Memorijalni centar Srebrenica je objavio u utorak ključne informacije i poruke koje prate obilježavanje 30. godišnjice genocida nad Bošnjacima u zaštićenoj zoni Ujedinjenih nacija u Srebrenici, jula 1995. godine.
Riječ je o terminima, podacima i uputama koje se vezuju za obilježavanje godišnjice, te su fokusirani na međunarodnu javnost i način kako se ova tema tretira u globalnoj javnosti. Između ostalog, navode:
- Pravno utvrđen genocid – Genocid u Srebrenici 1995. godine je pravno potvrđen od strane Međunarodnog suda pravde (ICJ), Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (ICTY), te Suda Bosne i Hercegovine.
- Najmanje 8.372 žrtve – Među ubijenima i nestalima su muškarci, dječaci, ali i žene, djevojčice i starije osobe. Ograničavanje narativa samo na "muškarce i dječake" umanjuje razmjere genocida.
- Sistematski i planirani zločin – Genocid je planiralo i izvelo političko i vojno rukovodstvo samoproglašene Republike Srpske, uz direktnu kontrolu i podršku režima u Beogradu.
- Presude za genocid – Do danas je 54 osobe osuđeno na ukupno 781 godinu zatvora, uključujući pet doživotnih kazni, za zločine povezane sa Srebrenicom.
- Međunarodni oružani sukob – Sukob u Bosni i Hercegovini klasifikovan je kao međunarodni, s obzirom na direktnu umiješanost Srbije i JNA u podršci srpskim snagama.
- Sistematsko skrivanje genocida – Nakon masovnih pogubljenja, tijela su premještana u sekundarne i tercijarne masovne grobnice radi prikrivanja dokaza.
- Cvijet Srebrenice i poruka "Naša priča, naše obećanje" – Simbol i poruka 30. godišnjice naglašavaju ulogu preživjelih kao čuvara sjećanja i istine.
- Srebrenica nije izolovan slučaj – Genocid u Srebrenici bio je kulminacija šire kampanje etničkog čišćenja nad Bošnjacima širom BiH.
- Negiranje genocida i diskriminacija traju – U entitetu Republika Srpska i dalje su prisutni institucionalna diskriminacija Bošnjaka, negiranje genocida i glorifikacija ratnih zločinaca.
- UN priznao 11. juli kao međunarodni dan sjećanja – Generalna skupština Ujedinjenih nacija 2024. godine usvojila je rezoluciju kojom se 11. juli proglašava Međunarodnim danom sjećanja na genocid u Srebrenici.
U Memorijalnom centru će ove godine biti ukopani posmrtni ostaci još sedam žrtava.
U Srebrenici i okolnim mjestima su u julu 1995. godine snage Vojske Republike Srpske (VRS) ubile više od 8.300 Bošnjaka.
Međunarodni sud pravde u Hagu donio je 2007. godine presudu u kojoj se konstatira da je jula 1995. godine u Srebrenici, koja je tada bila zaštićena zona UN, Vojska Republike Srpske (VRS) počinila genocid.
Isti sud je Srbiju proglasio krivom za nesprječavanje genocida i da je prekršila obavezu kažnjavanja počinilaca genocida.
Pred različitim sudovima, do sada je za genocid i ratne zločine u Srebrenici osuđeno više od 50 osoba, na ukupno 700 godina zatvora.
Na doživotne zatvorske kazne osuđeni su, među ostalim, ratni predsjednik RS i komandant Vojske tog entiteta, Radovan Karadžić i Ratko Mladić.
