Кірыл Якімовіч — экстрэмал, патрыёт, прадпрымальнік. Да 100 угодкаў БНР ён зварыў у Чэхіі адмысловае юбілейнае піва. А цяпер сам-адзін перасякае на лыжах Ісьляндыю зь бел-чырвона-белым сьцягам.
Трэба валодаць вялікім нахабствам, скажу я вам, каб насьмеліцца ў Чэхіі варыць і прадаваць сваё уласнае піва зь нестандартным смакам. «У чужой бажніцы сьвечкі не папраўляй» — а тут 37-гадовы беларус наважыўся прапаноўваць сваё піва ў краіне, якая лічыць сябе заканадаўцам піўной культуры ў Эўропе? Ну-ну, думала я сабе, ідучы на сустрэчу з Кірылам Якімовічам у крафтавы піўбар у Празе пагаварыць пра ягоны піўны бізнэс у Чэхіі і чакаючы, папраўдзе, убачыць маладзёна самаўпэўненага і нахрапістага.
А вось нельга даваць волю стэрэатыпам. Кірыл аказаўся абаяльным, ветлівым, шырока ўсьмешлівым і заразьліва пазытыўным. Майму пытаньню пра нахабства (з агаворкамі, што «гэта ў добрым сэнсе»), зьдзівіўся:
— Ды мне і ня хочацца спаборнічаць з чэхамі, бо я ня ўпэўнены, што магу зварыць такое ж добрае піва, як яны. Калі мы першы раз зварылі чэскі лагер, а чэхі, пакаштаваўшы, сказалі: «Ну, піва як піва», — для нас гэта было найвышэйшай ацэнкай. Удалося зварыць «нармальны чэскі лагер»! Бо зь імі немагчыма сапернічаць: гэта традыцыйная культура. Я магу зварыць 20 іншых гатункаў: стаўт, эль, але чэскі лагер — гэта ўжо вялікае мастацтва. Мы толькі дзеля цікаўнасьці паспрабавалі.
Піва з пахам торту
Камэрцыйнае піва Кірыл варыць два гады. Але дужацца з чэхамі на рынку традыцыйнага броварства не зьбіраецца — яму цікава вынаходзіць уласны смакавы букет, каб былі, як у клясыка: і капрыз, і ідэя, і патас, і мэтафізычны намёк.
— Гэта цяпер трэнд у малым броварстве — варыць піва зь неўласьцівымі водарамі і смакамі. Напрыклад, у нас было піва з новазэляндзкім хмелем — з водарам белага віна. Ці з водарам манга. А яшчэ нядаўна гітом нашага вечара было піва з водарам торта тырамісу, — расказвае ён.
Калі стандартны асартымэнт буйных вытворцаў перастае задавальняць патрэбы масавага спажыўца, надыходзіць час малых прыватных бровараў. Кожны тыдзень у Чэхіі ўзьнікае адзін міні-бровар, іх у краіне больш як 350. Амбітная мэта чэхаў — дасягнуць тысячы: столькі бровараў тут было да першай сусьветнай вайны. Большасьць півавараў ставяць на клясычную камбінацыю: «дзясятка», «дванаццатка», «напаўцёмная трынаццатка» — тры кіты, на якіх трымаецца тутэйшы піўны рынак. Але прапанаваць чэхам, зь іх піўным патрыятызмам, піва з пахам торту? Я нават баюся ўявіць такі «мэтафізычны намёк».
— Гэта так, — пагаджаецца Кірыл, — але ўсё мяняецца. Мы пакуль працуем не на прыбыткі, а на імя і на якасьць. І прызнаньне паступова прыходзіць. Нечакана нас запрасілі ў траўні да ўдзелу ў буйнейшым чэскім піўным фэстывалі ў ліку 35 лепшых півавараў. Крафтавае броварства — сусьветны трэнд, а Чэхія аўтсайдэр у гэтым сэнсе. У суседняй Польшчы росквіт крафтавага піва. У Беларусі нават, я думаю, разьвіцьцё малога броварства вышэйшае, чым у Чэхіі.
Лішне казаць, што наступнае пытаньне напрошваецца само: чаго высільвацца на кансэрватыўным чэскім рынку, калі такое піўное раздольле ў Беларусі? Чаму не займацца падобным бізнэсам там?
— Я для сябе такога шанцу ня бачу, — шчыра адказвае Кірыл. — Людзі, якія працуюць у Беларусі — мужныя, але я апасаюся рабіць там бізнэс.
Плошча-2006 і каханьне
Кірыл з жонкай Натальляй пераехалі ў Чэхію больш як 10 гадоў таму, пасьля падзеяў на Плошчы-2006. Разгон Плошчы прынес роспач і зьняверанасьць, але ён жа і зьвёў разам будучую сям’ю.
Кірыл ня быў сябрам ані партыі, ані палітычнага руху. Сядзеў сабе ў інтэрнэце, удзельнічаў у дыскусіях у разьдзеле «Палітыка» на форумах парталу Tut.by. У 2006-м «тусоўка інтэрнэт-палітыкаў» адарвалася ад кампутараў і спантанна выйшла ў рэальны сьвет падставіць плячо мітынгоўцам. Несьлі цёплую вопратку, бэнзін для генэратараў, дапамагалі, чым маглі.
— На Плошчы я быў увесь час, але сутак не атрымаў выпадкова, — узгадвае Кірыл. — Я быў у дружыне аховы, мы стаялі ў коле вакол намётавага лягеру. Усе чакалі, што штурмаваць нас будуць у пятніцу, я да гэтага і рыхтаваўся, а на чацьвер прыпадала дзяжурства майго сябра. Вось яго забралі ў той чацьвер, калі на самой справе пачаўся разгон, я да яго езьдзіў потым у Жодзіна ў ізалятар.
На Плошчы Кірылава сваячка сустрэла старую сяброўку і запрасіла ў госьці, туды прыйшоў і Кірыл. Так на руінах Плошчы пазнаёмілася маладая пара, узьнікла сям’я.
— Пасьля ўздыму Плошчы надыйшоў «адхадняк»: мы ж спадзяваліся, што нешта зьменім, было столькі імпэту. Але ўсё скончылася так, як скончылася. Пэрспэктываў ня бачылася ніякіх, ахінула апатыя. Мы з Наташай вырашылі зьехаць.
Татарскі хан з «Грунвальду»
Кірыл — гадаванец часоў беларусізацыі пачатку 90-х: бацькі аддалі яго ў адну зь нямногіх беларускамоўных клясаў, якія ствараліся тады ў Менску. Проста ўбачылі, як нехта клеіў на краме у раёне Захад рукапісную абвестку пра набор дзяцей — і прынялі рашэньне.
— А бацькі мае самыя звычайныя інжынэры, нават не беларускамоўныя. Проста тады, пасьля абвяшчэньня незалежнасьці, яны палічылі, што гэта правільна: вучыць дзяцей па-беларуску. Было цяжка, не хапала падручнікаў, іх аднекуль вазілі зь вёсак, наша кляса мыкалася па розных школах, але бацькі ня плюнулі і ня кінулі.
Пасьля Крыл скончыў беларускамоўную гімназыю, але кузьняй нацыянальнага гарту стаў легендарны летнік «Грунвальд», які арганізоўвалі беларускія актывісты «Талакоўскага» прызыву. Кірыл з братам Яўгенам праводзілі там кожнае лета, дыхалі сапраўднай беларушчынай, удзельнічалі ў гістарычных гульнях. Ад таго часу Кірыл захоплены гісторыяй.
— Сярод арганізатараў летніка былі Арына Вячорка, Віктар Івашкевіч. З рыцарскім клюбам Арыны мы ўвогуле аб’езьдзілі ўсю Беларусь. А ў інсцэніроўцы Грунвальдзкай бітвы я быў татарскім ханам у войску ВКЛ. Я і падобны крыху: у мяне карані аднекуль з Башкірыі, кажуць, дзед быў са стэпаў.
А я-та ўсё думала: дзе чула імя Кірыла Якімовіча, адкуль магу памятаць ягоны твар? Вось яно: слова «Грунвальд» — і пазл склаўся! Мой сын, які ў дзяцінстве езьдзіў у той самы летнік, бясконца распавядаў тады пра сумесныя прыгоды са сваім сябрам Кірылам. І самога Кірыла я бачыла, калі прыяжджала ў «Грунвальд», і ў хатнім альбоме ёсьць фатаздымкі з тых самых сечаў. І каб вось так, выпадкова, сустрэцца праз 25 гадоў? Бывае ж такое...
У нас выяўляюцца агульныя ўспаміны, і гутарка пагражае ссунуцца ў глыбокую гісторыю. Я засяроджваюся. З чаго мы ўвогуле пачыналі? А, піва.
Піва праз інтэрнэт
Успаміны, як незабыўна можна арганізаваць дзіцячыя вакацыі, веданьне моваў, уменьне катацца на лыжах вызначылі занятак Кірыла і Натальлі пасьля пераезду ў Чэхію. Яны заснавалі ў гарах летнік (а таксама «зімнік» — словам, «летні і зімовы дзіцяча-сямейны лягер»), дзе дзеці вучыліся чэскай і ангельскай мовам ды горналыжнаму спорту. Да таго часу Якімовічаў стала больш: у сям’і нарадзіліся двайняшкі — Мая і Ярамір.
Кірыл дасканаліў лыжнае майстэрства, эканамічная адукацыя Натальлі дапамагала роўнаму бізнэсу трымацца на плаву. Падарожнічалі, гадавалі дзяцей. Аднак неўзабаве «стаміліся рабіць адно і тое ж», а жыцьцё ў піўной сталіцы дало прадпрымальніцкай думцы новы штуршок.
— Рана ці позна чалавек, які любіць піва, прыходзіць да таго што пачынае спрабаваць яго зварыць, — на мой погляд, гэта зусім не аксіёма, але Кірыл гаворыць пра сябе.
Пачалося вывучэньне спэцыяльнай літаратуры, экспэрымэнтальныя хатнія варкі, курсы піўных самэлье. Дзеля практыкі Кірыл пайшоў падрабляць бармэнам у крафтавую піўную.
— Мяне віртуальна пазнаёмілі з хлопцам які жыве ў Аўстраліі і варыць піва. І першыя нашы варкі мы рабілі праз інтэрнэт, трэба было дачакацца, каб ён прачнуўся там, у сваёй Аўстраліі, і ён праз акіян вучыў мяне, як гэта робіцца. Але першае мае піва роўненька было зьлітае ва ўнітаз.
Надыходзіў вопыт, напрацоўвалася майстэрства, узьнік уласны піўбар. Цяпер Кірыл можа лічыцца экспэртам: ён зварыў ужо 14 камэрцыйных гатункаў. Аднак авантурнай натуры часам патрабуюцца цуглі.
— Цяпер я вару піва з двума амэрыканцамі, яны вельмі крутыя ў пляне рэцэптуры, сэнсорыкі, адзін нават судзіць піўныя конкурсы. І яны мяне хоць стрымліваюць. Бо я б рады і таго намяшаць у піва, і сяго, а яны: «Не, трэба ўсё пралічыць, зрабіць экспэрымэнтальную варку». У мяне больш хаатычны характар, але адказнасьць перад гэтымі людзьмі дапамагае: мы добрая ўзаемадапаўняльная каманда.
Калябарацыйнае піва БНР
Але да стварэньня рэцэптуры піва, прымеркаванага да 100-годзьдзя БНР, амэрыканцаў не дапусьцілі. Гэта будзе чыста беларускі прадукт.
— Ідэя зварыць піва да 100-годздзя незалежнасьці ўзьнікла ў беларускага блогера Эдуарда Пальчыса. Мы размаўлялі зь ім пра тое, што ў нас Дзень незалежнасьці — гэта заўсёды нейкая «пакута»: сабраліся, панура прайшліся, нас пабілі... А мы хочам, каб Дзень незалежнасьці ў нас быў як Дзень сьвятога Патрыка: хай гэта ім будзе сумна, нам павінна быць весела. Проста зрабіць гэта нармальным сьвятам, якое адзначаецца ў барах, кафэ, дома за сталом. І няхай на гэтых сталах будзе сьвяточнае піва, — расказвае Кірыл пра свой новы напой.
Дакладней, ня толькі ягоны. Піва, прысьвечанае ўгодкам БНР яны зварылі ў Празе разам зь сябрам — беларускім піваварам Аляксеем Фадзеенкам, які цяпер працуе на бровары Self Made Brewery ў Маскве.
— Гэта нармальная практыка — калі сустракаюцца два півавары і вараць піва: гэта называецца калябарацыя. Так што мы зь ім калябаранты, і гэта калябарацыйнае піва, — сьмяецца Кірыл.
Піва ўжо зваранае, дасьпявае, але як ты яго пераправіш у Беларусь? Рэдактар сайту Pivo.by Вячаслаў Радзівонаў прапанаваў беларускім міні-броварам зварыць юбілейнае піва БНР і на радзіме. Адгукнулсія толькі два — Blood Brothers і Taler. Так што юбілейнае піва будзе і ў Беларусі. Хаця няшмат.
— Якія адценьні смаку будуць у піва БНР? — пытаюся ў Кірыла.
— Яно нестандартнае. Там будзе рэвень і суніцы. Гэта спалучэньне чырвонай садавіны зь белым элем, піва нашых нацыянальных колераў. То бок, само-та яно будзе жоўценькае, з адценьнем чырвонага. Але ў ім закладзеная сымболіка. Гэта будзе незвычайная штука. Кісла-салодкая.
У незалежнасці кісла-салодкі смак.
Самотны вандроўнік
Сам Кірыл чалавек не півацэнтрычны: часам нават глядзець ня можа на гэты напой. А нядаўна прадаў і свой бар Craft House.
— Я займаюся ня толькі півам, у мяне ёсьць дзеці, сям’я, падарожжы, горы, спорт. Мяне непакоіць, калі нейкая рэч займае занадта шмат месца ў маім жыцьці. Я не хачу быць гэткім «піўным чалавекам»: майка з півам, татуіроўка з півам... Няхай гэта будзе толькі часткай.
— Спартовец, і півавар — як спалучаюцца гэтыя два захапленьні?
— Нармальна, бо піва — натуральны ізатонік, і калі чалавек пры высокай спартовай актыўнасьці губляе мінэралы, іяніты, піва аднаўляе іх у арганізьме. Я — капітан аматарскай спартовай каманды Mikkeller Running Club у Празе: гэты клюб заснаваў у Даніі знакаміты бягун, ён жа знакаміты півавар. Такіх клюбаў больш за 100 па ўсім сьвеце: гэта людзі якія і бегаюць, і п’юць піва — яны спалучаюць яго са здаровым ладам жыцьця.
Бег з півам — не адзінае спартовае захапленьне Кірыла. Ён сур’ёзны лыжнік, скалалаз, вучыцца на міжнародных курсах горных гідаў. І нарэшце падыйшоў да рэалізацыі ідэі, якая тры гады не давала яму супакою: прайсьці лыжным паходам па горнай Ісьляндыі, яе цэнтральным пласкагор’і, дзікай і бязьлюднай частцы, якая складаецца з лававых палёў і леднікоў. 400 кілямэтраў. Адзін. Ён пайшоў.
Мабільная тэлефанія ў лядовай пустэчы сустракаецца рэдка. Па касьмічнай сувязі дасылаюцца радыёсыгналы аб ягоным маршруце. Ён рухаецца хутка. З сабой у яго мінімум рэчаў, але сярод іх бел-чырвона-белы сьцяг.
А да вяртаньня Кірыла і БНР-аўскае піва акурат будзе гатовае.
Беларус адзін пройдзе на лыжах 400 км праз усю Ісьляндыю. Зь бел-чырвона-белым сьцягам
