Tash e rreth tre muaj nga gërmimet e fundit për gjetjen e një varreze të dyshuar masive në Kozarevë të Novi Pazarit, në Serbi, të cilat u mbyllën pa rezultat, autoritetet e Serbisë nuk kanë dhënë ndonjë përgjigje se kur mund të rifillojnë gërmimet në atë zonë.
Gërmimet që kishte bërë pala serbe, ishin bërë në anën e djathtë të lumit Kozarica, në afërsi të fshatit Kozarevë.
Prenk Gjetaj, drejtues i Komisionit Qeveritar për Personat e Pagjetur të Kosovës, thotë se u kanë kërkuar autoriteteve të Serbisë që gërmimet të bëhen në anën e majtë të lumit Kozarica, në vendin për të cilin pala e Kosovës ka informacione për varrezë të dyshuar masive.
Një kërkesë e ngjashme, sipas tij është bërë edhe për një lokacion në Rudnicë të Rashkës, afër lokacionit ku tashmë është zbuluar një varrezë masive, me trupat e mbi 60 civilëve shqiptarë të vrarë gjatë luftës në Kosovë.
“Tani po presim që të merret leja nga institucionet kompetente serbe që të gërmohet në pjesën e majtë të lumit Kozarica. Ndërsa, rajoni i Rashkës, për ne nuk ka përfunduar. Është pika e cila është e shënuar si e dyshuar, Jalovishta. Përgjigje nuk kemi nga pala serbe, por ne insistojmë që gjithsesi aty të bëhet vlerësimi”.
Gjetaj ka shtuar se në takimin e grupit punues, i cili përbehet nga dy palët, e Kosovës dhe e Serbisë, që planifikohet të mbahet në fund të këtij muaji apo në fillim të muajit gusht, pala e Kosovës do ta përsëris kërkesën që të bëhet gërmimi vlerësues në Kozarevë.
Një takim i tillë ishte planifikuar për muajin e kaluar, por nuk ishte mbajtur.
Ndërkaq, për sa u përket hulumtimeve dhe gërmimeve të varrezave masive të mundshme në lokacionet e dyshuara në Kosovë, sipas Gjetajt, gjatë këtij viti nuk mund të thuhet se ka pasur rezultate që janë pritur.
“Nuk është vit i mirë deri më tani, për arsye se mungon kompania e kontraktuar, e cila bën zhvarrimet. Kështu që, ende është në procedurë tenderi ose nënshkrimi i kontratës. Besoj që deri ditën e hënë do të bëhet nënshkrimi i kontratës, sepse afati paraprak i kontratës ka skaduar. Plotë dy muaj, prej 27 majit nuk ka kontratë apo kompani e cila bën gërmimet vlerësuese”, theksoi Gjetaj.
Gjetaj theksoi se planifikimet për gërmimet vlerësuese ende janë në dorë të EULEX-it (Misionit Evropian për Sundimin e Ligjit në Kosovë) dhe sipas tij, tash e dy vite ky mision nuk ka dorëzuar plan të veprimit.
Siç ka theksuar ai, gjithçka bëhet “aty për aty” ndonëse, lokacionet e dyshuara janë të shënuara dhe të tilla janë mbi 20.
Në anën tjetër, ngecjet janë shënuar edhe në procesin e identifikimit të mbetjeve mortore, të trupave të gjetur në varrezat masive.
Drejtori i Departamentit të Mjekësisë Ligjore të Kosovës, Arsim Gërxhaliu, thotë për Radion Evropa e Lirë se tash e 10 muaj janë të pritje të rezultateve nga Komisionit Ndërkombëtar për Persona të Zhdukur (ICMP), në laboratorin e të cilit bëhen analizat e ADN-së të mbetjeve mortore të gjetura në varrezat masive.
“Vetëm 20 e ca analiza kanë arritur, për rastet e Qabratit, problem të cilin edhe e kemi thënë edhe më herët. Kemi pasur një përgjigje nga ana e ICMP-së se nuk kanë pasur fondacione, por ka qenë një ndarje e një fondacioni relativisht të mirë nga Bashkimi Evropian, për muajin qershor. Unë po shpresoj që tani, ai donacion i është dhënë ICMP-së dhe shpresoj që së shpejti t’i kemi analizat dhe të fillojmë me procedimin e rasteve më tutje, sepse ne jemi të varur prej analizave të ADN-së”, tha Gërxhaliu.
Pa analizën e ADN-së të mbetjeve mortore, sipas Gërxhaliut është e pamundur edhe të dihet numri i saktë i personave, mbetjet mortore të të cilëve gjenden në morgun e Departamentit të Mjekësisë Ligjore të Kosovës.
“Në qoftë se e marrim si shembull rastin e Qabratit, janë dorëzuar nga ana e EULEX-it 103 mostra. Kurse, kur të kompletohen të gjitha mostrat, kur kthehet rezultati, atëherë mund ta dimë se për sa persona bëhet fjalë, se a janë ribashkime, që janë dorëzuar më herët, apo çka. Vetëm me analiza ne mund t’i përmbyllim rastet”.
Siç ka theksuar Gërxhaliu, tash e 7 muaj nuk ka pasur takime të grupeve punuese të Kosovës dhe Serbisë, për zbardhjen e fatit të të pagjeturve, për shkak se kryetari i grupit punues nga Kosova, Pajazit Nushi, ka pasur probleme shëndetësore.
Sipas shifrave zyrtare, ende janë mbi 1 mijë e 600 persona nga Kosova, fati i të cilëve mbetet i pazgjidhur.
