Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Уладзімер Колас пра гімназічную «рэформу»: Патрэбная агульнанацыянальная дыскусія


Уладзімер Колас
Уладзімер Колас

Міністэрства адукацыі зьбіраецца зраўнаць статус гімназій са звычайнымі сярэднімі школамі, абмежаваўшы падвышаны ўзровень ведаў толькі дзьвюма выпускнымі клясамі — 10-й і 11-й.

Як заявіў кіраўнік ведамства Ігар Карпенка, увесь астатні час гімназіі будуць працаваць паводле агульных стандартаў у межах пачатковага і базавага ўзроўняў. Рэформу ўхваліў Аляксандар Лукашэнка.

Праўда, у гэтым навучальным годзе з рэформай яшчэ пачакаюць, яе ўкараненьне пачнецца пазьней, бо трэба яшчэ адпрацаваць мэханізм.

На просьбу Свабоды ініцыятыву міністра адукацыі пракамэнтаваў Уладзімер Колас — заснавальнік і дырэктар Беларускага гуманітарнага ліцэю імя Якуба Коласа.

Экспэрымэнты выяўляюць дылетанцкую сутнасьць рэфарматараў

У свой час ліцэй стаў ахвярай адукацыйнай рэформы — навучальныя праграмы былі прызнаныя неадпаведнымі дзяржаўным стандартам. Амаль паўтара дзясятка гадоў ліцэй працуе як «партызанская школа», а ня так даўно з дапамогай польскіх партнэраў удалося легалізавацца ў міжнародным статусе:

Трэба кожнаму даць магчымасьць разьвівацца ў адпаведнасьці з тым, што далі яму вышэйшыя сілы, прырода, бацькі. Калі школа гэтага не дае, яна проста губляе эфэктыўнасьць

«На жаль, у нас так і не дайшло да афармленьня мадэлі, якая ва ўсім сьвеце зарэкамэндавала сябе як аптымальная. А ўсе гэтыя экспэрымэнты, якія цяпер ладзяцца, папросту выяўляюць дылетанцкую сутнасьць тых, хто займаецца адукацыяй.

Безумоўна, павінна існаваць дыфэрэнцыяцыя ў адпаведнасьці са здольнасьцямі і схільнасьцямі навучэнцаў. Як ні банальна, заўсёды бог няроўна дзеліць, заўсёды ёсьць тыя, каму больш цікава займацца практычнай дзейнасьцю, і тыя, хто больш схільны да абстрактнай навуковай сфэры. Трэба кожнаму даць магчымасьць разьвівацца ў адпаведнасьці з тым, што далі яму вышэйшыя сілы, прырода, бацькі.

Калі школа гэтага не дае, яна проста губляе эфэктыўнасьць. Людзі пачынаюць займацца чым заўгодна, толькі не адукацыяй. У выніку працэс атрыманьня ведаў фальсыфікуецца. Так адбывалася ў савецкай школе пры ўраўнілаўцы, такую ж самую ўраўнілаўку Міністэрства адукацыі зноў уводзіць у беларускай школе, якая і без таго патрабуе «капітальнага рамонту».

Кардынальныя зьмены ў адладжаным гімназічным мэханізьме падаюцца як «неабходнасьць грунтоўных станоўчых зьменаў». Напрыклад, Карпенка заявіў, што ўступныя іспыты ў 5 клясу — гэта залішні стрэс для дзяцей. Паводле чыноўніка, паступленьне ў гімназію ў такім узросьце — амбіцыі бацькоў, а не жаданьне дзіцяці. Акрамя таго, ён мяркуе, што звычайныя школы таксама маюць права на адораных вучняў.

Рэформа мае абмяркоўвацца і ўхваляцца грамадзтвам

Уладзімер Колас перакананы: паставіўшы пад сумнеў мэтазгоднасьць гімназічнай адукацыі, ведамства пачало займацца зусім ня тым, на чым сапраўды трэба было б акцэнтавацца:

Само сабой, рэформа можа адбывацца. Але яе ажыцьцяўленьнем маюць займацца кампэтэнтныя людзі.

«Гэта ўсё вельмі сумнеўна. Калі рэформа праводзіцца зьверху, асабліва людзьмі, якія маюць абсалютна аддаленае ўяўленьне пра мэты і сутнасьць адукацыі, то ў выніку маем кітайскі хунвэйбінскі варыянт. Безумоўна, да дабра гэта не давядзе.

Само сабой, рэформа можа адбывацца. Але, па-першае, яе ажыцьцяўленьнем маюць займацца кампэтэнтныя людзі. Па-другое, усё неабходна рабіць пад кантролем грамадзтва — каб выказаліся настаўнікі, бацькі, усе зацікаўленыя бакі. А ня толькі дзяржаўныя ўстановы. Павінна быць агульнанацыянальная дыскусія. Праект рэформы ў абавязковым парадку павінен абмяркоўвацца, узгадняцца і ўхваляцца грамадзтвам. А не Карпенкам ці Лукашэнкам. Калі гэта ўсё спускаецца зьверху, калі нейкія выпадковыя людзі выступаюць са сваімі сумнеўнымі пражэктамі, адбываецца тое, што бачым сёньня.

Дарэчы, гэта праблемы ня толькі Беларусі. У кожнай краіне раз-пораз узьнікаюць пэўныя праблемы ў адукацыйнай галіне. Але, на вялікі жаль, у нас яны вырашаюцца дакладна гэтак, як і ўсё астатняе, — з пляча».

Падчас рэспубліканскай пэдагагічнай нарады Аляксандар Лукашэнка заявіў, што ён катэгарычна супраць нейкай ломкі, нават рэфармаваньня «ў поўным сэнсе гэтага слова».

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG