23 жніўня 1939 году Савецкі Саюз і нацысцкая Нямеччына падпісалі пакт аб ненападзе ў Маскве, пракладваючы шлях да нацысцкага і савецкага нападаў на Польшчу ў наступным месяцы і да пачатку Другой сусьветнай вайны. Вядомае пад нефармальнай назвай «пакт Молатава-Рыбэнтропа» — паводле прозьвішчаў савецкага міністра замежных спраў Вячаслава Молатава і міністра замежных спраў Германіі Ёахіма фон Рыбэнтропа — пагадненьне разьвязала Адольфу Гітлеру рукі, каб напасьці на Польшчу, не асьцерагаючыся сутыкненьня з СССР. У той жа час Гітлер і Ёсіф Сталін ухвалілі сакрэтны пратакол, які падзяліў Цэнтральную і Усходнюю Эўропу на «сфэры ўплыву».
80 гадоў таму: Пакт Молатава-Рыбэнтропа
1
Нямецкі міністар замежных спраў Ёахім фон Рыбэнтроп (зьлева), савецкі лідэр Ёсіф Сталін і савецкі міністар замежных спраў Вячаслаў Молатаў (справа) сустрэліся ў Крамлі 23 жніўня 1939 году, каб падпісаць пакт аб ненападзе.
2
Молатаў падпісвае дамову. Пакт даў Савецкаму Саюзу час падрыхтаваць войскі да канфлікту, які выглядаў непазьбежным.
3
Фон Рыбэнтроп цісьне руку Сталіну пасьля падпісаньня Дамовы аб сяброўстве, супрацоўніцтве і дэмаркацыі, якая была працягам пакту аб ненападзе.
4
Апошняя старонка (на нямецкай мове) дадатковага сакрэтнага пратаколу, які падзяліў цэнтральную і ўсходнюю Эўропу на «сфэры ўплыву».
5
Той самы дакумэнт па-расейску.
7
Мапа, апублікаваная ў савецкай газэце «Известия» 18 верасьня 1939 году, на наступны дзень пасьля савецкага нападу на Польшчу, паказвае дэмаркацыйную лінію, якая вызначана пактам Молатава-Рыбэнтропа.
8
Нямецкія і савецкія войскі сустракаюцца на дэмаркацыйнай лініі, або так званай "Мяжы міру", у верасьні 1939 году.
9
Савецкі камісар Уладзімер Баравіцкі сустракаецца з нямецкімі афіцэрамі ў захопленым Берасьці, каб абмеркаваць падзел Польшчы паміж дзьвюма арміямі.
10
Нямецкія і савецкія вайскоўцы сустракаюцца ў Берасьці 22 верасьня 1939 году.
11
Савецкія і нямецкія вайскоўцы ў захопленым Берасьці, дзе яны наладзілі супольны парад перамогі 22 верасьня 1939 году.
12
Савецкі камісар Баравіцкі і адзін зь яго вайскоўцаў каля браневіка ў Берасьці.
13
Нямецкі падпалкоўнік Густаў-Адольф Рыбэль цісьне руку савецкаму камандзіру брыгады Сямёну Крывашэіну падчас супольнага нацысцка-савецкага параду ў Берасьці.
14
Брытанскі погляд на пакт аб ненападзе ў карыкатуры Дэйвіда Лоў у газэце Evening Standard 20 верасьня 1939 году.
15
Пакт Молатава-Рыбэнтропа, апублікаваны ў савецкай газэце «Праўда» 28 верасьня 1939 году.
16
Сталін і фон Рыбэнтроп на вокладцы амэрыканскага часопісу Newsweek 9 кастрычніка 1939 году.
17
Молатаў (зьлева) у Бэрліне 14 лістапада 1940 году. Пакт аб ненападзе заставаўся ў дзеяньні да нямецкага ўварваньня ў Савецкі Саюз 22 чэрвеня 1941 году.