Рӯзи 20-уми май Эмомалӣ Раҳмон дар номае ба Оятуллоҳ Хоманаӣ, раҳбари рӯҳонии Эрон ва Муҳаммад Мухбир, муовини президенти ин кишвар даргузашти Иброҳим Раисиро тасаллӣ гуфтааст.

Иброҳим Раисӣ, президенти Эрон рӯзи 19-уми май дар садамаи чархбол ҳалок шуд.

Эмомалӣ Раҳмон дар номааш гуфтааст, ки аз нақши Иброҳим Раисӣ дар густариши робитаҳои дӯстӣ ва “ҳамкориҳои гуногунҷанба миёни Тоҷикистону Эрон” қадр мекунад.

Дар замони раёсати Иброҳим Раисӣ муносибати Тоҷикистон бо Эрон пас аз чандсоли сардӣ дубора беҳбуд ёфт.

"Мо ба шахсияти Сайидиброҳим Раисӣ ҳамчун арбоби барҷастаи давлатӣ арҷ мегузорем, саҳми созандаи зиндаёдро дар рушду нумӯи ҳамаҷонибаи муносибатҳои дӯстӣ ва ҳамкориҳои судманди Тоҷикистону Эрон, ҳалли масъалаҳои минтақавию байналмилалӣ баланд арзёбӣ менамоем,"--гуфтааст Эмомалӣ Раҳмон, президенти Тоҷикистон.

Муҳаммад Мухбир, муовини президент то баргузории интихобот давоми 50 рӯз вазифаи президентро дар Эрон иҷро хоҳад кард.

Нисфирӯзии 19-уми май чархболи Иброҳим Раисӣ, президенти Эрон сарнагун шуд. Сабаби ҳодиса ҳанӯз маълум нест. Мақомоти Эрон соатҳои аввали ҳодиса гуфта буданд, ки чархболи президент дар ҳавои меҳолуд (туман) “нишасти сахт” анҷом додааст.

Дар ин ҳодиса ба ҷуз президенти Эрон, Ҳусейн Амир Абдуллоҳиён, вазири корҳои хориҷии ин кишвар, Малик Раҳматӣ, раиси вилояти Озарбойҷон ва Алӣ Ҳошимӣ, имомхатиби вилояти Табрез ва чор сарнишини чархбол ҳалок шудаанд.

Толибон аз Тоҷикистон даъват кардаанд, ки мисли Узбекистон дар бунёди мадориси динӣ ва масҷидҳо дар Афғонистон саҳм бигирад. Посухи ҷониби Тоҷикистон ба ин пешниҳоди Толибон маълум нест. Ҳукумати Узбекистон дар моҳи августи соли гузашта санги бинои як мадрасаи диниро дар шаҳри Мазори Шариф бо маблағи 6 миллион доллар барои ҳазор толибилм гузошта буд.

Юсуф Вафо, волии вилояти Балхи Афғонистон, ки рӯзи 23 октябр ба Тоҷикистон сафар кард, дар чорчуби мулоқотҳояш бо мақомоти тоҷик, бо Саидмукаррам Абдулқодирзода, раиси Шӯрои уламои Тоҷикистон, низ дидор кардааст. Ӯ аршадтарин мақомдори Толибон аст, ки дар чаҳор соли ҳокимияти ин гурӯҳ бар Афғонистон, ба Тоҷикистон сафар мекунад.

Ба иттилои дафтари матбуоти раиси вилояти Балх, ин мақомдори Толибон хостори рафтуомади рӯҳониёни Тоҷикистон ба Афғонистон шудааст. "Мо ҳар ду кишвари исломӣ ҳастем",-гуфтааст ӯ дар мулоқот бо уламои динии Тоҷикистон.

Волии Балх дар ин мулоқот аз раҳбарашон Ҳайбатуллоҳ Охунзода "фақеҳи хуб ва воизи хуби аср" ёд карда, ба Саидмукаррам Абдулқодирзода нусхае аз Қонуни амр ба маъруф ва наҳй аз мункар, суханрониҳо ва дастурҳои раҳбари Толибонро ҳадя додааст.

Дафтари волии Балх аксҳои нусхаҳоеро, ки ба раиси Шӯрои уламои Тоҷикистон ҳадя шудаанд, дар шабакаи Х нашр кард ва навишт, ҳадаф ин аст, ки "ҳадаф ва мафкураи моро дарк кунанд".

Ин хабарнома менависад, ки дар ин мулоқот шуморе аз рӯҳониёни барҷастаи тоҷик низ ҳузур доштанд.

Ҳарчанд мақомоти тоҷик ва расонаҳои давлатии Тоҷикистон дар бораи ин сафар то кунун хабаре нашр накардаанд, аммо телевизионҳои Афғонистон порчаҳоеро аз боздиди Юсуф Вафо ва ҳайати ҳамроҳи ӯ аз Масҷиди калони Душанбе (маъруф ба Масҷиди Қатар) нишон доданд, ки Саидмукаррам Абдулқодирзода ва дигар рӯҳониёни тоҷик ӯро ҳамроҳӣ мекунанд.

Юсуф Вафо бо раиси Кумитаи давлатии амнияти миллӣ ва Фармондеҳи нерӯҳои марзбонии Тоҷикистон мулоқот ҳам кардааст. Ҷониби Толибон мегӯяд, ки ин сафар бо даъвати Душанбе ва ба ҳадафи иштирок дар нишаст бо Нерӯҳои марзбонии Тоҷикистон, сурат гирифтааст.

Толибон як созмони тундрави динӣ аст ва дар Тоҷикистон як гурӯҳи мамнуъ ва террористӣ дониста мешавад. Ин гурӯҳ дар солҳои 1996-2001 қудратро дар Афғонистон дар ихтиёр дошт ва дар пайи ҳамлаи эътилофи байналмилалӣ бо раҳбарии Амрико, сарнагун шуд.

Толибон дар пайи вожгунии ҳукуматашон ба минтақаҳои қабиланишини Покистон паноҳ бурданд ва аз онҷо ҳамлаҳои худро алайҳи низомиёни хориҷӣ ва афғон роҳандозӣ карданд.

Дар тӯли ҷанги бистсола бар асари ҳамлаҳои онҳо ҳазорон нафар аз нерӯҳои хориҷӣ, афғон ва ғайринизомиён кушта шуданд. Амрико ва Толибон рӯзи 29-уми феврали соли 2020 дар Давҳа, пойтахти Қатар, созишнома дар бораи поён додан ба ҷанги 19-сола дар Афғонистонро имзо карданд. Бо фирори президент Ашраф Ғанӣ дар 15 сентябри соли 2021, ин гурӯҳ дигарбора вориди Кобул шуд ва ҳукуматро ба даст гирифт.

Аз он замон то кунун, ҳеч кишваре ҷуз Русия ҳукумати онҳоро ба расмият нашнохтааст. Кишварҳои Осиёи Марказӣ, ки аз оғоз равобити гуногуне бо Толибон доштанд ва ҳатто ин гурӯҳро аз рӯйхати созмонҳои террористӣ берун карданд, ҳоло бо Толибон робитаҳои хуб барқарор кардаанд.

Тоҷикистон дар ибтидо дар маҳофили сиёсӣ ва таблиғоти расонаӣ мавзеъгирии қотеъ алайҳи Толибон мекард ва ягона кишваре аз ҳамсояҳои Афғонистон дониста мешуд, ки ба мухолифини Толибон, пойгоҳ додааст.

Бо гузашти замон, нишонаҳое аз тағйир дар сиёсатҳои Тоҷикистон дар баробари ҳукумати Толибон ба вуҷуд омад. Тоҷикистон робитаҳои тиҷоратӣ ва иқтисодии худро бо Афғонистон ҳифз кард ва ҳоло ба ин ҳамсоякишвари худ барқ содир мекунад ва бозорҳои наздимарзиро фаъол нигоҳ медорад.

Толибон барои нақзи озодии баён ва расонаҳо, манъи занон аз кору таҳсил интиқод мешаванд. Созмонҳои байналмилалӣ ва мухолифони Толибон ин гурӯҳро ба ташкили ҳукумати яккақавмӣ ва ҷой додани гурӯҳҳои тундрав, муттаҳам мекунанд.

Аммо Толибон мегӯянд, ки ба ҳеч кас ваё гурӯҳе иҷозат намедиҳанд, ки аз хоки Афғонистон алайҳи ягон кишвар иқдоме сурат бигирад.

Як асари наққошӣ аз Пабло Пикассо, ҳунарманди шинохтаи испанӣ, рӯзи ҷумъаи 24 октябр дар музояда ё ауксиони Порис бо қимати 27 миллион евро, муодили 31 миллион, доллар фурӯхта шуд.

Ин асар ба унвони "Нимтанаи зане бо кулоҳи гулдор" дар соли 1944 тавассути як хонаводаи фаронсавӣ харидорӣ шуда буд ва даҳсолаҳо дар маҷмуаи хусусии онҳо боқӣ монд то ин, ки ворисони хонавода тасмим гирифтанд он бифурӯшанд, чун намешуд онро ба таври физикӣ байни худ тақсим кунанд.

Харидор дар толори ауксион ҳузур дошт, аммо ҳувияташ ошкор нашуд.

Ба гуфтаи коршиносон, ин табло пеш аз ин ҳаргиз ба таври умумӣ намоиш дода нашуда буд.

Вазорати мудофиаи Тоҷикистон аз анҷоми машқҳои муштараки нерӯҳои СПАД дар тамрингоҳи Фахробод хабар дод. Ин размоиш аз 14 то 24 октябр бо номи "Бародарии шикастнопазир 2025" бо ҳузури 1500 низомӣ аз Белорус, Қазоқистон, Қирғизистон, Русия ва Тоҷикистон баргузор шудааст.

Хабаргузории давлатии "Ховар" бо такя ба маркази мабуоти Вазорати мудофиаи Тоҷикистон навишт, ки дар размоиши нерӯҳои Созмони Паймони Амнияти Дастаҷамъӣ, амалиёти зиддитеррористӣ, озодсозии гаравгонҳо ва ҳадаф қарор додани террористҳои шартӣ, тамрин шуд.

Ба иттилои Вазорати мудофиаи Тоҷикистон, дар ин размоиш зиёда аз 200 техникаи ҷангӣ, мошинҳои махсуси низомӣ, таҷҳизоти ҳарбӣ, чархболҳои ҷангӣ ва ҳавопаймоҳои бесарнишин, истифода шуданд.

"Ховар" менависад, ки дар маросими ҷамъбастии ин размоиш раиси Шӯрои амнияти Тоҷикистон Юсуф Раҳмон, Вазири мудофиа Эмомалӣ Собирзода, раиси КДАМ Саймумин Ятимов ва сардори Ситоди муштараки СПАД Андрей Сердюков иштирок ва суханронӣ кардаанд.

СПАД ҳадаф аз баргузории размоиш дар Фахрободро таъмини амнияти минтақа ва муқобилаи муштарак бо чолишҳо ва таҳдидҳои муштараки феълӣ дар Осиёи Миёна гуфтааст.

Ба гуфтаи Андрей Сердюков, Сардори ситоди муштараки СПАД, сарони кишварҳои ин созмон барои рушди неру ва тавонмандии низоми амнияти дастҷамъӣ дар мубориза бо таҳдидҳои замони ҳозира ҳама чораҳои заруриро меандешанд.

СПАД як созмони ҳарбии минтақаии зери нуфузи Русия аст, ки соли 1992 бо иштироки ҷумҳуриҳои пешини шӯравӣ таъсис шуд, вале дар солҳои баъдӣ аз узвияти он чандин кишвар, аз ҷумла Узбекистону Гурҷистон берун шуданд.

Дафтари раиси вилояти Муғла дар Туркия эълон кард, ки дастикам 14 муҳоҷир дар пайи сарнагун шудани як қаиқи бодӣ дар наздикии соҳилҳои сайёҳии Бодрум дар баҳри Эгей ҷон бохтаанд.

Ба гуфтаи мақомҳои маҳаллӣ, нерӯҳои баҳрии Туркия субҳи 24 октябр амалиёти наҷотро оғоз карданд ва то кунун ду нафар аз сарнишинон наҷот ёфтанд. Яке аз бозмондагон гуфтааст, ки 18 нафар савори ин қаиқ буданд ва танҳо даҳ дақиқа пас аз вуруди об ба даруни он, ғарқ шудааст.

Ҳанӯз дар бораи шаҳрвандони кадом кишвар будани ин афрод маълумоте дар даст нест. Нерӯҳои кӯмакрасон дар ҷустуҷӯи ду нафари нопадидшуда ҳастанд.

Қаиқҳои муҳоҷирон маъмулан дар масири кутоҳ, аммо хатарнок миёни соҳилҳои Туркия ва ҷазираҳои Юнон дучори ҳодиса мешаванд.

Тибқи омори Созмони байналмилалии муҳоҷират, аз оғози соли ҷорӣ то кунун ҳудуди 1400 муҳоҷир дар масирҳои баҳрӣ ба Аврупо, ҷони худро аз даст додаанд.

Бонки ҷаҳонӣ эълон кардааст, ки зилзилаи 6-дараҷаии рӯзи 31 август дар вилоятҳои шарқии Афғонистон, ҳудуди 182 миллион доллар ба иқтисоди ин кишвар ворид кардааст.

Ин ниҳод дар гузорише, ки 24 октябр дар вебсайти расмиаш нашр кард, гуфтааст, ки аз ин зилзила биноҳои истиқоматӣ бештар зарар дидаанд ва арзиши ин хисорот ба 64,1 миллион доллар мерасад, ки 35 дарсад аз маҷмуи осебҳоро ташкил медиҳад.

Дар ин гузориш омадааст, ки биноҳои ғайриистиқоматӣ 45,5 миллион доллар, бахши кишоварзӣ 40,3 миллион доллар ва зербиноҳо 32,7 миллион доллар хисорот дидаанд. Ба гуфтаи Бонки Ҷаҳонӣ, вилоятҳои Кунар ва Нангарҳор дар ин зилзила бештарин осебҳоро дидааст ва дар маҷмӯъ 97 дарсад аз тамоми зиёнҳо ба ин ду вилоят рост меояд.

Бонки ҷаҳонӣ ин зилзиларо яке аз маргбортарин ҳодисаҳои табиӣ дар Афғонистон аз соли 1998 то кунун хондааст.

Зилзилаи 31 август дар вилоятҳои шарқии Афғонистон, ба вижа Кунар ва Нангарҳор, ҳазорон хонаро вайрон ва сокинони онро беҷо кардааст. Бар асоси омори расмӣ, дар ин ҳодиса беш аз 2200 нафар ҷон бохта ва наздик ба 4000 тани дигар захмӣ шуданд.

Раёсати корҳои дохилии шаҳри Душанбе хабар дод, ки як марди калонсолро бо гумони дастдарозӣ ба кӯдаки 5-сола дастгир кард. Ба иттилои ин ниҳод, ин сокини 57-солаи пойтахт рӯзи 4-уми октябр "дар ҳолати мастӣ ба кӯдаке, ки машғули бозӣ буд, ҳаракатҳои бадахлоқона анҷом додааст".

Нисбат ба мард бар асоси моддаи "ҳаракати бадахлоқонаи шаҳвонӣ" нисбат ба ноболиғ парвандаи ҷиноӣ боз кардаанд. Ӯ ҳоло дар ҳабси муваққатист. Барои ин амал аз 2 то 5 сол зиндон пешбинӣ шудааст.

Мавқеи марди гумонбар маълум нест.

Cолҳои охир хабарҳо аз озори ҷинсии ноболиғон бештар расонаӣ мешаванд. Бино ба оморе, ки дар гузориши Омбудсмен ё Ваколатдори ҳуқуқи кӯдаки тоҷик оварда шудааст, соли 2024 дар кишвар 88 ҷинояти марбут ба озори ҷинсиву дигар ҳаракатҳои бадахлоқона нисбат ба ноболиғон сабт шудааст. Дар 41 ҳолат нисбат ба кӯдакон ҳаракатҳои бадахлоқона раво дида шудааст.

Ваколатдор ё Омбудсмени ҳуқуқи кӯдак ҳачунин ба он таъкид кардааст, ки дар як сол 17 наврас мавриди таҷовузи ҷинсӣ қарор гирифтаанд. Вай ин вазъро ташвишовар хонд.

Бо таваҷҷӯҳ ба он ки дар чунин ҳолатҳо на ҳама хонаводаҳо зуд ба мақомот шикоят мебаранд ё гоҳе худдорӣ мекунанд, огоҳон бар ин назаранд, ки омори ҷиноятҳои вобаста ба озори ҷинсӣ метавонад аз омори расмӣ бештар бошад.

Як таҳқиқи донишмандони тоҷик нишон додааст, аксари онҳое, ки сабаби худкушии навҷавон, зане, духтар ё ҳар каси дигар шудаанд, мардон ҳастанд.

Таҳқиқи тозаи парвандаҳои худкушӣ дар Тоҷикистон нишон додааст, ки тақрибан 75 дарсади онҳое, ки касеро ба худкушӣ расондаанд, мардон мебошанд.

Муаллифони таҳқиқ гуфтаанд, агарчӣ 25 дарсади худкушиҳо бо айби занон ҳам рух дода бошад, аммо онҳо ҳам мисли мардон бо муносибати бераҳмона ва мунтазам паст задани шаъну эътибори инсон, сабаби қасди ҷони худ кардани касе, масалан, келини хонавода мешудаанд.

Муаллифони мақола Тақдиршоҳ Шарипов, профессор ва доктори улуми ҳуқуқшиносӣ ва Меҳрубон Акбархон, омӯзгори Академияи вазорати корҳои дохилӣ дар як мақолае дар маҷаллаи Донишгоҳи Миллии Тоҷикистон навиштаанд, ки бештар аз нисф ва ё 58 дарсади аз онҳое, ки сабаби худкушии фарде шудаанд, ҷойе кор намекардаанд.

Дар Тоҷикистон солҳои ахир сӯиқасд ба худкушӣ ва ё мавридҳои худкушӣ зиёд шудаанд. Тибқи маълумоти Додситонии кулли Тоҷикистон, дар соли 2024 дар кишвар 259 нафар занону духтарон ба худкушӣ ва сӯиқасд ба он, даст задаанд.

Дар гузориши Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Тоҷикистон гуфта шудааст, ки санҷиши ҳодисаҳои худкушӣ ва сӯиқасд ба он нишон медиҳанд, ки дар аксари ҳолатҳо он ба муноқишаҳои ночизи оилавӣ байни зану шавҳар, набуди ҳамдигарфаҳмӣ, сатҳи пасти зиндагӣ, бекорӣ, ва дигар бемориҳо рабт дорад.

Охири моҳи сентябр Вазорати нақлиёти ИМА эълон кард, ки додани санади ронандагӣ барои мошинҳои тиҷоратии боркаш маҳдуд мешавад.

Бар ин асос, танҳо онҳое, ки шаҳрвандии Амрико, “Green Card” ё раводиди корӣ доранд, ҳаққи рондани ин навъи нақлиётро хоҳанд дошт.

То ин вақт муҳоҷироне, ки ғайриқонунӣ вориди Амрико шуда буданд ва танҳо ҳуҷҷати ронандагӣ доштанд, имкони кор дар ширкатҳои боркашониро доштанд.

Садҳо муҳоҷири тоҷик танҳо бо доштани “CDL” дар ширкатҳои боркашонӣ кор мекарданд ва аз онҳо иҷозатномаи корӣ ё “Green Card” талаб намешуд.

Бархе аз муҳоҷирони тоҷики муқими Амрико дар шабакаҳои иҷтимоӣ навиштаанд, ки аллакай ҳаққи корро аз даст додаанд.

Дар шабакаҳои иҷтимоӣ наворҳое чарх мезананд, ки дар он дида мешавад, ронандагони мошинҳои боркашро нигаҳ дошта, санадҳояшонро тафтиш мекунанд ва ба боздоштгоҳҳо мебаранд.

Ба иттилои расмӣ, дар Амрико тақрибан 4 миллион ронандагони касбии мошинҳои боркаш фаъолият мекунанд, ки дар миёни онҳо ҳазорҳо муҳоҷир аз Африқову Осиёи Марказӣ ҳастанд.

Омори расмие дар бораи шумори ронандагони мошинҳои боркаш аз Тоҷикистон вуҷуд надорад, вале фаъолони тоҷик мегӯянд, солҳои ахир онҳо зиёд шуда буданд.

Доналд Трамп пас аз президент шуданаш сиёсати муҳоҷиратро тағйир дод ва маҳдудиятҳои зиёде ҷорӣ кард.

Дар даҳҳо шаҳру аёлати ИМА ҳоло зидди муҳоҷирони ғайриқонунӣ амалиёт анҷом медиҳанд.

Рӯзи 17-уми октябр дар Брюссел дар муколамаи 15-уми Иттиҳоди Аврупо ва Тоҷикистон мақомоти аврупоӣ аз шароити кори хабарнигорон, ҳомиёни ҳуқуқ ва ҷомеаи шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон ибрози нигаронии амиқ карда, аз Душанбе хоста буданд, ки барои сабти номи дубораи созмонҳои ҷамъияте, ки иҷборан аз кор мондаанд, имкон фароҳам орад.

“Паймони Миллии Тоҷикистон”, созмони мамнӯъ дар Тоҷикистон дар хабарномае гуфтааст, ки аз Иттиҳоди Аврупо “қадрдонӣ мекунанд”, чун “ба масъалаҳои муҳими ҳуқуқи инсон, аз ҷумла ҳуқуқи занон, зиндониҳои сиёсӣ, озодии баён, фаъолияти рӯзноманигорон ва ҷомеаи шаҳрвандӣ, инчунин вазъият дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон таваҷҷуҳи ҷиддӣ зоҳир кардааст”.

Дар баёнияи расмии дафтари Иттиҳоди Аврупо, ки рӯзи 21- уми октябр нашр шуд, гуфта мешавад, ки ин созмон бо пешниҳоди феҳрасти мушаххаси ҳомиёну вакилони дифоъ ва хабарнигорони зиндонӣ, талаби фаврии раҳоии онҳоро кардааст. Айни замон наздик ба даҳ нафар аз блогерону хабарнигорони тоҷик дар зиндон ба сар мебаранд.

Хадамоти муҳоҷирати вазорати меҳнати Тоҷикистон бо пахши як эълон шаҳрвандони кишварро барои кор ба давлати Қатар даъват кардааст.

Ба иттилои ин ниҳод, ҷойҳои корӣ дар самти хидматрасонӣ ва фурудгоҳу меҳмонхонаҳо пешбинӣ шуда, барои хоҳишмандон донистани забони англисӣ ва арабӣ муҳим аст.

Хадамоти муҳоҷират гуфтааст, музди маош барои кор дар ин вазифаҳо дар Қатар аз 800 доллар, муодили 8000 сомонӣ, оғоз мешавад.

Пули виза ё раводид, билети ҳавопаймо, ҷойи хоб, хӯроки якдафаина, либоси корӣ, корти роҳ ва хидматрасонии тиббӣ аз ҷониби корфармо пардохт мешудааст.

Дар як соли ахир ин бори чандум аст, ки мақомоти тоҷик бо нашри эълон барои Қатар коргар меҷӯянд. Моҳи апрели имсол ҳам Вазорати меҳнат шаҳрвандонро барои кор дар он кишвар даъват карда буд.

Маълум нест, ки то ин дам чӣ теъдод а бо ин даъватҳо ба муҳоҷирати меҳнатӣ ба Қатар рафтаанд ва дар кадом шароит он ҷо фаъолият доштанд.

Мақомоти Тоҷикистон солҳои ахир талош доранд, ба ҷуз Русия, роҳи муҳоҷирони тоҷик ба дигар кишварҳо боз шавад. Аз ҷумла, шаҳрвандони Тоҷикистон барои кор ба Британияи Кабир фиристода мешаванд. Вале шумораи онҳо зиёд нест.

Оҷонсии омори Тоҷикистон хабар додааст, ки дар нуҳ моҳи соли ҷорӣ ҳаҷми гардиши савдои хориҷии Тоҷикистон ба беш аз 7,8 миллиард доллар баробар шудааст.

Тибқи иттилои ин ниҳод, аз ин ҳаҷм зиёда аз 6 миллиарду 23 миллион доллари он ба воридот рост меояд.

Аммо содироти мол дар тиҷорати хориҷӣ 1,8 миллиард долларро ташкил додааст, ки дар муқоиса ба воридот ба таври қобили мулоҳиза кам аст.

Оҷонсии омор мегӯяд, ҳаҷми додугирифт дар соли равон афзоиш ёфтааст, вале дар бораи фарқияти чашмраси содирот нисбат ба воридот чизе нагуфтааст.

Блоки иқтисодии Тоҷикистон тай солҳои соҳибистиқлолии кишвар натавонистааст тавозуни содироту воридотро баробар созад.

Чунин раванд, ки пойбандии бозори дохилиро ба маҳсулоти беруна бештар кардааст, дар гузашта борҳо мавриди интиқодҳо қарор гирифта буд.

Бар асари таркиши зарф ё балони газ дар Душанбе ду нафар осеб дидаанд. Ҳодиса нимарӯзи 21-уми октябр дар кӯчаи Чортут 1 рӯй додааст.

Бино ба иттилои Кумитаи ҳолатҳои фавқулодаи Тоҷикистон, балони 45-литраи газ дар ҳавлии як сокини 71-солаи шаҳр таркидааст.

Ду ҷавони 23 ва 24-сола, ки дар пайи ин инфиҷор ҷароҳат бардоштанд, дар беморхона бистарӣ шудаанд.

Дар бораи сабаби сар задани ҳодиса чизе гуфта нашудааст. Мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ҳодисаро таҳқиқ доранд.

Солҳои охир борҳо аз таркиши зарфи газ дар хонаҳои мардум дар шаҳру ноҳияҳои Тоҷикистон ва фавту осеб дидани сокинон гузориш шудааст.

Аз ҷумла, соли 2023 дар натиҷаи таркиши зарф ё балони газ дар ҳудуди бозори ноҳияи Панҷи 26 кас, аз ҷумла 6 кӯдак осеб дидаанд.

Дар Душанбе аз соли 2016 сол боз истифода аз зарфи газ дар манзили сокинон манъ аст.

Вазирони мудофиаи панҷ кишвари Осиёи Марказӣ дар шаҳри Самарқанди Узбекистон “муборизаи муштарак алайҳи терроризми байналмилалӣ”-ро баррасӣ кардаанд.

Расонаҳои давлатии Узбекистон ва Тоҷикистон навиштаанд, ки мулоқоти рӯзи 20-уми октябр нахустин нишасти панҷ вазир дар масоили “таъмини амният” будааст.

Сомонаи Вазорати мудофиаи Тоҷикистон навиштааст, ки Эмомалӣ Собирзода, вазири дифои Тоҷикистон бо чор ҳамтои худ аз Узбекистон, Қазоқистон, Туркманистон ва Қирғизистон “масъалаҳои таъмини амният дар минтақа, тавсеаи ҳамкориҳои низомӣ ва низомӣ-техникӣ байни кишварҳо, инчунин бардоштани сатҳи ҳамоҳангсозии муборизаи муштарак алайҳи терроризми байналмилалӣ”-ро баррасӣ кардаанд.

Шавкат Мирзиёев, президенти Узбекистон дар номае ба вазирони дифои кишварҳои Осиёи Марказӣ гуфтааст, ки дар шароити таҳдидҳои амниятӣ ниҳодҳои панҷ кишвар бояд ҳамкории ҷиддӣ дошта бошанд. Ӯ гуфтааст, ки ҳамкориҳои панҷ кишвари Осиёи Марказӣ “ба сатҳи ҳамкориҳои стратегӣ” расидааст.

Дар хабарномаҳои расмӣ гуфта нашудааст, ки манзур аз “таҳдидҳои амниятӣ” чӣ ҳаст, вале ҳамоиши вазирони қудратии Осиёи Марказӣ дар Самарқанд камсобиқа аст.

Раҳбарони панҷ кишвари Осиёи Марказӣ борҳо ба иттиҳоди минтақавӣ даъват кардаанд, вале ҳанӯз чунин иттиҳоде шакл нагирифтааст, ҳарчанд ба назар мерасад, ки муносибати ин кишварҳо беҳтар шудааст.

Роҳбандӣ ва манъи ҳаракати мошинҳо ҳангоми сафари президенти Туркманистон ба вилояти Лебап ё Лаби об, сабаби марги як зани ҳомиладор шудааст.

Бахши туркмании Радиои Озодӣ бо такя ба манбаъҳои худ дар пулис ва хадамоти тандурустӣ навишт, зан натавонистааст сари вақт ба беморхона бирасад ва дар роҳ рӯйи дастони шавҳараш ҷон додааст.

Бино ба гуфтаи як корманди тиббӣ, "ба далели он, ки мошини "Ёрии таъҷилӣ" наомад, шавҳари зан ӯро бо мошини худаш ба беморхона бурдан мехост, аммо дар роҳ банд монд".

15-уми октябр Сардор Бердимуҳаммадов, президенти Туркманистон дар маросими гузоштани хишти таҳдоби маҷмааи корхонаи кимиёвӣ ширкат кард. Ба ин муносибат дар шаҳр роҳҳо баста шуданд ва ба гуфтаи бархе аз сокинон, ҳатто ба мошинҳои ёрии таъҷилӣ ҳам иҷозаи ҳаракат намедоданд.

Мақомоти вилояти Лебап ҳодисаро шарҳ надодаанд.

Маъмулан ҳангоми сафари мансабдорони Туркманистон ба ноҳияҳо чораҳои сахти амниятӣ рӯи даст гирифта мешавад ва роҳҳоро мебанданд. Сокинон пайваста шикоят мекунанд, ин вазъ ба кору зиндагии онҳо мушкил эҷод мекунад.

Иттиҳоди Аврупо аз шароити кори хабарнигорон, ҳомиёни ҳуқуқ ва ҷомеаи шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон ибрози нигаронии амиқ карда, аз Душанбе хостааст барои сабти номи дубораи созмонҳои ҷамъияте, ки иҷборан аз кор монданд, имкон фароҳам орад.

Ин ва масъалаҳои дигари вобаста ба ҳуқуқи башар, аз ҷумла ҳуқуқи занон, хушунат ва манъи табъиз дар Тоҷикистон, аз мавзӯъҳои калидие буданд, ки рӯзи 17-уми октябр дар Брюссел дар муколамаи 15-уми Иттиҳоди Аврупо ва Тоҷикистон матраҳ шуданд.

Дар баёнияи расмии дафтари Иттиҳоди Аврупо, ки рӯзи 21 уми октябр нашр шуд, гуфта мешавад, ки ин созмон бо пешниҳоди феҳрасти мушаххаси ҳомиёну вакилони дифоъ ва хабарнигорони зиндонӣ, талаби фаврии раҳоии онҳоро кардааст. Айни замон наздик ба даҳ нафар аз блогерону хабарнигорони тоҷик дар зиндон ба сар мебаранд.

Аз соли 2022 ба ин тараф хабарнигорону блогерон Абдулло Ғурбатӣ, Завқибек Саидаминӣ, Абдусаттор Пирмуҳаммадзода ва Хуршед Фозилов аз 7 то ба 7.5 сол, Хушом Ғулом – 8 сол, Далери Эмомалӣ – 10 сол, Улфатхоним Мамадшоева – 20 сол ва Аҳмади Иброҳим 10,5 сол аз озодӣ маҳрум шуданд.

Иттиҳоди Аврупо ҳамзамон аз набуди пешрафт дар масъалаи ҳуқуқи инсон дар Бадахшон нигаронӣ карда, аз мақомоти Тоҷикистон даъват намудааст, ки бо ақалиятҳои помирӣ муколамаи боз ташкил кунад. Дар пайи ҳодисаҳои моҳи майи соли 2022 дар Бадахшон, ки боиси кушта шудани эътирозгарон шуд, даҳҳо нафар зодагони ин минтақа боздошт ва ба ҳабсҳои тӯлонӣ маҳкум шуданд.

Дар ин нишаст аз пешрафт дар таҳияи қонунҳо дар бораи ҳуқуқи инсон ҳам ёдрас шуда, таъкид кардаанд, ки муҳим аст, то давлати Тоҷикистон қонунҳоро босамар иҷро кунад.

Назари мақомоти тоҷик дар ин бора маълум нест.

Иттиҳоди Аврупо таъкид кардааст, ки ҳамкориҳои дуҷонибаи Тоҷикистону Иттиҳоди Аврупо, равобити иқтисодӣ ва татбиқи бомуваффақияти GSP+ба риояи ҳуқуқ ва озодиҳои асосии шаҳрвандон дар Тоҷикистон сахт вобастааст.

Созмонҳои байналмилалии ҳомии ҳуқуқ борҳо аз раҳбарони иттиҳод хостаанд, дар ивази кӯмаку дастгирии тарҳҳои иқтисодиву иҷтимоии Тоҷикистон аз ҳукумат риояти ҳуқуқи инсон ва таҳкими демократияро талаб кунанд.

Иттиҳоди Аврупо яке аз шарикони иқтисодии Тоҷикистон аст ва айни замон аз кӯмакрасонҳои аслии кишвар ба ҳисоб меравад.

Ҷонибҳо дар масоили мубориза бо терроризм ва ифротгароӣ, идоракунии марз ва қочоқи маводи мухаддир, инчунин идоракунии об низ, ҳамкориҳо доранд.

Мухолифин ва созмонҳои ҳомии ҳуқуқи инсон солҳои охир Иттиҳоди Аврупоро ба "чашмпӯшӣ" ба поймолшавии ҳуқуқи одамону озодиҳои бунёдӣ дар Тоҷикистону кишварҳои дигари минтақа танқид мекунанд.

Иттиҳоди Аврупо дар моҳи июли соли 2024 ҳам аз вазъи ҳомиёни ҳуқуқ, рӯзноманигорон ва блогерони зиндонӣ дар Тоҷикистон нигаронӣ карда, аз Душанбе хоста буд, ки нақзи ҳуқуқи инсонро дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон таҳқиқ кунад.