнецца чарговая сэсія Палаты прадстаўнікоў. Для беларускамоўных беларусаў яна будзе адметная тым, што на ёй будуць разгледжаныя і прынятыя зьмены ў закон «Аб абароне правоў спажыўцоў».

Што рыхтуе для беларускай мовы футбольны чэмпіянат-2015?

У пачатку красавіка пачынаецца новы чэмпіянат Беларусі па футболе ў Вышэйшай лізе.

Ці абараняе закон правы беларускамоўных спажыўцоў?

Запраўкі А-100 з 1 студзеня перайшлі на беларускую мову. ​Аднак неўзабаве прадпрымальніку зь Віцебску забаранілі разьмяшчаць на сваім тавары этыкеткі па-беларуску. А ці абараняе закон правы беларускамоўных спажыўцоў?​

Беларуская мова ў Савеце Рэспублікі. Што думаюць «сэнатары» аб разьвіцьці мовы?

У папярэдніх публікацыях мы распавядалі аб тым, што думаюць дэпутаты Палаты прадстаўнікоў пра беларускую мову. А як з гэтым у Савеце Рэспублікі?

Небеларускі «Дняпро». Чаму магілёўcкі футбольны клюб прынцыпова расейскамоўны?

Магілёўскія клюбы ня толькі аўсайдэры ў пашырэньні мовы, але і аўтсайдэры ў спартовых чэмпіянатах Беларусі: стабільна і шмат год запар займаюць апошнія месцы ў турнірных табліцах.​ Піша Ігар Случак.

Шыльды па-беларуску. Як выконваюць закон на Гомельшчыне?

Ігар Случак зьвярнуўся у райвыканкамы Гомельскай вобласьці з пытаньнем, чаму шыльды і паказальнікі не падпісваюцца па-беларуску, як гэтага патрабуе закон. І вось якія атрымаў адказы.

Як зь беларускай мовай у БАТЭ і менскага «Дынама»?

Ігар Случак піша аб сытуацыі зь беларускай мовай у футбольных клюбах, якія прадстаўляюць Беларусь на міжнародных турнірах.

Што дэпутаты ўкраінскага паходжаньня думаюць пра беларускую мову?

Як да беларусізацыі ставяцца дэпутаты, якія нарадзіліся ва Ўкраіне. Такіх у беларускім парлямэнце чатыры. Цікава параўнаць іх адказы з адказамі дэпутатаў расейскага паходжаньня. Піша Ігар Случак.

Слоган хакейнага «Дынама» — «Верым! Можам! Пераможам!», а ў баскетбалістаў «Цмокі-Мінск» — усё па-беларуску

Абодва клюбы прадстаўляюць Беларусь у міжнародных чэмпіянатах. Ці атрымоўваецца ў іх годна прэзэнтаваць беларускую мову? Піша Ігар Случак.

Што думаюць аб беларускай мове дэпутаты, якія адказваюць за яе разьвіцьцё?

Што думаюць аб разьвіцьці мовы дэпутаты, якія і павінны распрацоўвацць акты, якія дазволілі б стварыць у Беларусі сапраўднае моўнае раўнапраўе. Піша Ігар Случак.

Чаму спартовыя клюбы на захадзе Беларусі расейскамоўныя?

Ігар Случак высьвятляе, чаму футбольныя і хакейныя клюбы з заходняй Беларусі так не сябруюць зь беларускай мовай.

Што дэпутаты расейскага паходжаньня думаюць пра беларускую мову

Ігар Случак высьвятляе, што абраньнікі беларускага народу думаюць аб неабходнасьці разьвіцьця беларускай мовы і культуры?

Самыя беларускамоўныя футбольныя клюбы Беларусі

Нягледзячы на стэрэатып, што беларускі ўсход спрэс зрусіфікаваны, самыя сьведамыя футбольныя клюбы з Гомельскай і Магілёўскай абласьцей — ФК «Гомель» і «Белшына»

Калектыўны сон розуму беларускага парлямэнту

«Ніякай незалежнасьці ў дэпутатаў няма, а ўсімі іх дзеяньнямі і выказваньнямі кіруе адзін калектыўны розум, які пасылае сыгнал, што рабіць і што пісаць», — піша каардынатар кампаніі «Справаводзтва па-беларуску» Ігар Случак

«Немэтазгодная» беларуская мова, хакей і настальгія па СССР

Ігар Случак ужо некалькі гадоў лістуецца з чыноўнікамі і фірмамі, змагаючыся за прастору і правы для беларускамоўных. Пра посьпехі і няўдачы ў гэтым змаганьні — у новым цыклі на Радыё Свабода.