U državnu propagandu Srbije da se što više građana na predstojećem popisu u zemljama regiona izjasne kao Srbi, kako bi se njihov broj potom koristio kao poluga u ostvarivanju različitih ambicija zvaničnog Beograda, uključila se i Srpska pravoslavna crkva. Istraživali smo da li je poziv patrijarha srpskog Irineja na izjašnjavanje pripadnika dijaspore kao "Srba pravoslavne vere" direktno uplitanje crkve u politička pitanja.
U kampanju prebrojavanja Srba u regionu, posle državnih institucija i njenih visokih službenika, uključila se i Srpska pravoslavna crkva, koja bi po Ustavu trebalo da bude potpuno odvojena od države.
„Partijarh srpski Irinej se obratio svim vernicima pripadnicima srpskog naroda Srpske pravoslvne crkve da se na sledećem popisu izjasne slobodno kao Srbi pravoslavne vere”, prenosi đakon Ivica Čairović patrijarhove reči.
Postavlja se pitanje zbog čega je usledio ovaj poziv i zašto se crkva uopšte osetila prozvanom da se izjašnjava o čisto političkim pitanjima i izdaje uputstva pripadnicima srpske zajednice u susednim državama da se izjašnjavaju kao Srbi, a ne građani.
Đakon Ivica Čairović tvrdi da ovim pozivom crkva želi da sunarodnici očuvaju vlastiti identitet.
„Čime ostvaruje svoje osnovno ljudsko pravo i slobode i na taj način da očuvaju svoj verski kulturni i nacionalni identitet”, ističe Čairović.
Ovo naravno nije prvi put da Srpska pravoslavna crkva prekoračuje polje svetog i arbitrira o čisto svetovnim pitanjima. Čak i ako se na trenutak zanemari uloga SPC u sukobima tokom devedesetih, blagosiljanja paravojnih jedinica koja su činile masovne zločine ili fotografije crkvenih velikodostojnika pod naoružanjem, crkveni čelnici su se otvoreno uplitali u pitanja vezana za Statut Vojvodine, tražili od Skupštine da se ukinu pojedini zakoni i otvoreno propagirali stavove koje nemaju nikakve veze sa pitanjima vere.
Dobar poznavalac crkvenih prilika Mirko Đorđević smatra da je neuobičajeno da se poglavar SPC oglašava po pitanju popisa, jer je dosadašnja praksa vrlo često ulogu crkve svrstavala u političku prostor. To se i u ovom slučaju nazire.
“Ovde se na prvom mestu ima na umu Crna Gora i Bosna i Hercegovina, gde se upravo vodi politička bitka čak i oko popisa”, kaže Đorđević.
Opsesija
To, nastavlja Đorđević, samo po sebi nebi trebalo da bude predmet posebno pažnje, ali on tu vidi i zamku.
„Odavno je poznato da su crkve na Balkanu i u Bosni i u Crnoj Gori i u Srbiji, uopšte sa nacionalnim predznakom i one se često više nego što bi trebalo upliću u konkretna politička zbivanja”, primećuje Đorđević.
Mirko Đorđević, foto: Vesna Anđić
Na pitanje zašto se u Srbiji državne i svetovne vođe, sada udruženim snagama, toliko brinu oko izjašnjavanja sunarodnika u susednim državama, Miljenko Dereta iz nevladine organizacije Građanskih inicijativa upozorava da to otvara prostor za brojne manipulacije.
„Zašto se nebi pozvali svih građani da se prijave, da li su Srbi, Crnogorci, Makedonci, Hrvati, Bošnjaci. To da se crkva pojavljuju kao neko ko poziva Srbe da se povežu to je, rekao bih, jedna anahrona situacija u koju se ponovo crkva meša, što sasvim sigurno nespada u njene ingerencije”, kaže Dereta.
Pokušaj Vlade Srbije da se pod plaštom brige za sudbinu svojih sunarodnika u susednim zemljama zatraži konstitutivnost za Srbe u Hrvatskoj i Crnoj Gori, dočekale su oštre kritike i diplomatske note koje su upućene zvaničnom Beogradu.
Hrvatski Srbi otvoreno su poručili da se oni najbolje staraju o svom položaju, i da nije potrebno da u njihovo ime govori bilo ko sa strane. Beogradski čelnici su pod pritiskom povukli te sporne odredbe, mada nisu odustali od težnje da se prikaže kako je srpska manjina iznimno brojna kako u Crnoj Gori, tako u Hrvatskoj ili na Kosovu.
Stoga naš sagovornik Miljenko Dereta kaže da je pitanje popisa u susednim državama postalo jedna od opsesija beogradskih čelnika.
„Da li Srbi očekuju da će dobiti nešto sasvim sigurno zbog najvećeg broja na Balkanu zasita ne razumem, a posebno ne razumem to da pravoslavna crkva koja definiše Srbe i koja ih posebno poziva na nešto. To je jedno anahrono posmatranje Evrope i može samo da zbunjuje i ne znam iz kojeg razloga, ali može i da me zabrine”, kaže Dereta.
Popis će konačno pokazati koliko je brojna srpska dijaspora u susednim državama, ali ti rezultati imaju za Srbiju neko drugačiji značanje od hladnih, statističkih podataka, koji se, bez trunke emocija, dobijaju u svim drugim zemljama sveta.
U kampanju prebrojavanja Srba u regionu, posle državnih institucija i njenih visokih službenika, uključila se i Srpska pravoslavna crkva, koja bi po Ustavu trebalo da bude potpuno odvojena od države.
„Partijarh srpski Irinej se obratio svim vernicima pripadnicima srpskog naroda Srpske pravoslvne crkve da se na sledećem popisu izjasne slobodno kao Srbi pravoslavne vere”, prenosi đakon Ivica Čairović patrijarhove reči.
Postavlja se pitanje zbog čega je usledio ovaj poziv i zašto se crkva uopšte osetila prozvanom da se izjašnjava o čisto političkim pitanjima i izdaje uputstva pripadnicima srpske zajednice u susednim državama da se izjašnjavaju kao Srbi, a ne građani.
Đakon Ivica Čairović tvrdi da ovim pozivom crkva želi da sunarodnici očuvaju vlastiti identitet.
„Čime ostvaruje svoje osnovno ljudsko pravo i slobode i na taj način da očuvaju svoj verski kulturni i nacionalni identitet”, ističe Čairović.
Ovo naravno nije prvi put da Srpska pravoslavna crkva prekoračuje polje svetog i arbitrira o čisto svetovnim pitanjima. Čak i ako se na trenutak zanemari uloga SPC u sukobima tokom devedesetih, blagosiljanja paravojnih jedinica koja su činile masovne zločine ili fotografije crkvenih velikodostojnika pod naoružanjem, crkveni čelnici su se otvoreno uplitali u pitanja vezana za Statut Vojvodine, tražili od Skupštine da se ukinu pojedini zakoni i otvoreno propagirali stavove koje nemaju nikakve veze sa pitanjima vere.
Dobar poznavalac crkvenih prilika Mirko Đorđević smatra da je neuobičajeno da se poglavar SPC oglašava po pitanju popisa, jer je dosadašnja praksa vrlo često ulogu crkve svrstavala u političku prostor. To se i u ovom slučaju nazire.
“Ovde se na prvom mestu ima na umu Crna Gora i Bosna i Hercegovina, gde se upravo vodi politička bitka čak i oko popisa”, kaže Đorđević.
Opsesija
To, nastavlja Đorđević, samo po sebi nebi trebalo da bude predmet posebno pažnje, ali on tu vidi i zamku.
„Odavno je poznato da su crkve na Balkanu i u Bosni i u Crnoj Gori i u Srbiji, uopšte sa nacionalnim predznakom i one se često više nego što bi trebalo upliću u konkretna politička zbivanja”, primećuje Đorđević.
Na pitanje zašto se u Srbiji državne i svetovne vođe, sada udruženim snagama, toliko brinu oko izjašnjavanja sunarodnika u susednim državama, Miljenko Dereta iz nevladine organizacije Građanskih inicijativa upozorava da to otvara prostor za brojne manipulacije.
„Zašto se nebi pozvali svih građani da se prijave, da li su Srbi, Crnogorci, Makedonci, Hrvati, Bošnjaci. To da se crkva pojavljuju kao neko ko poziva Srbe da se povežu to je, rekao bih, jedna anahrona situacija u koju se ponovo crkva meša, što sasvim sigurno nespada u njene ingerencije”, kaže Dereta.
Pokušaj Vlade Srbije da se pod plaštom brige za sudbinu svojih sunarodnika u susednim zemljama zatraži konstitutivnost za Srbe u Hrvatskoj i Crnoj Gori, dočekale su oštre kritike i diplomatske note koje su upućene zvaničnom Beogradu.
Hrvatski Srbi otvoreno su poručili da se oni najbolje staraju o svom položaju, i da nije potrebno da u njihovo ime govori bilo ko sa strane. Beogradski čelnici su pod pritiskom povukli te sporne odredbe, mada nisu odustali od težnje da se prikaže kako je srpska manjina iznimno brojna kako u Crnoj Gori, tako u Hrvatskoj ili na Kosovu.
Stoga naš sagovornik Miljenko Dereta kaže da je pitanje popisa u susednim državama postalo jedna od opsesija beogradskih čelnika.
„Da li Srbi očekuju da će dobiti nešto sasvim sigurno zbog najvećeg broja na Balkanu zasita ne razumem, a posebno ne razumem to da pravoslavna crkva koja definiše Srbe i koja ih posebno poziva na nešto. To je jedno anahrono posmatranje Evrope i može samo da zbunjuje i ne znam iz kojeg razloga, ali može i da me zabrine”, kaže Dereta.
Popis će konačno pokazati koliko je brojna srpska dijaspora u susednim državama, ali ti rezultati imaju za Srbiju neko drugačiji značanje od hladnih, statističkih podataka, koji se, bez trunke emocija, dobijaju u svim drugim zemljama sveta.
