Mungesa e barnave të regjistruara në tregun farmaceutik të Kosovës vazhdon prej vitesh të mbetet problem, me të cilin ballafaqohen qytetarët. Si rrjedhojë, pacientët përballen me mungesë të barnave esenciale që i përdorin si terapi ditore.
Aktualisht, ka mungesë në treg edhe të barnave, të cilat janë të regjistruara nga Agjencia Kosovare për Produkte Medicinale.
Farmacisti Shkumbin Jusufi, njëherësh kryesueses i komisionit për barnatore nga Oda e Farmacistëve të Kosovës, thotë se tregu farmaceutik është në kaos të madh. Sipas tij, ka mungesë të madhe të barnave jetike në vend, duke shtuar se deri në 60 për qind të barnave të regjistruara nuk sillen në Kosovë nga kompanitë farmaceutike.
“Gjithçka varet nga distributori. Nëse dëshiron, e sjell mallin, në këtë rast ilaçet, e nëse nuk do, nuk e sjell. Askush nuk e penalizon, askush nuk e kontrollon”.
“Nga 3800 forma të barnave të regjistruara në AKPM, rreth 40 për qind importohen, derisa rreth 60 për qind e barnave nuk importohen fare, askush nuk jep llogari për këtë punë. Pasojat janë mungesa e barnave në treg, kontrabanda, pastaj është farmacisti, i cili bie tmerrësisht në pozitë të keqe”, thotë Jusufi.
Edhe vetë qytetarët thonë se mungesa e barnave është evidente.
Mentor Haliti, një qytetar nga Prishtina, thotë për Radion Evropa e Lirë se ballafaqohet shpesh me problemin e gjetjes së barnave në treg, derisa shton se shpeshherë ato i blen në vende të rajonit, qoftë për vete apo edhe për familjarë.
“Ka mungesë të barnave, të cilat vetë i kam kërkuar. Unë për vete kam përdorur disa barna për tension të ngritur të gjakut dhe ato që nuk i kam gjetur, gjithë kohën i kam zëvendësuar. Edhe për një familjar që ka kërkuar barna për sëmundjen e diabetit, mjeku i ka preferuar disa ilaçe më efektive që përdoren jashtë vendit, por në tregun tonë nuk ka. Por, në fakt mjeku këtu i përshkruan”, thotë ai.
“Disa barna të tjera mund t’i gjesh në vende të banuara me serbë në Kosovë, si në Graçanicë apo Shtërpce, mirëpo fatura nuk të lëshojnë barnatoret e atjeshme, që të lë të kuptosh se ato futen ilegalisht nga Serbia”, tregon Mentor Haliti.
Ndërkaq, Arian Ahmeti nga Agjencia Kosovare për Produkte Medicinale, thotë për Radion Evropa e Lirë se mungesa e barnave ndodh për shkak se Kosova ka treg të vogël dhe asnjë institucion nuk e ka të drejtën ligjore ta detyrojë ndonjë kompani ta sjellë ilaçin në Kosovë.
Kompanitë distributore, sipas tij, Kosovën e shohin si treg të vogël, andaj edhe nuk shprehin interesim.
“E gjitha varet nga kompanitë farmaceutike. Tregu në Kosovë është i vogël dhe zakonisht kompanitë farmaceutike kërkojnë tregje të mëdha. Ne si AKPM, e kemi kontrollin e kualitetit, si dhe regjistrimin e barnave. Ne i regjistrojmë barnat si institucion, por ne dhe askush nuk mund t’i detyrojë kompanitë t’i sjellin barnat e caktuara në Kosovë, sepse nuk kemi bazë ligjore. Andaj edhe ndodhin mungesa. E gjitha varet nga plani i biznesit se si i bëjnë kompanitë farmaceutike”, shprehet Ahmeti.
Ndryshe, Qeveria e Kosovës tash e një vit, ka vendosur taksë prej 100 për qind për të gjitha importet nga Serbia dhe Bosnjë e Hercegovina, ku hyjnë edhe barnat.
Megjithëkëtë, profesionistë të fushës së farmaceutikës, thonë se shumica e barnave nga këto shtete tashmë janë zëvendësuar, por që Kosova vazhdon të ballafaqohet me problemin e barnave të regjistruara dhe atyre që tashmë janë të regjistruara, po që nuk importohen.
