У Менску затрымалі грамадзяніна Ірану Мэхрдата Джамшыдыяна. Ён жыве ў Беларусі з 1993 года. Жанаты на беларусцы і мае траіх дзяцей. Але праз пратэрмінаваныя дакумэнты яго могуць выслаць на радзіму. Там яму пагражае сьмяротнае пакараньне.
«У 2011 годзе ён прыняў хрысьціянства, за гэта ў Іране могуць пакараць сьмерцю», — сказала Свабодзе ягоная жонка Алена.
Іранскія ўлады падазравалі яго ў падвойным забойстве — маці і брата. На гэтай падставе Мэхрдата двойчы затрымлівалі ў 2012 годзе. У 2013-м адзьдзел унутраных справаў Заводзкага раёну Менску прыняў рашэньне выслаць іранца зь Беларусі зь меркаваньняў нацыянальнай бясьпекі, бо ён падазраваўся ў цяжкім злачынстве за мяжой.
Джамшыдыяна неаднаразова затрымлівалі для прымусовай высылкі. Толькі ў студзені 2015 года яго вызвалілі на гуманітарных падставах, у сувязі зь цяжкай хваробай сына.
Алена Джамшыдыян сказала Свабодзе, што падчас забойства яе мужа не было ў Іране. У інтэрвію Свабодзе ў 2015 годзе Мэхрдат казаў, што іранскія ўлады выдумалі прычыну, каб дамагчыся ягонай выдачы.
«Добра, што беларускія ўлады, калі мяне затрымалі, заўважылі, што тое забойства прыпадае на час, калі я ўжо быў за мяжой, — казаў Мэхрдат. — Я палітычны праціўнік іранскага рэжыму, да таго ж быў мусульманінам, а стаў хрысьціянінам».
У 2014 годзе ў Камітэце па правах чалавека ААН зарэгістравалі скаргу Алены Джамшыдыян — жонкі Мэхрдата. А ў лістападзе 2017 Камітэт устанавіў, што ў выпадку выдачы Мэхрдата ў Іране яму пагражаюць катаваньні і сьмяротнае пакараньне.
Ад 1993 года іранец жыў па іранскім пашпарце ў Беларусі па часовай рэгістрацыі. Жонка патлумачыла, што яны доўгі час спрабавалі аформіць від на жыхарства, але ў яе не было ўласнай жыльлёвай плошчы, каб зарэгістраваць мужа.
Два гады таму скончыўся тэрмін іранскага пашпарту Мэхрдата. Увесь гэты час паводле заканадаўства ён пражываў у Беларусі незаконна.
«Ён ня мог яго аднавіць. Бо як толькі б ён прыйшоў у амбасаду, у яго пачаліся б праблемы», — сказала Свабодзе Наста Лойка, праваабаронца, супрацоўніца праваабарончай арганізацыі Human Constanta.
Справай Мэхрдата мусіць займацца Ўпраўленьне Вярхоўнага Камісара ААН па справах уцекачоў. У юрыдычным адзьдзеле арганізацыі Свабодзе адмовілі ў камэнтары. Паведамілі, што толькі трымаюць сувязь з адвакатам Джамшыдыяна.
Іранец неаднаразова спрабаваў атрымаць статус уцекача, але штораз атрымліваў адмову. І хоць па нацыянальным заканадаўстве ўлады маюць права выслаць яго за парушэньне міграцыйнага рэжыму, па словах Насты Лойкі, улады маглі б прымяніць і іншы від пакараньня.
«Па нацыянальным заканадаўстве яны маюць такое права, хаця ёсьць рашэньне Камітэту правоў чалавека ААН. Але не абавязкова гэта мусіць быць дэпартацыя ці высылка. Можа быць штраф, папярэджэньне».
