Расея закрыла сваю мяжу зь Беларусьсю 18 сакавіка ў сувязі з пашырэньнем пандэміі каранавірусу. Аднак Свабода адшукала незакрыты ўчастак на трасе Р-70, якая вядзе зь беларускага райцэнтру Горкі да расейскага Смаленску, ды пагутарыла з жыхарамі памежжа.
Жыхары расейскай вёскі Шэіна, што ў Смаленскай вобласьці, апавядаюць пра сваё жыцьцё ды стаўленьне да небясьпекі ад каранавірусу. Беларусы ж у Горацкім раёне расказваюць, як пражылі першы тыдзень з закрытай мяжой і зь якімі цяжкасьцямі сутыкнуліся.
Расейцы: баімся беларусаў, якія могуць прынесьці каранавірус
Расейская вёска Шэіна за 800 мэтраў ад мяжы. Да Смаленску — 50 кілямэтраў. Грунтовая дарога да паселішча разьбітая вялікімі машынамі ўшчэнт. Глыбіня каляіны месцамі сягае паўмэтра. Абапал дарогі — зьвезенае бытавое сьмецьце і пакарабачаныя рэшткі легкавікоў.
Вёска сустракае бязьлюднай вуліцай і брэхам сабак. За госьцем зь Беларусі вяскоўцы сочаць з вокнаў занядбаных хат. На просьбу пагутарыць гаспадары незадаволена махаюць рукой, каб ішоў прэч. Адзін зь іх усё ж пагаджаецца пагаварыць, але на адлегласьці 60 мэтраў. Кажа, у вёсцы засталіся толькі старыя, як ён.
Мужчына заяўляе, што «жыве выдатна, атрымлівае пэнсію, і ўсім патрэбен толькі мір». Не прамінае нагадаць, што расейская мяжа закрытая і, калі «пагранцы» засьпеюць у вёсцы чужога, то адразу яго арыштуюць. Кажа, што памежнікі прыяжджаюць у Шэіна пэрыядычна. Іхны сталы пост у суседняй вёсцы. Паводле яго, машын зь беларускага боку стала значна меней. З гэтага ён робіць выснову, што «беларусы законапаслухмяныя людзі».
Разьбітую дарогу вясковец з усьмешкай называе «кантрольнай». «Калі каму няма куды падзецца, дык ёю едуць», — тлумачыць ён.
Наступны суразмоўца выйшаў з двара на вуліцу, але рукою госьцю паказаў, каб не набліжаўся. Стары ня ўтойвае, што баіцца каранавірусу.
«Нас папярэдзілі, што такія, як я, у групе рызыкі, таму і не выходжу з хаты», — тлумачыць ён.
На ягоную думку, у Беларусі ўлады недастаткова робяць, каб засьцерагчы людзей ад эпідэміі, і «чамусьці» не абвяшчаюць карантыну.
«Вядома ж, гэта кепска, бо ў вас ніхто нікога не правярае, — даводзіць ён, — Таму мы баімся, што з вашага боку ўсякія могуць прыйсьці. Вы ж бачыце, што паста ў нас няма. Памежнікі зьяўляюцца наездамі».
Пра жыцьцё стары кажа, што яно «нармальнае». «Толькі парадку няма і ня будзе, як і ў вас, — дадае ён. — Мы тут зусім забытыя», — на разьвітаньне кідае стары.
Жыхарка беларускай вёскі пра каранавірус: за дзяцей страшнавата
Беларуская вёска Дружная (гістарычная назва Каравяк. — РС) месьціцца за кілямэтар ад мяжы. Тут траса Р-70 заасфальтаваная. Кіроўцы кажуць, што шашу адрамантавалі гадоў пяць таму. Грошы нібыта выдзелілі зь бюджэту саюзнай дзяржавы. Беларусы сваю працу выканалі. Расейцы ж сродкі змарнавалі. «Таму ў Беларусі асфальт, а ў Расеі бездараж», — адзначаюць кіроўцы.
У Дружнай зь дзясятак хат, але жыве ў ёй адна 88-гадовая Ніна Аляксееўна Сучынская. Днямі яна прыехала ад дзяцей, бо, паводле яе, лепей жывецца ў роднай вёсцы, чым у горадзе. Мужа кабета пахавала сорак гадоў таму. Цяпер жыве клопатам, як засеяць агарод. Сьцьвярджае, што ў бязьлюднай вёсцы ёй ня сумна адной.
«Ды й каго мне тут баяцца, — кажа жанчына. — Пастукаюць да мяне — я пушчу бяз боязі...»
Ніна Аляксееўна хвалюецца за дзяцей і ўнукаў, каб яны не заразіліся каранавірусам. За сябе спакойная, бо да яе «асабліва ніхто ня ходзіць, таму і пошасьць не прынясе».
«Але, знаеце, і страшнавата, — схамянуўшыся, адзначае гаспадыня. — Перадаюць жа, што ў Горадні і Менску яго крыху ўжо ёсьць».
Пра тое, што Расея закрыла мяжу, жанчына ведае, але, як яна кажа, машыны ўсё роўна туды едуць. «Мне з акна ўсё відаць. Я ж позна не кладуся. Вялікія машыны ідуць у той бок», — паказвае рукой яна.
Адна з дачок Ніны Аляксееўны жыве ў Расеі. Калі прыяжджае адведаць маці, дык машыну кідае ў Шэіне і да Каравяка ідзе пешшу, бо адолець 800 мэтраў бездарожжа на легкавіку не адважваецца.
Паводле Ніны Аляксееўны, Каравяк раней быў вялікім паселішчам. У вайну нацысты яго спалілі, але вяскоўцы адбудаваліся наноў. Да сёньня са старажылаў дажыла яна адна.
Жыхары Горак: спадзяёмся на цуд
Ад беларуска-расейскай мяжы да Горак 20 кілямэтраў. Жыхары райцэнтру ня ўтойваюць, што з закрыцьцём Расеяй мяжы страцілі магчымасьць выяжджаць у Смаленск па тавары. Да яго 100 кілямэтраў. Езьдзілі туды часьцей вялікімі кампаніямі. Харчы і прамысловыя тавары там у сярэднім у два разы таньнейшыя, чым у Беларусі.
Найбольш абурае жыхароў Горак, што кошт беларускай прадукцыі ў Расеі меншы, чым на радзіме. У чым прычына такой сытуацыі, людзі патлумачыць ня могуць.
«Калі наша прадукцыя даражэйшая ў нас, то чаму нашы заробкі меншыя, чым у Расеі?» — роспачна пытаецца жанчына на невялікім рынку райцэнтру.
Нямала мясцовых прадпрымальнікаў куплялі оптам тавар у Расеі, каб у Горках ім гандляваць. Пакуль яго хапае.
«У мяне запас ёсьць на пару тыдняў, а там невядома, што буду рабіць. Мо і закрыюся», — камэнтуе сытуацыю адна з гандлярак.
На працу ў Расеі ня могуць выехаць і мясцовыя гастарбайтэры. Некаторыя спадзяюцца прарвацца праз кардоны і выпраўляюцца ў рызыкоўнае падарожжа. Ня ўсім шанцуе.
«Адзін здолеў даехаць амаль да Масквы, — апавядае адну з гісторыяй такога падарожжа жыхарка Горак. — На ўезьдзе ў расейскую сталіцу яго спынілі, бо там дужа строгія пасты. Высьветлілася, што ён нелегал. Аштрафавалі і вярнулі ў Беларусь».
У райцэнтры прызнаюцца, што пакуль не ўсьвядомілі пагрозы, якую нясе каранавірус. Многія не давяраюць афіцыйнай інфармацыі, а іншую лічаць супярэчлівай. Нямала суразмоўцаў адзначаюць, што Беларусі варта было б таксама закрыць мяжу, як гэта зрабілі суседзі.
«Мы не баімся таму, што пакуль няшмат зафіксавана выпадкаў хваробы, кажа адзін зь мінакоў. — А можа накаціць раптоўна хваля эпідэміі, і будзе ўжо позна нешта рабіць. Хіба можна за ўсім усачыць?»
Суразмоўца мяркуе, што Лукашэнка не закрывае межаў і не абвяшчае карантыну, бо ў такім разе давядзецца кампэнсаваць страты людзям, а ў бюджэце грошай няма.
«Таму і знаходзімся ў няпэўнасьці. Вакол шугае эпідэмія, а мы спадзяёмся на цуд», — прызнае мужчына.
