Dan studenata Univerziteta u Beogradu obeležava se 4. aprila u znak sećanja na pogibiju Žarka Marinovića 1936. godine na protestu revolucionarnog studentskog pokreta.
Student prava Žarko Marinović ubijen je na skupu u Beogradu protiv represije u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji.
89 godina kasnije studentski protesti u Srbiji ušli su u peti mesec trajanja. Studenti koji su stupili u protest učinili su to nakon što je šesnaestoro ljudi stradalo u padu nadstrešice na krovu nedavno rekonstruisane Železničke stanice u Novom Sadu.
Protest koji je započeo sa zahtevima za utvrđivanje odgovornosti za rekonstrukciju stanice, eskalirao je nakon što su napadnuti studenti beogradskog Fakulteta dramskih umetnosti. Bunt se proširio na većinu fakulteta u zemlji koji su od tada u blokadi. Studenti u protestu dobili su podršku većine profesora i dela javnosti, da bi usledili i masovni protesti.
Vlast tvrdi da je ispunila četiri zahteva protesta, od kojih se ključni odnosi na novosadsku tragediju, što studenti i deo ekspertske javnosti negiraju.
U takvim okolnostima Dan studenata, dobio je na posebnom značaju.
Činjenice o 4. aprilu
1936. godine komunistički pokret imao je uporište na univerzitetu i predvodio akcije zajedno sa drugim organizacijama. Tadašnja vlada je kao odgovor na narastajući bunt oformila Organizaciju nacionalnih studenata (ORNAS) studentsko krilo Organizacije jugoslovenskih nacionalista (ORJUNA).
Studenti iz revolucionarnog komunističkog pokreta su od 3. do 28. aprila 1936. štrajkovali u Beogradu, Zagrebu, Ljubljani, Subotici i Skoplju zbog odluke vlasti da uvede takozvanu "univerzitetsku policiju".
Drugog dana protesta u Beogradu su se sukobile dve studentske struje, komunisti i pripadnici Organizacije nacionalnih studenata u kom je od udarca nožem člana ORNAS-a stradao Žarko Marinović.
Biblioteka Beogradskog univerziteta podseća da se po dolasku u Beograd iz rodnih Očinića kod Cetinja u Crnoj Gori Marinović povezao sa omladinskim aktivistima među kojima su bili i članovi Komunističke partije Jugoslavije Veljko Vlahović, Vlado Popović, Rifat Burdžović, kasnije heroji borbe jugoslovenskih partizana protiv Nemačke u drugom svetskom ratu.
Da li su ispunjeni tadašnji zahtevi studenata?
Protesti studenata rezultirali su povlačenjem odluke o uvođenju takozvane "studentske policije", smenjivanjem tadašnjeg rektora Vladimira Ćorovića i izborom novog Dragoslava Jovanovića. Optuženi za ubistvo Marinovića, Slobodan Nedeljković, u junu iste godine osuđen je na pet godina zatvora.
Na sahrani Žarka Marinovića u Beogradu okupile su se hiljade studenata koji su nastavili borbu za prava i autonomiju univerziteta. Vlasti su u junu 1970. odlučile da se njegovi posmrtni ostaci prenesu u Aleju zaslužnih građana na Novom groblju.
Ko je bio Žarko Marinović?
Žarko Marinović rođen je 20. jula 1911. Po završenoj osnovnoj školi nastavio je obrazovanje na Cetinju gde se politički angažovao pristupanjem revolucionarnom omladinskom pokretu i potom Komunističkoj partiji Jugoslavije (KPJ).
Jedan od 14 studentskih domova u Beogradu, u Zemunu, nosi njegovo ime.
Odluku o ustanovljenu Dana studenta doneo je Univerzitetski odbor Saveza studenata Beograda 2. aprila 1959, navodi na svom sajtu Beogradski univerzitet. Prvi put je proslavljen 1960. u tadašnjoj Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji (SFRJ).
"Četvrtog aprila 1936. u borbi protiv nenarodnog režima pao je na ovom mestu student prava Žarko Marinović, učesnik najvećeg štrajka studenata Univerziteta u Beogradu", piše na spomen ploči koju su na zgradi Instituta za patologiju Medicinskog fakulteta u Beogradu postavili studenti 1966. godine.
