Sukob između pozicije i opozicije u RS kulminirao je ovih dana zahtjevom opozicionih stranaka za vanrednim izborima u tom bh. entitetu, kao i da entitetski predsjednik Milorad Dodik podnese ostavku. Zaprijećeno je i izlaskom na ulicu.
Čini se da opozicija u Republici Srpskoj nije odavno bila odlučnija da dođe do promjene vlasti u tom entitetu.
Nakon posljednje posebne sjednice entitetske Narodne skupštine na kojoj je osuđeno učešće Saveza za promjene u vlasti na nivou Bosne i Hercegovine, uslijedio je i jasan ultimatum Saveza vladajućem SNSD-u i lideru Miloradu Dodiku. Nisu dati jasni rokovi, ali je napomenuto da bi se u naredna dva mjeseca mogao dogoditi i bojkot rada Narodne skupštine od opozicije, te eventualni izlazak na ulicu.
“Pozivamo Milorada Dodika da podnese ostavku na mjesto predsjednika RS i da se raspišu istovremeno predsjednički i parlamentarni izbori u RS. Mi upozoravamo građane da je RS u sve većoj izolaciji te sve dubljoj ekonomskoj, moralnoj i političkoj krizi i stoga moramo naći neki izlaz i put napolje”, poručio je lider SDS-a Mladen Bosić.
Istovremeno, predsjednik Republike Srpske i lider SNSD-a Milorad Dodik rekao je da ne bježi od izbora, ali da oni budu održani na nivou cijele Bosne i Hercegovine.
“Ako imamo sve te izbore, ja nemam nijedan problem da te izbore za RS napravimo. Ali mislim da narodu u suštini ne trebaju nova polarizacija i novi izbori. Sve ankete govore da smo mi u daleko boljoj poziciji nego u predizborno vrijeme prethodnih opštih izbora”, rekao je Dodik.
Istorija sukoba dva suprotstavljena bloka je poduža, ali ozbiljan animozitet je nastao nakon posljednjih izbora kada su pod sumnjivim okolnostima formirani skupštinska većina i entitetska vlada.
U javnosti se pojavio snimak na kome aktuelna premijerka Republike Srpske Željka Cvijanović govori o kupovini dvojice poslanika, čime je nastala najpoznatija afera “Papak”. Nedavno je otvorena priča o kilogramu zlata koje je jedan ruski biznismen poklonio Dodiku.
Opozicija bez dovoljno odlučnosti
Ovih dana aktuelna je i priča o utaji 50 miliona maraka poreza za sta su opozicionari optužili Dodikovog saveznika, lidera DNS-a Marka Pavića. Vlast je uzdrmana već njenim formiranjem, ali ni opozicija ne pokazuje dovoljno odlučnosti i snage, mišljenja je politikolog Đorđe Vuković.
“Politički raskol ili bolje rečeno razvalina vlasti i opozicije u RS danas se čini nepomirljivo velikom i nepremostivom, da je zaista teško pretpostaviti u kom pravcu mogu da idu budući politički i društveni procesi. Iako će jedni uzroke takvog stanja tražiti u aktuelnim dešavanjima, skupštinskim zaključcima, raspamećujućoj medijskoj i političkoj propagandi o izdajnicima i patriotama, ekonomskom i kulturnom kolapsu koji dostiže tačku ključanja, a drugi u uticaju pozadinskih faktora, regionalnoj drami u režiji zapadnih diplomata, raskrsnici pred kojom su se našle BiH i susjedne zemlje, činjenica je da se jaz između suprotstavljenih strana već dugo produbljuje i zaoštrava. Oni dezintegrativni faktori koji se stalno vide u BiH, sada se osjećaju i u RS, kakvi se ne pamte još od 1997. i 1998. godine. Opozicija, izgleda, kreće u frontalni napad na vlast a vlast je, čini se, spremna svim raspoloživim silama da se brani”, navodi Vuković.
Možda ključni razlog za sukob leži u činjenici da je opozicija u Republici Srpskoj istovremeno i dio vlasti, ali na državnom nivou.
“Mislim da, zapravo, uzrok tog sukoba jeste što je aktuelna vlast u RS izgubila neke poluge gubitkom vlasti na nivou BiH. Sa druge strane, oni praktikuju taktiku da napadaju sve što Savez za promjene pokušava da uradi na nivou BiH, proglašavajući ih izdajnicima itd. Na taj način su sukob doveli do usijanja. Njihov stvarni cilj je bio da na bilo koji način obesmisle tu neku namjeru Saveza za promjene da pokrene neke stvari sa mrtve tačke kada je riječ o borbi protiv kriminala i korupcije iako je to sve za sada još u nekim najavama”, kaže novinar BHT-a Vladimir Šušak.
Savez za promjene svojim učešćem u vlasti na državnom nivou mogao bi značajno i da umanji uticaj politike vladajuće strukture u Republici Srpskoj, mišljenja je psiholog istraživač Srđan Puhalo.
“Prosto ima te mehanizme kojima može da pokaže da može da bude konstruktivna i da može da utiče na neke procese i da postaje sada veoma važan faktor, odnosno, relevantan faktor i za međunarodnu zajednicu. Sa jedne strane vidljiv je prilično dobar rad Šarovića (Mirko Šarović ministar vanjske trgovine i ekonomskih odnosa BiH) i sa druge strane imate ljude koji kontrolišu bezbjednosne agencije koje mogu da utiču na neke afere ili druge stvari u RS, a da to ne kontroliše sadašnja vlast”, istakao je Puhalo.
No, niko od sagovornika za sada ne može da procijeni koliko je realna prijetnja opozicije sa protestima niti kakav bi to efekat imalo. Do vanrednih izbora teško da će doći. Sa druge strane, sigurno je da teško ekonomsko stanje radi protiv već ostarjele vlasti u RS.
