Haški tribunal proglasio je u četvrtak oficire Vojske Republike Srpske Vujadina Popovića i Ljubišu Bearu krivim za genocid nad Bošnjacima u Srebrenici u julu 1995. i osudio ih na doživotnu kaznu zatvora.
Ostaloj petorici oficira koji su bili optuženi u istom predmetu izrečene su zatvorske kazne od pet do 35 godina. Riječ je o do sada najvećem postupku pred sudom u Hagu, koji je trajao 425 dana i tokom kojeg je saslušano 315 svjedoka. Prije ove, kazna za genocid u Srebrenici izrečena je generalu Radislavu Krstiću.
Doživotna kazna zatvora Popoviću i Beari najbolje svjedoči o njihovoj ulozi u zločinima koji su počinjeni na području Srebrenice u julu 1995. godine. Da je genocid bio planiran nekoliko mjeseci prije potvrđuje i direktiva Radovana Karadžića u martu te iste godine, s ciljem da se civilno stanovništvo prisili da napusti enklavu.
Direktivom je zadužen Drinski korpus da stvori “uslove totalne nesigurnosti, nepodnošljivosti i besperspektivnosti daljeg opstanka i života mještana u Srebrenici i Žepi”. Operacija je nazvana “Krivaja 95”, a nakon višednevnog granatiranja, 11. jula Srebrenicu je zauzela Vojska Republike Srpske.
Optuženi za ratne zločine Ratko Mladić tada je poručio oko deset hiljada muslimana:
“Nema potrebe da ginemo - ni vaš muž, ni vaša braća, ni vaše komšije. Možete opstati ili nestati!”
Dvanaestog jula donesena je odluka da se muškarci odvoje i pogube:
„Pripadnici snaga bosanskih Srba strijeljali su i pobili su zarobljene bosanske muslimane na obalama rijeke Jadar, na jednom mjestu na zemljanom putu u dolini Cerske, u štabu bratunačke
Pripadnici snaga bosanskih Srba strijeljali su i pobili su zarobljene bosanske muslimane
Genocidna namjera
Nakon Srebrenice su uslijedila masovna pogubljena u Zvorniku. Od 13. do 17. jula, kako je rečeno u četvrtak, ljudi su prošli “kratak, ali strašan period zatočenja u raznim javnim objektima”:
„Premlaćivanjima i sporadičnim ubistvima održavana je atmosfera terora. Slomljenog duha, muškarci - bosanski muslimani vođeni su na strijeljanje. Nekima su stavljeni povezi na oči i vezane ruke, a na jednom mjestu zatočenja dobili su posljednju čašu vode.“
Nakon iznošenja stravičnih dokaza o zločinima, Pretresno vijeće Haškog tribunala nije imalo dilemu o kaznama koje treba izreći Popoviću, načelniku za bezbjednost Drinskog korpusa, i Beari, koji je istu dužnost obavljao u Glavnom štabu Vojske Republike Srpske.
Vijeće je zaključilo da su njih dvojica imali "genocidnu namjeru" da unište zarobljene muslimane kao etničku grupu, koju su sproveli kroz operaciju organizovanog strijeljanja oko 7.000 zarobljenih:
„Pretresno vijeće vas proglašava, Vujadine Popoviću, krivim na osnovu člana 7.1 Statuta, i to po sljedećim tačkama: tačka 1. genocid, tačka 3. istrijebljenje, tačka 5. ubistvo, tačka 6. progon. Pretresno vijeće vas proglašava, Ljubiša Beara, krivim na osnovu člana 7.1 Statuta po sljedećim tačkama: tačka 1. genocid, tačka 3. istrijebljenje, tačka 5. ubistvo, tačka 6. progon.“
Na 35 godina zatvora osuđen je Drago Nikolić, koji je u vrijeme srebreničkog genocida bio oficir za bezbjednost Zvorničke brigade Vojske Republike Srpske:
„Pretresno vijeće vas proglašava, Drago Nikoliću, krivim na osnovu člana 7.1 Statuta za pomaganje i podržavanje, i to po sljedećim tačkama: tačka 1. genocid. Vijeće vas proglašava krivim na osnovu člana 7.1 Statuta po sljedećim tačkama: tačka 3. istrijebljenje, tačka 5. ubistvo, tačka 6. progon.“
Radivoje Miletić, nekadašnji pomoćnik komandanta VRS Ratka Mladića, osuđen je na 19 godina zatvora. Proglašen je krivim za ubistva, progon i prisilno premještanje iz Srebrenice i Žepe.
Ljubomir Borovčanin, bivši komandant specijalne policijske jedinice, osuđen je na 17 godina zatvora zbog pomaganja i podržavanja ubistava, istrijebljenja i progona.
"Da im mi sudimo"
Komandantu Zvorničke brigade VRS Vinku Pandureviću izrečena je zatvorska kazna od 13 godina zbog pomaganja i podržavanja ubistva, progona i prisilnog premještanja stanovništva. Milan Gvero, također Mladićev pomoćnik, osuđen je na pet godina zatvora zbog progona muslimana iz enklava Srebrenica i Žepa.
Presudu pred Haškim tribunalom pomno su pratile žene koje su preživjele srebrenički genocid i izgubile nekoga od svoje porodice. Među njima je bila i Hajrija Selimović. Od jula 1995. traga za dvojicom sinova i mužem:
„U muža samo se glava našla, ništa više nema, tako da ne znam ni šta je sa njima, ni kako. I sve se bojim umrijeću, neću nikad ništa saznati.“
Presuda sedmorici oficira Vojske Republike Srpske, kako navode u Udruženju “Majke enklave Srebrenica i Žepa”, ima veliki značaj ne samo zbog pojedinačnih kazni koje su izrečene već i zbog toga što je potvrdila da je u Srebrenici počinjen genocid. Predstavnica Udruženja Kada Hotić:
„Bilo bi dobro da im dođe i Mladić tamo, pa da konačno završe sa tim - i da mu se sudi za genocid.“
Bilo bi dobro da im dođe i Mladić tamo, pa da konačno završe sa tim - i da mu se sudi za genocid
Dosta članica Udruženja nije zadovoljno presudom:
„Naročito za ovoga Borovčanina što je na 17 godina, a znamo da je učesnik bio i kao navodno osiguravao taj koridor da se puštaju ti neki. Evo imamo ženu koja se predala njima sa ranjenom djecom. Njoj su djecu uzeli, a nju pustili.“
„Što ih nisu pustili majkama Srebrenice - da im mi sudimo.“
Tokom izricanja presude kamere Haškog tribunala u više navrata prikazivale su nezadovoljstvo Popovića. Prilikom iznošenja podataka o zločinima u Srebrenici Popović je odmahivao glavom, uzdisao i u nekoliko navrata psovao.
Suđenje sedmorici oficira Vojske Republike Srpske je do sada najveći postupak pred sudom u Hagu. Trajao je 425 dana, a saslušano je 315 svjedoka.
*****
Pročitajte i ovo
Beograd i Sarajevo sarađuju na istragama o genocidu u Srebrenici
