Намояндагони ҷомеаи шаҳрвандии Тоҷикистон дар як муроҷиат ба раиси ҷумҳур Эмомалӣ Раҳмон аз фавт ва захмӣ шудани чанд сокини Вилояти Мухтори Куҳистони Бадахшон дар рӯзҳои ахир нигаронӣ карда, хостори таҳқиқи қатъӣ дар ин замина шудаанд.

Фаъолон аз президент хостаанд, “муқобили аҳолии шаҳри Хоруғ, ВМКБ аз ҳад зиёд истифода бурдани қувва ва яроқи оташфишон фавран қатъ карда шавад.” Мақомот ба ин изҳорот вокуниш накарданд, вале рӯзи гузашта додситонӣ баръакс эътирозгаронро ба авбошӣ ва ҳамла ба вакили порлумон муттаҳам карда буд.

Муроҷиати ҷомеаи шаҳрвандӣ рӯзи 28-уми ноябр нашр шуда, зери он 9 ташкилоти ҷамъиятӣ аз ҷумла "Дафтари озодиҳои шаҳрвандӣ", "Дунёи ҳуқуқ", "Ташаббуси ҳуқуқӣ", "Солимии ҷамъият ва ҳуқуқи инсон", "Нотабене", "Ҳуқуқ ва Беҳбудӣ", "Маркази ҳуқуқи инсон", "Маркази мустақили ҳифзи ҳуқуқи инсон" ва "Анҷумани ҳуқуқшиносони Помир" имзо гузоштаанд.

Дар муроҷиати ҷомеаи шаҳрвандӣ омадааст, дар ҳодисаҳои ахир дар ВМКБ 3 сокини мулкӣ фавтида, зиёда аз 16 нафар сокинон ва кормандони мақомот захмӣ шудаанд. Фаъолон аз пеш омадани чунин ҳолат нигаронӣ кардаанд.

"Мо аз таъсиси гурӯҳи махсуси корӣ бо иштироки тамоми ҷонибҳои манфиатдор оид ба таҳқиқи марги Зиёбеков Гулбиддин ва дигарон, инчунин кафолати тафтишоти ошкоро истиқбол мекунем. Мо аз мақомоти кишвар даъват менамоем, ки дар ӯҳдадориҳои худ устувор бошанд ва барои ҳалли мусолиматомези низоъ ва пешгирии нақзи ҳуқуқи инсон дар оянда тамоми талошҳои заруриро ба харҷ диҳанд,"-навиштаанд фаъолони ҷомеаи шаҳрвандӣ ба президент.

Фаъолон ҳамчунин аз раиси ҷумҳур Эмомалӣ Раҳмон дархост кардаанд, то "ҳуқуқи конститутсионии ҳар як шахс барои баргузор намудани ҷамъомади осоишта"-ро таъмин карда, аз таъқиби шахсони ширкатдошта дар эътирозҳои ахир, пешгирӣ намоянд. Ҳамчунин намояндагони ҷомеаи шаҳрвандӣ хостори барқарори кардани ҳама намуд алоқа ба ВМКБ шудаанд.

Вокуниши мақомот ба изҳороти ҷомеаи шаҳрвандӣ маълум нест. Вале масъулин истифодаи зӯр алайҳи эътирозгарон дар шаҳри Хоруғро рад карда гуфтаанд, баръакс сокинон буданд, ки рӯзи 27-уми ноябр ба вакили порлумон Азиз Гиёзода ҳамла карданд. Додситонии Вилояти Мухтори Куҳистони Бадахшон дар изҳороте гуфт, вакил баъди ин ҳодиса захмӣ шудааст.

Рӯзи 28-уми ноябр ҳамчунин Иттифоқи журналистони Тоҷикистон бо пахши изҳороте аз талошҳои давлат барои обод кардани ВМКБ ёд кардааст. ИЖТ аз рӯзноманигорон ва корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ дархост кардааст аз "тафриқаандозӣ" худдорӣ карда, баръакс "каломи тақдирсози худро бештар кунанд."

Ҳаводиси чаҳор рӯзи ахир дар шаҳри Хоруғ нигарониҳои зиёдро дар ҷомеаи Тоҷикистон ба миён овардааст. Мақомот гуфтанд, талош доранд аз роҳи гуфтугӯ бо намояндагони эътирозгарон масъаларо ҳал кунанд. Тазоҳуркунандагон хостори таҳқиқи одилонаи марги Гулбиддин Зиёбеков ва муҷозоти гунаҳкорони ин ҳодиса мебошанд.

Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина, рӯзи 10-уми март ба Риёз меравад, то бо Муҳаммад бин Салмон, валиаҳди Арабистони Саудӣ, мулоқот кунад.

Сафари Зеленский пеш аз гуфтушуниди ҳайатҳои Украина ва Амрико сурат мегирад. Музокирот барои поён додан ба ҷанги сесолаи Русия алайҳи Украина рӯзи 11-уми март дар шаҳри Ҷиддаи Арабистони Саудӣ дар назар аст.

Иёлоти Муттаҳида, ки пуштибони асосии низомии Киев аст, бо ҳадафи хатми низоъ бо Маскав музокироти мустақим дорад ва ҳамзамон ёрии низомӣ ва табодули иттилоотро бо Украина боздоштааст.

Музокироти намояндагони Амрико ва Украина дар рӯзи 11-уми март мулоқоти нахустини расмӣ пас аз баҳси лафзии Владимир Зеленский ва Доналд Трамп дар Кохи Сафед аст. Ин баҳс рӯзи 28-уми феврал сурат гирифт.

Зеленский гуфт, дар музокироти Амрико ва Украина дар Ҷидда ширкат намекунад. Ба ҳайати Киев вазири корҳои хориҷии Украина Андрей Сибиҳа, раиси дафтари президент Зеленский Андрей Ермак ва вазири дифоъ Рустам Умаров шомиланд.

Ҳайати амрикоӣ аз фиристодаи Трамп дар Ховари Миёна Стив Виткофф, котиби давлатӣ Марко Рубио ва мушовири амнияти миллӣ Майк Волтс иборат хоҳад буд. Рубио рӯзи 9-уми март ба Арабистони Саудӣ рафт.

Зеленский рӯзи 9-уми март дар паёме дар шабакаи иҷтимоии “Х” навишт, ки “тарафи мо ба гуфтушуниди созанда комилан омода аст ва умед дорем, ки тасмиму иқдоми заруриро баррасӣ ва мувофиқа кунем.”

Русия 685 ҳазор хориҷиро ба рӯйхати "шахсони зери назорат" ворид кардааст.

Владимир Колоколтсев, вазири корҳои дохилии Русия, дар ин бора дар мусоҳиба бо шабакаи телевизионии Русия (ВГТРК) хабар дод.й ҳадафро аз таҳияи феҳраст “кам кардани хориҷиёни будубошашон ғайриқонунӣ” номид.

Ба иттилои вазир, барои берун шудан аз ин рӯйхат, муҳоҷирон бояд то 30-юми апрел ба Идораи корҳои дохилӣ ҳозир шуда, ҳузури худро қонунӣ кунанд ва санадҳои заруриро пешниҳод намоянд.

Ин дар ҳолест, ки рӯзи панҷуми март Колоколтсев дар як ҷаласаи ВКД-и Русия гуфта буд, ба феҳрасти “шахсони зери назорат” 400 ҳазор нафар шомил ҳастанд.

Мақомоти тоҷик дар моҳи октябри соли 2024 гуфта буданд, ки 120 ҳазор шаҳрванди Тоҷикистон дар ин рӯйхат ҳастанд ва агар камбудҳоро ислоҳ намекунанд, аз Русия ихроҷ ё депортатсия хоҳанд шуд.

Феҳрасти “шахсони зери назорат” дар пайи ворид шудани тағйиру иловаҳо ба қонунҳои Русия аз 5-уми феврал ба иҷро даромад.

Баъди ҳамла ба толори консертии “Крокус” дар моҳи марти соли 2024, қонунҳои муҳоҷират дар Русия сахттар шуд.

Аз ҷумла, дарёфти “ВНЖ” ё ҳаққи иқомат барои муҳоҷироне, ки бо шаҳрвандони Русия издивоҷ кардаанд, маҳдуд гашт ва қабули кӯдакони муҳоҷирон бе донистани забони русӣ ба мактаб манъ шуд.

Аз боздошт ва ҳабси Владислав Есипенко, ҳамкори Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ, чаҳор сол гузашт.

Ӯ, ки шаҳрвандии Русия ва Украинаро дошт, рӯзи 10-уми марти соли 2021 дар Қрими ишғолшуда аз тарафи Русия боздошт шуд.

Дертар додрас ӯро бо гуноҳи ҷосусӣ ба шаш сол зиндон маҳкум кард. Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ ва созмонҳои ҳуқуқи башар онро бофтаву сохта хонданд.

Додгоҳи олии зери назорати Маскав дар Қрим ҳукми Есипенкоро то панҷ сол зиндон поин овард.

Пас аз чанд моҳ, Есипенко ба "нигоҳдорӣ ва интиқоли маводи тарканда" низ муттаҳам шуд. Худаш иттиҳомро қотеъона рад кард.

Баъдан додситонӣ иқрор шуд, ки норинҷаки "кашфшуда" аз мошини Есипенко изи ангуштони ӯро надорад. Вай ҳамчунин иттиҳомҳоро дар ҷамъоварии маълумоти иктишофӣ барои Украина дар ҷараёни мурофиаи додгоҳӣ рад кард.

Есипенко дар ҷараёни мурофиаи додгоҳӣ гуфтааст, ки ӯро бо зарбаи барқ шиканҷа кардаанд, то ӯро маҷбур кунанд, ки ба гуноҳи бардурӯғ иқрор шавад.

Ҳукумати Исроил рӯзи 9-уми март дастур дод, ки интиқоли нерӯи барқ ба Ғазза фавран қатъ карда шавад, то гурӯҳи фаластинии “Ҳамос” гаравгонҳои боқимондаро раҳо кунад. Ин дар ҳолест, ки Исроил ба музокироти нав дар мавриди созиши оташбас бо “Ҳамос”, ки аз сӯи Амрико ва Иттиҳоди Аврупо террористӣ дониста шудааст, омода мешавад.

Вазири энержии Исроил гуфт, фармонро имзо кард: “Мо барои баргардондани гаравгонҳо аз тамоми василаҳо истифода хоҳем кард ва кафолат медиҳем, ки пас аз ҷанг “Ҳамос” дигар дар Ғазза набошад.”

Ин тасмим як ҳафта баъд аз он гирифта шуд, ки Исроил ворид шудани ҳама гуна ёриҳои башардӯстона ба минтақаи ҷангзада боздошт.

Гурӯҳи “Ҳамос” рӯзи 7-уми октябри соли 2023 дар ҳамлае ба Исроил беш аз 1200 касро кушт ва зиёда аз 200 нафарро ба гарав гирифт. Дар ҳамлаҳои Исроил ҳудуди 47 ҳазор фаластинӣ кушта ва даҳҳо ҳазори дигар захмӣ шуданд.

Ҷанги ду тараф понздаҳ моҳ давом кард ва моҳи январи имсол оташбас барқарор шуд. Марҳилаи аввали он рӯзи 1-уми март поён ёфт.

“Ҳамос” даъват дорад, ки марҳилаи дувуми музокироти оташбас ҳарчӣ зудтар оғоз шавад. Ин гуфтушунид бо ёрии Амрико, Қатар ва Миср сурат мегирад ва ҳадафаш ба таври доимӣ поён додан ба ҷанг аст. Исроил мегӯяд, беҳтар аст, марҳилаи аввали созишро то нимаи моҳи апрел дароз кунанд.

Баъд аз гузоришҳо дар бораи кушта шудани садҳо ғайринизомии ақаллияти алавӣ дар шаҳри Лозақияи Сурия, намояндагони Созмони Милали Муттаҳид ва Иёлоти Муттаҳидаи Амрико хоҳони чораҷӯии фаврӣ шуданд.

Волкер Турк, масъули бахши ҳуқуқи башари Созмони Милал, рӯзи 9-уми март дар баёнияе гуфт, “куштани ғайринизомиён дар шимолу ғарби Сурия бояд бас карда шавад.”

Кушторҳо дар Лозақия ҳамлаи маргбортарин алайҳи мардуми осоишта пас аз суқути режими Башор Асад ва ташкили ҳукумати нав дар Сурия унвон шудааст.

Дидбони Ҳуқуқи Башари Сурия, қароргоҳаш дар Лондон, рӯзи 10-уми март гуфт, дар чаҳор рӯзи гузашта зиёда аз 930 ғайринизомӣ аз сӯйи нерӯҳои амниятӣ ё ҷангҷӯёни тарафдори ҳукумати Сурия кушта шудаанд. Тасдиқи рақамҳо ба таври мустақилона имконпазир нест.

Даргирии охир пас аз он шиддат гирифт, ки нерӯҳои вафодор ба Башор Асад рӯзи сешанбеи гузашта ду сарбози Вазорати дифои нави Сурияро дар шаҳри Лозақия куштанд. Ба дунболи ин ҳодиса, нерӯҳои ҳукумати нави Сурия ва ситезаҷӯёни пуштибон аз онҳо бо номи поксозии боқимондаҳои режими Асад амалиёти густурдаеро анҷом доданд.

Ҳукумати Башор Асад дар моҳи декабри соли 2024 сарнагун шуд ва гурӯҳи "Таҳрир аш-Шом”, ки дар аксар кишварҳои дунё ҳанӯз террористӣ дониста мешавад, зимоми қудратро ба даст гирифт. Раҳбари ин гурӯҳ Аҳмад Шаръ, ки пештар бо лақаби “Абумуҳаммади Ҷулонӣ” машҳур буд, президенти ҳукумати муваққати Сурия шудааст.

Брайн Хюз, Шӯрои амнияти Кохи сафед гуфт, умедвор аст, ки низоми Эрон манфиати шаҳрвандонашро аз ҳадафҳои террористӣ боло мегузорад.

Оятуллоҳ Алӣ Хоманаӣ, раҳбари олии Эрон рӯзи 8-уми март гуфт, ки бо ҳеч "кишвари зургӯ" музокира нахоҳанд кард.

Ин ҳарф замоне садо дод, ки як рӯз пеш Доналд Трамп, президенти ИМА эълон кард, ки ба Эрон барои музокира сари барномаи ҳастаӣ нома фиристодааст.

Амрико ва Исроил нигарон ҳастанд, ки Эрон бо баҳонаи барномаи ҳастаӣ дар фикри сохтани силоҳи қатли ом аст.

Рафаэл Гросси, директори Оҷонси байналмилалии энережии ҳастаӣ гуфтааст, Эрон ба ҳаде ғанӣ кардани уранро афзоиш додааст, ки ба сохтани силоҳ наздик шудааст.

Рӯзи ҷумъа Доналд Трамп гуфт: "Ман ба онҳо нома навишта, гуфтам, ки умедворам шумо музокира мекунед, зеро агар мо аз роҳи низомӣ биравем, як чизи баде хоҳад шуд.”

Эрону Амрико беш аз чил сол боз робитаҳои мустақими дипломатӣ надоранд. ИМА шарик ва пуштибони аслии Исроил дар Ховари Миёна аст. Эрон борҳо эълон кардааст, ки вуҷуди Исроилро намехоҳад. Аз ин рӯ, мақомоти амрикоӣ мегӯянд, агар Эрон ба силоҳи ҳастаӣ даст ёбад, ба Исроил ҳамла мекунад.

ИНЧУНИН, БИХОНЕД:

Хоманаӣ гуфт, бо Амрико музокира намекунанд

Ӯро рӯзи 26-уми феврал аз Боздоштгоҳи Кӯлоб ба Душанбе интиқол дода буданд.

Пайвандони Аҳмади Иброҳим рӯзи 9-уми март дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфтанд, ки пас аз як ҳафтаи нигаҳдорӣ дар Боздоштгоҳи рақами яки пойтахт, бе онки нусхаи ҳукмашро нишон диҳанд, ӯро ба зиндони "Якум советский" бурданд.

Аксари рӯзноманигорони зиндонӣ, аз ҷумла, Абдулло Ғурбатӣ, Далери Имомалӣ ва Завқибек Саидаминӣ дар ҳамин зиндон нигаҳдорӣ мешаванд.

Сардабири нашрияи “Пайк” дар Хатлон моҳи августи соли гузашта бо гумони “додани пора ба корманди КДАМ” боздошт шуд. Баъдан, ӯро ба “тамаҷӯъӣ” ва “ифротгароӣ” гунаҳкор донистанд. Худаш ҳеч яке аз ин иттиҳомҳоро напазируфт.

Наздиконаш гуфтанд, ки ӯро охирон бор ҳангоми интиқолаш ба Душанбе дар мошини Идораи зиндонҳо дида буданд. Маъмулан, маҳкумшудаҳоро замоне аз боздоштгоҳҳо ба зиндон мебаранд, ки ӯ нисбат ба ҳукмаш эътироз намекунад ва иҷрои ҳукм ҳатмӣ мешавад.

Ширинмоҳ Иброҳимова, хоҳари Аҳмади Иброҳим, дар як тамоси телефонӣ гуфт, бародараш нусхаи ҳукмро то охирин лаҳза дастрас накарда буд, то аз он шикоят кунад.

“Вай гуфт, ки ҳатман аз рӯйи ҳукми ноодилона шикоят хоҳад кард ва то ҳукм ба дасташ нарасад, муҳлати шикоят намегузарад,” – афзуд Ширинмоҳ Иброҳимова.

Ин дар ҳолест, ки мақомоти додгоҳӣ гуфта буданд, ӯ барои бозбинии ҳукм ҳамагӣ ним моҳ фурсат дошт. Рустам Мирзозода, раиси Додгоҳи олии Тоҷикистон, дар аввали моҳи феврал гуфт, чун рӯзноманигор шикоят накард, “аз ин бармеояд, ки бо ҳукм розӣ аст.”

Пайвандонаш мегуфтанд, шикоятро аз ҳукми, ба гуфтаашон, “фармоишӣ” кори беҳуда медонанд. Ба нақли яке аз онҳо, ҳушдор гирифта буданд, ки агар аз ҳукм шикоят баранд, эҳтимол ҷазо сахттар шавад.

Аҳмади Иброҳим, рӯзноманигори 63-сола ва сардабири нашрияи “Пайк" аз кори мақомоти маҳаллӣ пайваста танқид мекард. Ӯ дар номааш аз зиндон дар охири соли гузашта гуфта буд, ки маҳз танқидҳояш ба мақомот хуш наомада, аз ӯ қассос гирифтанд.

Созмонҳои байнулмилалӣ, аз ҷумла Кумитаи дифоъ аз хабарнигорон ва Гузоришгарони бидуни марз ҳукмро ноодилона ва аз мақомоти Тоҷикистон озодии рӯзноманигорро талаб карданд.

Қарор аст, ҳафтаи оянда дар Риёз намояндаҳои Киев ва Вашингтон дар бораи созишномаи маъданҳои зеризаминии Украина ва роҳи расидан ба сулҳ гуфтугӯ кунанд.

Доналд Трамп аз Украина хостааст, ки зудтар барои сулҳ бо Русия розӣ шавад, чун дигар роҳе барои берун рафтан аз ин ҷанг вуҷуд надорад. Мақомоти Украина мегӯянд, Русия сулҳ кардани нест ва ҳамлаҳояшро афзоиш додааст.

Ба гуфтаи мақомоти Украина, дар ҳамлаҳои рӯзи 8-уми март ба Украина беш аз 50 нафар кушта шудааст.

Владимир Зеленский, президенти Украина рӯзи 8-уми март гуфт, ки "чунин ҳамлаҳо нишон медиҳад, ки ҳадафи Русия тағйир накардааст."

Русия эълон кард, ки се деҳаро дар вилояти Курск, ки тобистони соли гузашта Украина гирифта буд, пас гирифтааст.

Аз ҳамлаи Русия ба Украина беш аз се сол гузашт. Ҳанӯз ҳеч пешравие барои поёни ҷанге, ки даҳҳо ҳазор нафар дар он куштаву миллионҳо украиниро бехона кардааст, дида намешавад.

Ин ҳарф замоне садо дод, ки як рӯз пеш Доналд Трамп, президенти ИМА эълон кард, ки ба Эрон барои музокира сари барномаи ҳастаӣ нома фиристодааст.

Хоманаӣ рӯзи 8-уми март дар як суханронӣ бе бурдани номи Амрико гуфт, "кишвари зургӯ" бо пешниҳоди музокирот "дар ҷустуҷӯи роҳи ҳали мушкил нест", балки онҳо мехоҳанд Эронро аз доштани силоҳи қавӣ маҳрум кунанд.

"Мушкил танҳо сари барномаи ҳастаӣ нест. Роҷеъ ба тавоноии дифои кишвар, роҷеъ ба тавоноиҳои байналмилалии кишвар: Фалон корро накунед, фалон касро набинед, онҷо наравед, фалон чизро тавлид накунед, мушакатон бурдаш аз ин қадар бештар набошад. Магар касе метавонад, ки инҳоро қабул кунад?"--гуфт ӯ.

Мақомоти Эрон пештар гуфта буданд, ки сари барномаи ҳастаӣ омодаи музокира ҳастанд. Кишварҳои ғарбӣ Эронро ба он айбдор мекунанд, ки дар фикри сохтани силоҳи ҳастаӣ аст, вале Эрон мегӯяд, омода аст, исбот кунад, ки силоҳи ҳастаӣ намесозад.

Рӯзи ҷумъа Доналд Трамп гуфт: "Ман ба онҳо нома навишта, гуфтам, ки умедворам шумо музокира мекунед, зеро агар мо аз роҳи низомӣ биравем, як чизи баде хоҳад шуд.”

Эрону Амрико беш аз чил сол боз робитаҳои мустақими дипломатӣ надоранд. ИМА шарик ва пуштибони аслии Исроил дар Ховари Миёна аст. Эрон борҳо эълон кардааст, ки вуҷуди Исроилро намехоҳад. Аз ин рӯ, мақомоти амрикоӣ мегӯянд, агар Эрон ба силоҳи ҳастаӣ даст ёбад, ба Исроил ҳамла мекунад.

Як созмони мухолифи ҳукумати Тоҷикистон маҳви чойхонаи қадимии “Роҳат” дар шаҳри Душанберо “маҳви ганҷина”-и фарҳангӣ номида, ҳукуматро бо лаҳни тунде танқид кардааст.

"Гурӯҳи 24”, ки дар хориҷ фаъолият мекунад ва дар Тоҷикистон ифротгарову мамнӯъ эълон шудааст, рӯзи 6-уми март дар як баёнияе дар вебсайташ гуфтааст, “ҳеч як миллате, ки худро эҳтиром мекунад, рамзҳои фарҳангии хешро аз байн намебарад.”

Дар байния омадааст, чойхонае, ки "аз соли 1958 пойгоҳи муҳаббат, шеъру адаб ва андешаи миллӣ буд ва дар он шахсиятҳои бузурги тоҷик лаҳзаҳои зиндагии худро сипарӣ кардаанд, ба хотири тамаъ аз байн бурда шуд."

Ба қавли муаллифони баёния, аз байн бурдани чойхонаи “Роҳат” ҳамла ба як бино нест, балки ҳамла ба хотираҳои насли гузашта, ҳофизаи фарҳангӣ ва миллии тоҷикон аст”. Мақомоти Тоҷикистон рӯзи 1-уми марти имсол ба шикастану аз байн бурдани чойхонаи «Роҳат” дар маркази Душанберо оғоз карданд, агарчӣ солҳо боз рӯшанфикрону зиёиён мехостанд, ин бинои қадима бо ороишҳои зебои миллӣ ва дастӣ нигаҳ дошта шавад.

Мақомот мегӯянд, дар ҷойи чойхона, ки дар назди бинои нави азими ҳукумат ҷойгир аст, фаввораҳо сохта мешаванд.

Бонки Ҷаҳонӣ дар як гузориши тозае гуфтааст, ки соли 2024 пули муҳоҷирони тоҷик 45 дар сади тавлиди нохолиси миллиро ташкил додааст, ки баландтарин дар ҷаҳон аст. Дар ду ҳамсоякишвар, аз ҷумла Қирғизистону Узбекистон ин рақам мутаносибан 24 ва 14 дар садро ташкил медодааст.

Дар таҳқиқоти фарогири Бонки Ҷаҳонӣ бо номи “Роҳ ба сӯи пеш”, ки рӯзи 5-уми март дар Тошканд муаррифӣ шуд, омадааст, ки муҳоҷират ҳамчунон як манбаи асосии даромад барои миллионҳо нафар боқӣ мондааст. Ба қавли муаллифони гузориш, муҳоҷирони кишварҳои Осиёи Марказӣ бо кор дар хориҷ метавонанд, даромади худро ду ё се баробар кунанд, ки ин ба таври чашмгире сатҳи зиндагии хонаводаҳои онҳоро беҳбуд мебахшад.

Бино ба тахмину оморҳои гуногун бештар аз 1 миллион нафар аз мардуми Тоҷикистон дар Русия кору иқомат мекунанд ва солона садҳо миллион доллар ва на камтар аз 1 миллиард доллар ба кишвар мефиристанд. Аммо даромади онҳо соддаву осон ба даст намеояд ва рӯзона дар бораи бадрафтории мақомоти интизомӣ бо муҳоҷирони тоҷик, истисмор ва беҳуқуқии онҳо гузориш мерасад.

Дар гузориши Бонки Ҷаҳонӣ омадааст, кишварҳои муҳоҷирфирист бояд, як системаи сабти номи муҳоҷирони кориро ба роҳ монанд ва бо кишварҳои мизбон дар бораи риояти ҳуқуқи онҳо қарордоду созишнома банданд. Айни замон ба кишварҳои муҳоҷирфирист мисли Тоҷикистон тавсия додаанд, саъй кунанд, то кишварҳои мизбон пули ҳифзи иҷтимоӣ ва бимаи муҳоҷиронро ба ватанҳояшон бифристанд.

Ҳукумати Покистон ба даҳҳо ҳазор аз паноҳҷӯёни афғонистонӣ ва “тамоми хориҷиёни ғайриқонунӣ” хостааст, то якуми апрел қаламрави ин кишварро тарк кунанд, дар акси ҳол ба зӯр берун карда мешаванд.

Вазорати умури дохилии Покистон рӯзи 7-уми март дар як баёнияи расмӣ гуфт: “Барномаи бозгардони шаҳрвандони хориҷии ғайриқонунӣ аз рӯзи 1-уми ноябр иҷро мешавад. Барои идомаи иҷрои қарори ҳукумат ҷиҳати бозгардонидани тамоми хориҷиёни ғайриқонунӣ, раҳбарияти кишвар тасмим гирифт, ки афғонҳоеро ҳам баргардонад, ки ҳаққи иқомати муваққатӣ доранд.” Ҳазорон афғонистонӣ, ки аз тарси Толибон аз кишварашон ба Покистон гурехтаанд, аз он бим доранд, ки баъди бозгашт таъқибу саркӯб мешаванд.

Дар баёния омадааст, тамоми шаҳрвандони хориҷии ғайриқонунӣ ва афғонҳои дорои ҳаққи иқомати муваққатӣ бояд то рӯзи 31-уми марти соли 2025 кишварро тарк кунанд ва пас аз он ихроҷ аз рӯзи 1-уми апрел оғоз мешавад. Ҳукумати Покистон аксаран шаҳрвандони Афғонистонро ба ҷинояткорӣ ва ифротгароӣ дар қаламраваш муттаҳам мекунад, агарчӣ ҳукумати Толибон дар Афғонистон ин иддаоро рад кардааст.

Покистон даҳсолаҳо боз як паноҳгоҳи асосӣ барои паноҳҷӯёни афғон ба ҳисоб мерафт ва аз ҷумла дар замони ҳузури нерӯҳои ишғолгари шӯравӣ дар солҳои 1979-1989. Баъди он дар солҳои ҷанги дохилӣ ва ҳукумати Толибон дар солҳои 1996-2001 мардуми зиёде дар Покистон паноҳ бурданд. Баъди аз қудрат рондани Толибон дар соли 2001 ба раҳбарии Амрико, миллионҳо афғон ба ватани худ баргарштанд.

Пас аз бозгашти Толибон ба қудрат дар соли 2021 ва тарки нерӯҳои байналмилалӣ тақрибан 700 000 ҳазор афғони дигар аз бими таъқиб ва раҳоӣ аз азоби иқтисоди вайрону бӯҳрони башарӣ ба Покистон рафтанд. Бар асоси омори Созмони Милал ҳоло бештар аз 800 000 ҳазор нафар аз шаҳрвандони Афғонистон дар Покистон ҳаққи иқомати муваққатӣ доранд.

Қарор аст, ҳафтаи оянда дар шаҳри Риёзи Арабистони Саудӣ мулоқоти мақомоти Амрико ва Украина баргузор шавад.

Дар ин бора президенти Украина Владимир Зеленский ва расонаҳои Fox News ва Axios хабар доданд.

Зеленский гуфт, "тимҳои Украина ва Амрико корро аз сар гирифтанд ва мо умед дорем, ки як суҳбати пурмӯҳтавое барпо мешавад."

"Мулоқот рӯзи 11-уми март баргузор хоҳад шуд," -- гуфтааст шабакаи Fox News.

Иштироки котиби давлатии Амрико Марко Рубио, мушовири Кохи Сафед дар умури амнияти миллӣ Майк Уолтс, фиристодаи вижаи президенти ИМА дар Ховари Миёна Стив Виткоф ва раҳбари дафтари президенти Украина Андрей Ермак дар назар аст.

Талошҳо барои дастёбӣ ба сулҳ ҳадафи асосии мулоқот гуфта мешавад.

Агар нишаст барпо шавад, аввалин вохӯрии намояндагони Вашингтон ва Киев баъд аз суҳбати доғи Владимир Зеленский ва Доналд Трамп дар Кохи Сафед хоҳад буд.

Элеонора Митрофанова, сафири Русия дар Булғористон, зери нидои “Ин ҷо Маскав нест” ночор як намоишгоҳи наққоширо дар шаҳри София тарк кунад.

Бахши булғории Радиои Озодӣ навишт, ҳодиса шоми 6-уми март дар ифтитоҳи Намоишгоҳи гурӯҳи Guerrilla Girls (“Духтарони шӯришӣ”) рух дод.

Дар видео дида мешавад, ки як духтар хитоб ба дипломати рус мегӯяд: “Ин ҷо Маскав нест. Ин ҷо Аврупо аст”.

Митрофанова баъди ин гапҳо ба толори дигари намоишгоҳ мегузарад, вале духтар аз паси ӯ рафтан мегирад.

Сипас чанд нафари дигар ба ӯ ҳамроҳ шуда, бо як овоз мегӯянд, “Ин ҷо Маскав нест”. Ба мушоҳидаи хабарнигорони Радиои Озодӣ, духтар сафирро инчунин “қотил” номидааст. Сафир маҷбур намоишгоҳро тарк кард.

Guerrilla Girls як ҷомеаи занони рассом аст, ки ба табъйиз ва саркӯб дар ҷаҳони ҳунар таваҷҷӯҳ дорад. Ин ҷараён соли 1985 дар шаҳри Ню-Йорк пайдо шуд ва аъзои он одатан бе зикри номашон ҳунари худро ба намоиш мегузоранд.

Марде дар Фурудгоҳи шаҳри Алматои Қазоқистон як корманди фурудгоҳро гаравгон гирифт, вале баъд аз чанд дақиқа дастгир шуд. Ҳодиса рӯзи 7-уми март рух дод.

Бахши қазоқии Радиои Озодӣ навишт, шахси гаравгонгир, ки бояд аз санҷиши амниятӣ дар фурудгоҳ мегузашт, ба талаби кормандон вокуниши тунд кард.

Ӯ як маъмури занро аз мӯяш гирифта, дар даст корд таҳдид кард, ки мекушад. Инчунин ба атрофиён ҳушдор додааст, ки наздик нашаванд.

Дар дафтари матбуоти фурудгоҳи Алмато гуфтанд, "марди пархошгаре наздик омад. Кормандон аз ӯ хостанд, ки санадҳояшро нишон диҳад, аммо ӯ як кормандро аз мӯяш гирифта, бо корд таҳдид намуд. Баъди 7 дақиқа мардро дастгир карданд."

Сабаби ҳодиса маълум нест. Полиси нақлиёти фурудгоҳ парванда боз кардааст.

Дар наҷоти маъмури амнияти фурудгоҳ корнамоии Абдураҳим Мӯсои 52-соларо ситоиш мекунанд, ки ҳамон замон ба назди ҳамлагар наздик шуда, ба ӯ пешниҳод кард, занро озод кунад ва ӯро гаравгон бигирад.

Вай, ки барои гусели наздиконаш дар фурудгоҳ қарор доштааст, дар лаҳзаи муносиб кордро аз дасти гаравгонгир гирифт ва худи ӯро ба як тараф тела дод.

Президенти Қазоқистон Қосимҷомарт Тоқаев амр дод, ки ба Абдураҳим Мӯсо ҷоизаи давлатӣ дода шавад.

Ҷонибдорони Башор Асад, раисҷумҳури сарнагуншудаи Сурия, ба маъмурони пулис дар шаҳри Лозақия ҳамла кардаанд.

Хабаргузогри “Associated Press” бо такя ба мақомоти маҳаллӣ навишт, ки камаш 13 низомӣ кушта шуд. Захмиҳо низ ҳастанд.

Дидбони Ҳуқуқи Башари Сурия, қароргоҳаш дар Лондон, дар бораи кушта шудани 16 низомӣ, 28 тарафдори Башор Асад ва се сокини осоишта хабар дод.

Раиси бахши амнияти Лозақия гуфтааст, ҷонибдорони Асад ба чанд гузаргоҳ ва посбонҳо ҳамла карданд. Ӯ бе ироаи ҷузъиёт гуфт, дар ин ҳамла “сарбозони зиёд” кушта ва захмӣ шуданд.

Ба иттилои хабаргузории давлатии Сурия, дар шаҳрҳои Лозақия ва Тартус “соати комендантӣ” эълон шуда, “пулис ба ҷустуҷӯи ҷангҷӯёни Башор Асад сар кардааст”.

Ҳукумати Башор Асад дар моҳи декабри соли 2024 суқут кард. Ҳоло гурӯҳи “Таҳрир аш-Шом” зимоми қудратро ба даст гирифтааст.

Пас аз нишасти Брюссел, ки Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина ҳимояти қавии раҳбарони Аврупоро гирифт, Киев таваҷҷуҳи худро ба гуфтушуниди намояндагони Украина ва Амрико равона кардааст. Қарор аст, музокирот дар Арабистони Саудӣ гузарад.

Президент Зеленский рӯзи 6-уми март дар шабакаҳои иҷтимоӣ навишт, ӯ низ ба Арабистони Саудӣ меравад, вале шахсан дар музокирот ширкат намекунад.

Тими ӯ “барои ҳамкорӣ бо шарикони амрикоӣ дар Саудӣ хоҳад монд”. Ин кишвар пештар мизбони даври аввали музокироти Амрико ва Русия буд.

Фиристодаи вижаи Амрико Стив Виткофф тасдиқ кард, ки чунин мулоқот дар назар аст ва ҳадафи онро “таҳияи чаҳорчӯби созиши сулҳ” номид.

Вай гуфт, эҳтимол мулоқот дар Риёз ё Ҷидда баргузор шавад, “аммо фикр мекунам, баҳси бузургтар барои мо ... ба даст овардани созиши сулҳ аст.”

Владимир Зеленский гуфт, музокирот бо Иёлоти Муттаҳида баёнгари он аст, ки Украина барои расидан ба сулҳи “зуд ва пойдор” талош дорад ва изҳори умед кард, ки ин мулоқоти боарзише хоҳад буд.

Петро Порошенко ва Юлия Тимошенко, раҳбарони мухолифин дар Украина, баргузории интихоботро дар ин кишвар, ки се сол боз зери ҳуҷуми Русия қарор дорад, рад кардаанд.

Гузориш дар ин бора баъд аз он нашр шуд, ки расонаҳои хабарӣ гуфтанд, мақомоти амрикоӣ гуё пиромуни ин мавзуъ бо онҳо суҳбат доштанд.

Петро Порошенко, раисҷумҳури пешин ва Юлия Тимошенко, сарвазири собиқ, мухолифони бонуфузтарин дар Украина ҳастанд.

Онҳо рӯзи 6-уми март гуфтанд, ки интихобот бояд танҳо пас аз истиқрори сулҳ баргузор шавад.

Дар як изҳороти хатӣ, ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ нашр шуд, Порошенко тасдиқ кард, ки бо "шарикони амрикоӣ дар тамос буданд".

Вай афзуд, "тими мо ҳамеша мухолифи интихобот дар замони ҷанг буд ва ҳаст."

Юлия Тимошенко ҳам гуфтааст, тими ӯ "бо ҳамаи ҳампаймонҳо, ки метавонанд дар таъмини сулҳи одилона мадад кунанд, гуфтугӯ мекунад", вале афзуд, то расидан ба сулҳ "дар бораи интихобот ҳеч гапе нест".

Раисҷумҳури Иёлоти Муттаҳида аз кишварҳои узви НАТО хост, ки харҷи низомии худро бештар кунанд, вагарна ба умеди ёрии Амрико набошанд.

Доналд Трамп рӯзи 6-уми март дар Кохи Сафед ба хабарнигорон гуфт, "агар пул надиҳанд, онҳоро дифоъ намекунем. Бояд пули бештар пардозанд."

Трамп дар даври аввали президентияш таъкид карда буд, ки аъзои НАТО харҷи низомии худро то 2 дарсади Маҷмӯи Маҳсулоти Дохилияшон афзоиш диҳанд.

Ҳадди ақал 24 кишвар ин талабро пазируфтанд. Аз он вақт Трамп пешниҳод дорад, ки харҷи низомии аъзои НАТО ҳадди ақал бояд то 5 дарсади ММД-и онҳо афзоиш ёбад.

Танҳо Лаҳистон (Полша) ба ин меъёр наздик мешавад. Эстония ва Литва низ ишора кардаанд, ки хароҷотро афзоиш хоҳанд дод. Бисёре аз кишварҳои узв бовар доранд, ки ин тасмим аз ҷиҳати иқтисодӣ фоидаовар нест.

Қариб 100 ҳазор низомии Амрико дар Аврупо, асосан дар Олмон, Итолиё ва Бритониё ҷойгиранд.

Кумитаи тафтишотии Тотористон тақдими хона ба як оилаи муҳоҷири тоҷик дар шаҳри Нижнекамскро таҳқиқ мекунад.

Хабари додани калиди манзил ба хонаводаи Муҳиддин Холзода аз тарафи шаҳрдори Нижнекамск Рамил Муллин рӯзи 3-юми март дар шабакаи "ВКонтакте" нашр шуд. Дар пайи ин хабар сокинони маҳаллӣ кори шаҳрдориро танқид ва таҳқиқи қазияро талаб карданд.

Яке аз корбарон навиштааст, ки "ба муҳоҷирон хона медиҳанду ба худиҳо на".

Корбари дигар бо ёдоварӣ аз ҳамла ба "Крокус", ки дар он асосан шаҳрванди Тоҷикистон гумонзад ҳастанд, хостори барканории онҳое шудааст, ки қарори додани манзилро имзо кардаанд.

Муҳиддин Холзода ва ҳамсараш Малика Тоирова шаҳрванди Русия буда, чаҳор фарзанд доранд. Маълум нест, сарнавишти ин хонавода бо чӣ меанҷомад.

Дар се моҳи охир дафъаи сеюм аст, ки тақдими хона ба зодаҳои Тоҷикистон дар Русия баҳсбарангез мешавад.

Аз ин пеш ба оилаи Акрам Масаидов, зодаи Тоҷикистон, ки чор фарзанд дорад, дар шаҳри Качканари вилояти Свердлов хона доданд. Гурӯҳҳои марбут ба миллатгароёни Русия дар Телеграм навиштанд, ки "дар Качканар ҳадди ақал 20 хонаводаи камбизоати рус дар навбат ҳастанд", вале "муҳоҷирони дирӯзӣ соҳиби хона мешаванд".

Дар нимаи моҳи январи имсол дар шаҳри Митиши, наздикии Маскав, ба зодаи Тоҷикистон – Таҳмина Самадова – манзили зист тақдим карданд. Дертар мақомоти Русия зери фишори ҷомеа манзилро аз ин оилаи серфарзанд гирифта, онҳоро ба тақаллуб муттаҳам карданд.

Дар ин бора худи ӯ ба тарҳи "Мигрант Медиа"-и Радиои Озодӣ хабар дода, гуфтааст, шаби 4 ба 5-уми март ба Душанбе расиданд.

"Мигрант Медиа" охири моҳи феврал дар бораи ин хонавода гузориш дода буд. Баъди нашри ин гузориш Басбӣ мегӯяд, муҳоҷирон ва шаҳрвандони дигари хайрхоҳ бо онҳо тамос гирифта, дасти кумак дароз карданд.

Басбӣ Ҳалимбек гуфт, аз соли 2018 дар шаҳри Остонаи Қазоқистон муҳоҷир буданд ва зимистони имсол, баъди он, ки пойи шавҳари Басбӣ лат хӯрд, онҳо бе кору даромад ва бесарпаноҳ монданд.

Ин зан афзуд, шавҳараш баъди табобат дар Тоҷикистон, пайи ҷустуҷӯи кор мешавад. Ба гуфтаи ӯ, онҳо дигар нияти ба муҳоҷират рафтанро надоранд.

Қазоқистон баъд аз Русия, дувумин кишварест, ки теъдоди зиёди муҳоҷирони меҳнатии Тоҷикистонро мепазирад. Тоҷикистониҳо дар Қазоқистон асосан таксиронӣ ва дар бозору сохтмон кор мекунанд.

Дар Эрон мақомот ҳукми 74 шаллоқи овозхон Меҳдӣ Яроҳиро иҷро карданд, ки дар таронае духтарону занонро даъват мекунад, ҳиҷобро аз сар бикашанд.

Вакили дифои ӯ Заҳро Минуӣ гуфт, ҳукми шаллоқи овозхон рӯзи 5 март иҷро шуд. Ярроҳӣ августи соли 2023, як сол баъди марги Маҳсо Аминӣ ва шурӯи эътирозҳои бо номи “Зан, зиндагӣ, озодӣ” бо таронааш “Розарито” маъруф шуд.

Январи соли 2024 ӯро барои ин тарона ба ду солу ҳашт моҳи зиндон ва 74 шаллоқ маҳкум карданд, вале дар изҳороти ахираш гуфт, ки ҳукми ӯ сабуктар шуд. Ба ҳимояти Яроҳӣ ва талаби озодии ӯ бисёриҳо дар дохил ва хориҷи Эрон садо баланд карданд.

Дар изҳороте, ки 5 март дар саҳифаи ин созмон нашр шуд, омадааст, ки 61 дарсади барномаи миллии мубориза бо вируси заъфи масунияти бадан дар Тоҷикистон аз ҳисоби манбаъҳои хориҷӣ маблағгузорӣ мешавад.

Аз ин ҳисоб, сармояҳои ҳукумати ИМА тахминан 20% буда, дуюмин азимтарин сармоягузори барномаҳои ин созмон Бунёди глобалии мубориза бо СПИД, сил ва вараҷа (Global Fund to fight AIDS, Tuberculosis and Malaria) дониста мешавад.

Ин созмон, ба таъкиди UNAIDS, 40% тамоми тарҳҳоро маблағгузорӣ мекунад. Саҳми дигар ҷонибҳо ночиз аст, мегӯяд ин ниҳоди СММ.

Барномаи мубориза бо СПИД-и СММ менависад, ҳукумати ИМА шарики калидии барномаҳои ин созмон аст ва ёриҳои он, аз ҷумла, барои тақвияти кори озмоишгоҳҳо, огоҳонидани мардум аз василаҳои пешгирии олудашавӣ ба ин сироят, ҷамъоварии маълумот ва ҳам таъмини ҳамгироии гирифторони вируси заъфи масунияти бадан бо ҷомеа бисёр муҳим мебошад.

Ёриҳои ҳукумати ИМА, ба навиштаи UNAIDS, барои фаъолияти созмонҳои мадании машғули мубориза бо СПИД ҳам бисёр муҳим аст. Боздошта шудани сармояҳои USAID ба кори созмонҳои ҷамъиятӣ таъсири ҷиддӣ хоҳад гузошт.

USAID оҷонсии мустақили ҳукуматии Амрико аст, ки соли 1961 аз ҷониби Конгресс ташкил шуда, дар саросари ҷаҳон, аз ҷумла Тоҷикистон амал мекард. Дар давоми беш аз сӣ соли истиқлолияти ИМА тавассути ин созмон ба Тоҷикистон дар ҳаҷми беш аз 2 миллиард доллар кӯмак кардааст.

Мақомот дар Тоҷикистон гуфтанд, баъди боздошта шудани ироаи ёриҳои ин оҷонсӣ бояд дар фикри пайдо кардани сармояҳои нав шаванд.

Аз ин пеш додгоҳи федеролии Вашингтон ҳам қарор кард, ки дархости маъмурияти президент оид ба боздошта шудани ин маблағҳо қонеъ нашавад ва пулҳо бояд то 26 феврал фиристода шаванд.

Дафтари Трамп аз болои ин қарор ба Додгоҳи олӣ шикоят карда буд. Қарори додгоҳи федеролиро дар Додгоҳи олӣ панҷ додрас, аз ҷумла ду додраси ҷумҳурихоҳ ҳам дастгирӣ карданд.

Дар поёни моҳи феврал маъмурияти Доналд Трамп қарор кард, ки ироаи беш аз 90% кӯмакҳои хориҷии ИМА тавассути USAID боздошта шавад.

Ҳаҷми пулии ин ёриҳо 57 миллиард долларро ташкил медиҳад, гуфта шудааст дар санадҳои додгоҳӣ. USAID оҷонсии мустақили ҳукуматии Амрико аст, ки соли 1961 аз ҷониби Конгресс ташкил шуда, дар саросари ҷаҳон, аз ҷумла Тоҷикистон амал мекард.

Ӯву раҳбарони кишварҳои Иттиҳоди Аврупо дар Брюссел нақшаи додани 800 миллиард евро маблағро барои тақвияти саноати дифоии Аврупо, беҳтар кардани иқтидори ҳарбӣ ва ироаи ёриҳои изтирории низомӣ ба Украина дар шароити боздошта шудани ёриҳои Амрико баррасӣ хоҳад кард.

Ҷаласаи имрӯза дар ҳоле барпо мешавад, ки садри аъзами ояндаи Олмон Фридрих Мертс ба боло бурдани иқтидори низомии кишвараш даъват карда президенти Фаронса Эмманэл Макрон ҳушдор дод, ки таҷовузи Русия бо хоки Украина тамом намешавад ва Париж хостори тавсеаи “чатри ҳастаиаш” ба кишварҳои дигари аврупоӣ мебошад. Макрон дар суханронии телевизиониаш дар остонаи нишаст гуфт, “мехоҳам умедвор шавам, ки ИМА дар канори мо хоҳад буд. Вале бояд омода бошем, ки метавонад чунин нашавад”.

Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ бо тарҳи ҳадафҳои нишаст шинос шуд ва дар он таъкид шудааст, ки ҳамоиш бо мақсади ҷудо кардани маблағҳои ҳадди аксар зиёд барои кишварҳои узви ИА бо мақсадҳои дифоӣ баргузор мешавад.