Margjinalizimi i gjatë përfshirjes në procesin edukativo-arsimor, mbetet problematikë e theksuar e fëmijëve me nevoja të veçanta në Maqedoni, të cilët përballen me shumë vështirësi në jetën e përditshme.
Në bazë të ligjit që rregullon çështjen e arsimit në Maqedoni, fëmijëve me nevoja të veçanta u garantohet e drejta që ata të mësojnë me nxënësit e tjerë në shkollat e rregullta publike, megjithëse për ta nevojitet të angazhohet edhe një defektolog.
Prindërit e fëmijëve me pengesa gjatë zhvillimit, thonë se mungesa e kuadrit profesional bën që shumica e shkollave të refuzojnë t’i pranojnë këta nxënës. Shollat arsyetohen se në mungesë të kuadrit profesional, gjithçka bie më pas në kurriz të mësimdhënësve, ndërkohë që kjo kategori fëmijësh kërkon një përkujdesje më të madhe gjatë zhvillimit të mësimeve.
Këngëtarja e njohur Rebeka Jankoska Ristevski, njëherësh dhe drejtuese e organizatës joqeveritare “Na jepni krahë që të fluturojmë”, që në fokus ka personat me nevoja të veçanta, thotë se ka qenë shumë e vështirë rruga e përfshirjes së djalit të saj, që vuan nga një sëmundje e rrallë, në procesin edukativo-arsimor.
Ajo thotë se në letër gjithçka duket mirë, por në realitet dyert e institucioneve mbeten të mbyllura me arsyetimin se nuk disponojnë me mjete të mjaftueshme.
“Ne kemi hartuar një listë me kërkesa konkrete që duhet realizuar në funksion të krijimit të kushteve që këta fëmijë të mos jenë barrë e shoqërisë, por t`u krijohet mundësi që këta persona të kontribuojnë në shoqëri”.
“Familjet që kanë fëmijë me pengesa gjatë zhvillimit përballen me probleme të shumta financiare, sepse asistenca që marrin këto familje është rreth 4 mijë denarë, e që është fare pak nëse llogaritet se vetëm terapia e ilaçeve është trefish më e kushtueshme se këto mjete që arrijnë t’i marrin”, thotë Rebeka.
Ndërkaq, Bujar Hoxha, komunikolog, djali i të cilit vuan nga autizmi, thotë për Radion Evropa e Lirë sefamiljet shqiptare përballen edhe më shumë me probleme kur bëhet fjalë për përfshirjen në sistemin edukativo -arsimor të fëmijëve me sëmundje të rralla.
“Djalin tim e kanë pranuar në shkollë me përcjellje, po përcjellësi nuk është specialist. Pikësëpari nuk kemi specialistë të mjaftueshëm, defektologë shqiptarë. Këtyre fëmijëve u duhet ndihmë multi-disiplinare, të cilën ndihmë shteti nuk e ofron, duke filluar nga fusha e mjekësisë, neurologëve subspecialistë, të cilët merren vetëm me autizmin, e të cilët janë mungojnë në shtetin ku jetojmë”.
“E dyta, mungojnë institucionet adekuate, siç janë ato të procesit special të edukimit dhe arsimimit të fëmijëve me nevoja të veçanta, që në botë janë paralele bashkë me institucionet arsimore për fëmijët e tjerë. Është shumë i theksuar dhe problemi i mungesës së mjeteve financiare gjë që është e dukshme dhe diskriminimi mbi baza etnike gjatë shpërndarjes së këtyre mjeteve nga arka e shtetit”, thotë Bujar Hoxha.
Përfshirja në procesin e rregullt arsimor të fëmijëve me pengesa gjatë zhvillimit, u mundëson atyre që më lehtë të jenë pjesë e shoqërisë, por jo rrallë herë, ata përballen me paragjykime të shumta.
Ali Pajaziti, sociolog, thotë se shoqëria në Maqedoni është shumë e mbyllur dhe nuk arrin ta pranojë këtë kategori, si pjesë përbërëse të saj. Pajaziti thotë se duhet hapur një debat më i gjerë për ta bërë të dukshme praninë fëmijëve me nevoja të veçanta.
“Fëmijët me nevoja të veçanta nuk kanë një trajtim adekuat nga ana e kolegëve të tyre, qofshin ata nxënës të shkollave fillore apo të mesme apo studentët. Këta persona vazhdojnë të shikohen si persona që nuk e kanë vendin që të jenë aty, në shkollë apo fakultet. Pra, trajtohen si paranormalë, gjë që nuk është një trajtim adekuat nga ana e shoqërisë, ndonëse në aspektin e suksesit, personat me nevoja të veçanta, ua kalojnë fëmijëve të tjerë - atyre që s`kanë probleme shëndetësore".
"Në këtë drejtim unë do të veçoja rastin e një studenti në Shkencat Politike, ku ligjëroj, aktualisht është studenti më i mirë në grup, sepse është një tip investigues dhe kritik duke na bindur se megjithatë, të metat fizike nuk janë masë që përcaktojnë suksesin ose mossuksesin”, thotë Pajaziti për Radion Evropa e Lirë.
Gjatë javës që e lamë pas, prindërit e fëmijëve me nevoja të veçanta, në organizim të shoqatës “Zemër e hapur”, për tri ditë me radhë kanë qëndruar në parkun përballë Parlamentit të Maqedonisë. Me këtë, ata theksuan se duan “të bëhen të dukshëm para deputetëve dhe institucioneve të shtetit, të cilat në vazhdimësi i neglizhojnë kërkesat e tyre”.
Njëkohësisht, ata kanë adresuar si kërkesa drejt institucioneve kompetente: hapjen e më shumë qendrave ditore për përkujdesje të personave me nevoja të veçanta, angazhimin e kuadrit profesional në të gjitha shkollat e vendit në numër të nevojshëm, sipas ligjit, që do të punojnë me këta persona, si dhe garantimin me ligj për përkujdesjen e personave me nevoja të veçanta nga ana e shtetit pas vdekjes së prindërve.
Prindërit e fëmijëve me nevoja të veçanta, gjithashtu, kanë kërkuar që institucionet përkatëse të hartojnë një regjistër të qartë për atë se cili është numri i saktë i personave të kësaj kategorie në sistemin arsimor, të cilat janë qendrat e ndryshme ditore dhe ato për rehabilitim. Por, sipas tyre, me gjithë insistimin, kjo nuk është bërë.
Nga Ministria e Punës dhe Politikës Sociale kanë njoftuar se kërkesat e prindërve janë të pranueshme, por kriza politike ka bërë që puna e institucioneve të mbetet e bllokuar, duke pamundësuar veprimin drejt realizimit të këtyre kërkesave.
Ministri i Punës dhe Politikës Sociale, Ibrahim Ibrahimi, gjatë takimit me organizatorët e protestës “Zemër e hapur”, ka deklaruar se të gjitha këto kërkesa do të procedohen, megjithëse për t’u nisur me realizimin e tyre, duhet të pritet formimi i qeverisë së re.(REL)
Facebook Forum