Piše: Kemal Kurspahić
(Mišljenja izrečena u komentaru ne odražavaju nužno stavove RSE)
Da je Bosna i Hercegovina zemlja koja ozbiljno teži pridruženju Evropskoj uniji, najnovije mišljenje Evropske komisije – o tome da ona još ne ispunjava uslove za kandidatski status – aktiviralo bi alarm u svim državnim institucijama. Predsjedavajući državnog Predsjedništva sazvao bi hitnu sjednicu i naložio još hitniju analizu i rangiranje – po redu prioriteta – stotina zamjerki i preporuka iz Evropske komisije. Predsjedavajući Savjeta ministara bi od resornih ministarstava zahtijevao popis evropskih prioriteta iz njihove nadležnosti i ubrzani program i ličnu odgovornost za njihovo ispunjavanje. Predsjedavajući parlamentarnih tijela i domova naložili bi da se hitno opraše nacrti i predlozi proevropskih zakona bez čijeg usvajanja i dalje neće biti približavanja Evropi i zahtijevali provođenje mjera za obuzdavanje korupcije i organizovanog kriminala koje su precizno popisane u najnovijem evropskom dokumentu.
Ništa od toga se, naravno, ne događa.
U danu kad iz Brisela stiže diplomatski ublaženo, a zapravo krajnje osuđujuće za bosanskohercegovačke vlasti, zvanično mišljenje kako je Bosna i Hercegovine „u ranoj fazi u nivou pripremljenosti da preuzme obaveze članstva u Evropskoj uniji“, što znači – vrlo daleko od cilja, predsjedavajući Predsjedništva nastavlja dokazivati kako je država nametnuta njegovom entitetu „kao jaram i teret“ i kako će entitet „ostati neutralan i slijediti Srbiju“ u vezi s pristupanjem NATO-u jer „ne želi granicu na Drini među Srbima“ uz to dokazujući i „izdajnički karakter“ kritičke opozicije u susjednoj zemlji. Predsjedavajući Savjeta ministara, koji već i usvajanje mišljenja doživljava kao „istorijsku prekretnicu“, istina najavljuje akcioni plan provođenja evropskih preporuka ali on djeluje tek u tehničkom mandatu, predsjedavajući nad vladom kojoj nedostaje autoritet zasnovan na izbornim rezultatima i podrška stranaka koje su pobijedile na izborima. Parlamenti su takođe u potpunoj blokadi pod ucjenama u vezi s implementacijom izbornih rezultata i više od sedam mjeseci nakon izbora. Jedna od žrtava te blokade parlamentarnog života je i jedna od operativno najpotrebnijih službi za ispunjavanje evropskih obaveza: Parlamentarni komitet za stabilizaciju i pridruženje. On je formiran u novembru 2015. ali do sada nije usvojio ni pravila vlastitog rada zbog insistiranja nekih delegata iz Bosne i Hercegovine da se uvedu principi etničkog glasanja što je u suprotnosti s evropskim standardima.
Pismo s evropskim preporukama iz Brisela u Sarajevu, jednostavno, nema ko da primi. To najbolje potvrđuje i deprimirajuće nalaze o godinama protraćenim na pogrešne – suprotne evropskim vrijednostima – projekte zaokruživanja etničkih teritorija i paradržava. Nasuprot nalozima najvišeg evropskog suda za ukidanje diskriminacije manjina u izbornom zakonodavstvu iz „slučaja Sejdić-Finci“ vođena je bjesomučna kampanja za ozakonjenje „legalnog predstavljanja konstitutivnih naroda“ koje bi zauvijek poništilo mogućnosti ustavne ravnopravnosti građana.
A da ima ko da primi pismo iz Brisela – i da se bilo ko osjeća odgovornim za ispunjavanje najvitalnijeg nacionalnog interesa građana Bosne i Hercegovine: pridruženja evropskoj porodici naroda – vidjelo bi se kako Evropa uprkos svim vlastitim neizvjesnostima i potresima, savršeno dobro zna zašto je ta država tek „u ranim fazama“ osposobljavanja za članstvo u Uniji.
U vezi s jednim od vrhunskih kriterije eurokompatibilnosti, vladavinom prava, u dokumentu Evropske komisije nalazi se i sljedeći nalaz o borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala:
„Korupcija je raširena i svi nivoi vlasti pokazuju znakove političke zavisnosti koja direktno pogađa dnevni život građana, posebno u zdravstvu, obrazovanju, zapošljavanju i javnim nabavkama. Politički, institucionalni i zakonski okvir za sprečavanje korupcije je usitnjen i ima značajne praznine. Agencije za provođenje zakona su usitnjene i podložne neosnovanom političkom miješanju. Tužioci nisu dovoljno proaktivni. Finansijske istrage i oduzimanje imovine su mahom neefikasne. Borba protiv pranja novca treba da se pojača. Pravosnažne presude za korupciju na visokom nivou su vrlo rijetke a kazne nisu dovoljne za odvraćanje.“
Bilo bi logično da evropski nalaz o tome da je zemlja „u ranim fazama“ osposobljavanja za članstvo u Evropskoj uniji aktivira alarm u proevropskim opozicionim strankama, civilnom društvu, medijima i kritičkoj javnosti i da obnovi pritisak za odgovornost zbog spiskanih godina u kojima se u izvještajima Evropske komisije sada i Albanija i Sjeverna Makedonija pridružuju zemljama koje su odmakle daleko ispred Bosne i Hercegovine na evropskom putu.
Odgađanje rješenja dalo je krila apsolutizaciji vladavine „konstitutivnih naroda“ i potpunoj marginalizaciji manjina, ostalih i građana
U prvim reagovanjima sa tih strana ima, međutim, i prigovora samoj Evropskoj uniji i zahtjeva da ona ublaži kriterijume za dodjelu statusa kandidata za pridruženje Bosni i Hercegovini: kao – promjene o kojima nema saglasnosti mogu se odgoditi i za kasnije. Pogrešno. Taj pristup, s odgađanjem dubokih nesporazuma za kasnije, pokazao se potpuno nefunkcionalnim u „slučaju Sejdić-Finci“: odgađanje rješenja dalo je krila apsolutizaciji vladavine „konstitutivnih naroda“ i potpunoj marginalizaciji manjina, ostalih i građana. Evropa je iz tog iskustva naučila lekciju koja je i navedena u najnovijem mišljenju o Bosni i Hercegovini: ako bi ušla u Uniju opterećena unutrašnjim neslaganjima to bi moglo biti štetno u donošenju odluka u kojima je potrebna saglasnost svih članica. Dakle: ostavite nesporazume – za po kući.
Facebook Forum