У курапацкім лесе ў некаторых месцах яшчэ ляжыць сьнег; халодна, і на некалькіх бярозах бачны заледзянелы сок, як сьцякаў з-пад сякерных надрэзаў. Плянавалася, што ва ўрочышчы адбудзецца талака, першая сёлета, але чамусьці ў прызначаны час ніхто не прыйшоў, каб прыбраць тэрыторыю могільніку. І я сустрэла ва ўрочышчы зьбіральнікаў бярозавага соку літаральна за дзесяць мэтраў ад ямаў-магілаў.
(Карэспандэнтка: ) “Бярозавы сок зьбіраеце?”
(Спадар: ) “Так”.
(Карэспандэнтка: ) “А ведаеце, што гэта за месца?”
(Спадар: ) “Так, Курапаты”.
(Карэспандэнтка: ) “Тут зусім блізка людзі пахаваныя”.
(Спадарыня: ) “Што мы дрэннага зрабілі? Гэта ж бярозы. Тут нічога дрэннага няма”.
Зусім блізка ад месца, дзе людзі зьбіралі бярозавы сок, нядаўна быў усталяваны новы крыж . На ім надпіс: “Наркевіч Адам Іванавіч, 1866 году нараджэньня. Арыштаваны 21 жніўня 1938 году Бабруйскім НКВД паводле пастановы асабовай тройкі НКВД БССР ад 11 лістапада 1938 году. Прыгавораны да расстрэлу. Расстраляны ў Менску ў Курапатах 29 лістапада 1938 году”.
Спускаючыся з курапацкага пагорку, сустракаю ля крыжа “Пакутнікам Беларусі” некалькі чалавек. Гэта Крыстыян Вэркмайстэр і ягоныя бацькі зь Нямеччыны. Крыстыян праходзіць альтэрнатыўную службу ў войску, працуючы валанцёрам у дзіцячым аддзяленьні ў шпіталі ў Навінках. У Курапатах ён ужо не ўпершыню. Ён вырашыў распавесьці пра месца масавых расстрэлаў беларусаў сваім бацькам, якія прыехалі наведаць яго зь Нямеччыны. Раней яны былі ў Трасьцянцы і ля мэмарыялу “Яма”. Гаворыць Крыстыян Вэркмайстэр:
(Вэркмайстэр: ) “Таму што мы немцы, і гэта зусім іншая гісторыя. Мы ведаем нямецкую гісторыю, і мы хочам ведаць савецкую гісторыю”.
К.Вэркмайстар кажа, што вельмі важна вывучаць і асэнсоўваць трагічныя старонкі гісторыі кожнага народу:
(Вэркмайстэр: ) “У Нямеччыне вядуцца вялікія дыскусіі. У школах многае вывучаецца на ўроках гісторыі. Трэба ведаць усё, таму што гэта вельмі небясьпечна, калі ня ведаеш гісторыі. Памылкі могуць паўтарыцца”.
