Удзельнікі: экспэрт зарэгістраванага ў Літве Беларускага інстытуту стратэгічных дасьледаваньняў Дзяніс Мельянцоў зь Менску і экспэрт Цэнтру міжнародных дачыненьняў Войцех Бародзіч-Смалінскі з Варшавы.
Валер Карбалевіч: «Апошнімі гадамі беларуска-польскія дачыненьні абвастраліся з-за канфлікту вакол Саюзу палякаў Беларусі (СПБ). Цяпер, здаецца, сытуацыя з СПБ стабільная. Калі не лічыць скандалу з Анджэем Пачобутам. Дык якія прычыны беларуска-польскага палітычнага канфлікту?»
Дзяніс Мельянцоў: «Думаю, прычыны абвастрэньня дачыненьняў трэба шукаць у плашчыні асабістых адносін паміж Лукашэнкам і міністрам замежных спраў Польшчы Сікорскім. Магчыма, прэзыдэнта Беларусі азнаёмілі з скандальным артыкулам міністраў замежных спраў Польшчы, Нямеччыны, Чэхіі і Швэцыі ў амэрыканскай газэце, які называўся „Лукашэнка — лузэр“. Пасьля гэтага Беларусь абвінаваціла Польшчу і Нямеччыну ў тым, што яны рыхтавалі пераварот. Гэта была такая помста.
Сікорскі адказаў таксама жорстка. Бо ён уклаў свой палітычны капітал у тое, каб наладзіць дачыненьні з рэжымам Лукашэнкі. Яго за гэта крытыкавалі і ў Польшчы, і ў колах беларускай апазыцыі. Цяпер, пасьля 19 сьнежня, ён зразумеў, што яго рызыка не апраўдалася. І ён мае злосьць на Лукашэнку за тое, што той ня выканаў абяцаньняў, парушыў канвэнцыю, да якой яны прыйшлі падчас візыту ў Менск міністраў замежных спраў Польшчы і Нямеччыны ў лістападзе мінулага году».
Войцех Бародзіч-Смалінскі: «Асабістыя адносіны маюць значэньне, я згодны. Сікорскі і Вэстэрвэле пачуліся ашуканымі і рэзка крытыкуюць Лукашэнку.
Але цяпер Польшча прыняла рашэньне выдаваць беларусам бясплатныя візы, выдзяляе дадатковыя рэсурсы для дапамогі беларускай грамадзянскай супольнасьці, ініцыявала такую ж падтрымку іншых урадаў краінаў ЭЗ. Раней гэтыя рашэньні былі малаверагоднымі».
Карбалевіч: «Апошнія гады Польшча была галоўным прыхільнікам дыялёгу Беларусі і ЭЗ. А цяпер, наадварот, Варшава — самы рашучы прыхільнік санкцый супраць беларускага рэжыму, падтрымкі грамадзянскай супольнасьці Беларусі. Сікорскі дае вельмі рэзкія ацэнкі Лукашэнкі. Прэзыдэнт Польшчы Камароўскі прыняў кіраўніцу непрызнанага беларускімі ўладамі СПБ Анжэліку Арэхву. Вось у пятніцу Сейм Польшчы прыняў рэзалюцыю пра сытуацыю ў Беларусі. Чаму так усё памянялася?»
Бародзіч-Смалінскі: «Нельга сказаць, што палітыка дыялёгу, адкрытых дзьвярэй паміж ЭЗ і Беларусьсю была цалкам непасьпяховай. Дзякуючы ёй адбылася лібэралізацыя падчас выбарчай кампаніі.
Але падзеі 19 сьнежня выклікалі жорсткую рэакцыю ЭЗ і Польшчы. Такая рэакцыя павінна паказаць, што дыялёг магчымы толькі пры ўмове, што Беларусь будзе выконваць свае абяцаньні. Цяпер папярэдняя ўмова нармалізацыі адносін — вызваленьне палітвязьняў».
Мельянцоў: «Зразумела, акрамя прыватнага канфлікту паміж Лукашэнкам і Сікорскім, існуюць і іншыя прычыны. Гэта, напрыклад, даўняя праблема СПБ.
Але, думаю, і Беларусь, і Польшча зацікаўленыя ў нармалізацыі адносін. Паколькі канфлікт не сыстэмны, а прыватны, то яго будзе лягчэй вырашыць. Польшча хутка возьме на сябе старшынства ў ЭЗ. Яна будзе акцэнтаваць увагу на „Ўсходняе партнэрства“, важнае зьвяно якога — Беларусь. Таму да лета ці да восені абодва бакі паспрабуюць сытуацыю ўрэгуляваць».
Карбалевіч: «Канфлікт Беларусі з Польшчай — частка канфлікту Беларусі з Захадам. Лукашэнка абвінаваціў Польшчу ў тым, што яна хоча далучыць Заходнюю Беларусь. Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі прыняла рашэньне зьвярнуцца ў Канстытуцыйны суд Беларусі, каб там правялі экспэртызу польскага закону пра „карту паляка“. Ідзе антыпольская кампанія ў беларускіх дзяржаўных СМІ. Дзеля чаго гэта робіцца?»
Мельянцоў: «Польшча была абрана ў якасьці ворага таму, што мае больш уплыву на Беларусь, у прыватнасьці — праз польскую меншасьць. І, такім чынам, яна можа аказаць дэстабілізацыйны эфэкт.
Сварыцца зь Нямеччынай больш рызыкоўна, чым з Польшчай, бо тая больш моцная і ўплывовая дзяржава. Таксама дзяржпрапаганда эксплюатуе антыпольскія стэрэатыпы масавай сьвядомасьці».
Бародзіч-Смалінскі: «Думаю, дзеяньнямі Лукашэнкі кіруе страх адкрываць сваю краіну на Захад. Ніхто ў Польшчы не прэтэндуе на Заходнюю Беларусь. Думаю, перабольшваецца і ўплыў польскай меншасьці на грамадзка-палітычныя працэсы. Беларускія палякі падзеленыя гэтаксама, які і беларускае грамадзтва».
 |  |  |
Прычыны беларуска-польскага канфлікту
Валер Карбалевіч: «Апошнімі гадамі беларуска-польскія дачыненьні абвастраліся з-за канфлікту вакол Саюзу палякаў Беларусі (СПБ). Цяпер, здаецца, сытуацыя з СПБ стабільная. Калі не лічыць скандалу з Анджэем Пачобутам. Дык якія прычыны беларуска-польскага палітычнага канфлікту?»
Дзяніс Мельянцоў: «Думаю, прычыны абвастрэньня дачыненьняў трэба шукаць у плашчыні асабістых адносін паміж Лукашэнкам і міністрам замежных спраў Польшчы Сікорскім. Магчыма, прэзыдэнта Беларусі азнаёмілі з скандальным артыкулам міністраў замежных спраў Польшчы, Нямеччыны, Чэхіі і Швэцыі ў амэрыканскай газэце, які называўся „Лукашэнка — лузэр“. Пасьля гэтага Беларусь абвінаваціла Польшчу і Нямеччыну ў тым, што яны рыхтавалі пераварот. Гэта была такая помста.
Сікорскі адказаў таксама жорстка. Бо ён уклаў свой палітычны капітал у тое, каб наладзіць дачыненьні з рэжымам Лукашэнкі. Яго за гэта крытыкавалі і ў Польшчы, і ў колах беларускай апазыцыі. Цяпер, пасьля 19 сьнежня, ён зразумеў, што яго рызыка не апраўдалася. І ён мае злосьць на Лукашэнку за тое, што той ня выканаў абяцаньняў, парушыў канвэнцыю, да якой яны прыйшлі падчас візыту ў Менск міністраў замежных спраў Польшчы і Нямеччыны ў лістападзе мінулага году».
Войцех Бародзіч-Смалінскі: «Асабістыя адносіны маюць значэньне, я згодны. Сікорскі і Вэстэрвэле пачуліся ашуканымі і рэзка крытыкуюць Лукашэнку.
Але цяпер Польшча прыняла рашэньне выдаваць беларусам бясплатныя візы, выдзяляе дадатковыя рэсурсы для дапамогі беларускай грамадзянскай супольнасьці, ініцыявала такую ж падтрымку іншых урадаў краінаў ЭЗ. Раней гэтыя рашэньні былі малаверагоднымі».
Чаму Варшава займае такую жорсткую пазыцыю?
Карбалевіч: «Апошнія гады Польшча была галоўным прыхільнікам дыялёгу Беларусі і ЭЗ. А цяпер, наадварот, Варшава — самы рашучы прыхільнік санкцый супраць беларускага рэжыму, падтрымкі грамадзянскай супольнасьці Беларусі. Сікорскі дае вельмі рэзкія ацэнкі Лукашэнкі. Прэзыдэнт Польшчы Камароўскі прыняў кіраўніцу непрызнанага беларускімі ўладамі СПБ Анжэліку Арэхву. Вось у пятніцу Сейм Польшчы прыняў рэзалюцыю пра сытуацыю ў Беларусі. Чаму так усё памянялася?»
Бародзіч-Смалінскі: «Нельга сказаць, што палітыка дыялёгу, адкрытых дзьвярэй паміж ЭЗ і Беларусьсю была цалкам непасьпяховай. Дзякуючы ёй адбылася лібэралізацыя падчас выбарчай кампаніі.
Цяпер папярэдняя ўмова нармалізацыі адносін — вызваленьне палітвязьняў.
Але падзеі 19 сьнежня выклікалі жорсткую рэакцыю ЭЗ і Польшчы. Такая рэакцыя павінна паказаць, што дыялёг магчымы толькі пры ўмове, што Беларусь будзе выконваць свае абяцаньні. Цяпер папярэдняя ўмова нармалізацыі адносін — вызваленьне палітвязьняў».
Мельянцоў: «Зразумела, акрамя прыватнага канфлікту паміж Лукашэнкам і Сікорскім, існуюць і іншыя прычыны. Гэта, напрыклад, даўняя праблема СПБ.
Але, думаю, і Беларусь, і Польшча зацікаўленыя ў нармалізацыі адносін. Паколькі канфлікт не сыстэмны, а прыватны, то яго будзе лягчэй вырашыць. Польшча хутка возьме на сябе старшынства ў ЭЗ. Яна будзе акцэнтаваць увагу на „Ўсходняе партнэрства“, важнае зьвяно якога — Беларусь. Таму да лета ці да восені абодва бакі паспрабуюць сытуацыю ўрэгуляваць».
Чаму беларускія ўлады ўбачылі галоўнага ворага ў Польшчы?
Карбалевіч: «Канфлікт Беларусі з Польшчай — частка канфлікту Беларусі з Захадам. Лукашэнка абвінаваціў Польшчу ў тым, што яна хоча далучыць Заходнюю Беларусь. Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі прыняла рашэньне зьвярнуцца ў Канстытуцыйны суд Беларусі, каб там правялі экспэртызу польскага закону пра „карту паляка“. Ідзе антыпольская кампанія ў беларускіх дзяржаўных СМІ. Дзеля чаго гэта робіцца?»
Мельянцоў: «Польшча была абрана ў якасьці ворага таму, што мае больш уплыву на Беларусь, у прыватнасьці — праз польскую меншасьць. І, такім чынам, яна можа аказаць дэстабілізацыйны эфэкт.
Сварыцца зь Нямеччынай больш рызыкоўна, чым з Польшчай, бо тая больш моцная і ўплывовая дзяржава. Таксама дзяржпрапаганда эксплюатуе антыпольскія стэрэатыпы масавай сьвядомасьці».
Бародзіч-Смалінскі: «Думаю, дзеяньнямі Лукашэнкі кіруе страх адкрываць сваю краіну на Захад. Ніхто ў Польшчы не прэтэндуе на Заходнюю Беларусь. Думаю, перабольшваецца і ўплыў польскай меншасьці на грамадзка-палітычныя працэсы. Беларускія палякі падзеленыя гэтаксама, які і беларускае грамадзтва».
