Ministarstvo prostornog planiranja i urbanizma potpisalo je krajem decembra prošle godine saglasnost za arhitektonsko rješenje turističkog kompleksa na obali između Budve i Kotora, čiji je investitor kompanija K.P.M. Limited.
Ona se povezuje s ruskim oligarhom Olegom Deripaskom, koji je pod sankcijama Sjedinjenih Američkih Država i Evropske unije zbog bliskih veza s režimom ruskog predsjednika Vladimirom Putinom.
Saglasnost je potpisao ministar Slaven Radunović, iz nedavno rasformiranog proruskog Demokratskog fronta (DF).
DF je među partijama koje je širom svijeta tajno finansirala Rusija, objavio je 2022. Glas Amerike, pozivajući se na izvore iz američke administracije.
Više puta mijenjana vlasnička struktura
Firma K.P.M. Limited je od ranije poznata po vezama sa Deripaskom.
Prvobitni vlasnici ove firme, od njenog osnivanja u februaru 2004. do maja 2020. godine, bili su Tangril Equities LTD Tortola sa Britanskih Djevičanskih Ostrva i Gavroche Investment Limited LTD sa Kipra.
Obje firme povezuju se sa Deripaskom, ustanovio je Digitalni istraživački tim Balkanskog servisa Radija Slobodna Evropa (RSE).
Tangril se kao njegovo vlasništvo pominje u jednom sudskom postupku u Americi, dok je kiparska firma identifikovana kao dio šeme njegovih firmi u postupku u Velikoj Britaniji.
Vlasnička stuktura u K.P.M. Limited je nedavno promijenjena, i njome sada upravlja Jolie Services LTD sa Maršalskih Ostrva.
U blizini parcela na kojima K.P.M. Limited planira gradnju je kompleks vila u vlasništvu kompanije Overseas assets management, koja se takođe povezuje sa Olegom Deripaskom.
Te dvije firme na rtu Platamuni u vlasništvu imaju ukupno oko 550 hiljada kvadrata zemlje.
Do početka prošle godine imale su istog vlasnika - Advantage Management Corp LTD, kada ih preuzima Jolie Services LTD, o čijim vlasnicima nema dostupnih podataka jer je firma registrovana na off shore destinaciji.
RSE je poslao upit K.P.M. Limited o vezama sa Deripaskom, ali je odgovor izostao.
Institucije bez odgovora o imovini Deripaske
Ni sa zvaničnih adresa nema odgovora o statusu imovine Deripaske, kojem su SAD uvele sankcije 2018, zbog bliskih veza s ruskom vladom nakon aneksije ukrajinskog Krima, a Evropska unija aprila 2022. nakon ruske invazije na Ukrajinu.
On se od aprila 2022. nalazi i na spisku sankcionisanih državljana Rusije u Crnoj Gori, koja prati vanjsku politiku EU.
Da je Deripaska i dalje na spisku sankcionisanih, vidi se i u dokumentu Vlade Crne Gore premijera Milojka Spajića iz oktobra 2024. godine.
RSE je u više crnogorskih institucija pokušao dobiti odgovor ima li njegove zaleđene imovine (i koje) u Crnoj Gori.
Iz Vlade su odgovorili da su pitanje RSE proslijedili Ministarstvu prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine.
Iz tog Ministarstva kažu da je pitanje proslijeđeno Upravi za nekretnine.
Iz Uprave su za RSE odgovorili da "nisu nadležni za dostavu podataka o licima i imovini prema kojima se primjenjuju međunarodne restriktivne mjere".
Dodali su i da im odluke o uvođenju međunarodnih restriktivnih mjera dostavlja Ministarstva vanjskih poslova (MVP).
Iz tog Ministarstva je RSE dobio odgovor da "nisu nadležni za vođenje svih evidencija o primjeni restriktivnih mjera".
Kako su dalje naveli iz MVP, "zakon o restriktinim mjerama stupio je na snagu krajem decembra 2024, pa nadležni imaju rok od tri mjeseca da uspostave pojedinačne evidencije o njihovoj primjeni".
O projektu K.P.M. Limited-a
Prema dokumentima u koje je RSE imao uvid, turistički kompleks K.P.M. Limiteda se planira iznad plaže Trsteno, koja je blizu Budve, ali pripada Opštini Kotor.
Gradiće se na parcelama površine preko 42.000 kvadrata, koje je ta firma kupila prije dvije decenije od Opštine Kotor.
Da li će projekat uključivati i izgradnju stanova za tržište, pitanje je RSE na koje iz K.P.M. Limiteda nisu odgovorili.
Dokumenta pokazuju da planirano turističko naselje sa pet zvjezdica treba da ima centralni objekat (hotel) i depadanse.
Dosadašnja praksa izgradnje u Crnoj Gori je pokazala da "depadansi" (samostalni djelovi hotela) zapravo znače apartmane za tržište.
Navodi se i da će najmanje trećina fasada biti pokriveno lokalnim kamenom.
"Time je postignuta ekskluzivnost primorskog turističkog kompleksa", piše u rješenju v.d. glavne državne arhitektice, Mirjane Đurišić, kojim je odobreno rješenje projekta.
Planira se i izgradnja 819 parking mjesta, a procenat zelenila po odobrenom projektu je oko 59 odsto, piše u dokumentu.
Investitor nije odgovorio na pitanja RSE koliko će izgradnja koštati i kada će se završiti.
No, da su pripreme u toku, potvrđuje njihov ugovor o saradnji sa Opštinom Kotor.
Taj ugovor je preduslov izgradnje saobraćajne i vodovodne infrastrukture na prostoru budućeg turističkog naselja.
Memorandum su krajem avgusta 2024. potpisali predsjednik Opštine Kotor Vladimir Jokić i direktor K.P.M. Limited Miloš Krstičević.
Deripaskine biznis i političke veze u Crnoj Gori
Deripaskina poslovna i privatna veza sa Crnom Gorom je počela prije dvadeset godina, u vrijeme kada je na vlasti bila Demokratska partije socijalista (DPS) predsjednika Mila Đukanovića.
Deripaska je 2005. kupio najveće preduzeće u zemlji, Kombinat aluminijuma Podgorica, kojim je upravljao do 2013. kada je kompanija bankrotirala, a vlasništvo preuzela Vlada.
Tužio je Crnu Goru da je prekršila više obaveza iz sporazuma o zaštiti stranih investicija, ali je sve sporove izgubio pred međunarodnim sudovima.
Tih godina, kad i Kombinat, kupio je i nekretnine na obali između Budve i Kotora, na rtu Platamuni. Prema ugovoru, zemljište je prodato za devet eura po kvadratu.
Kompanija Overseas assets management, koja se povezuje sa Deripaskom, na dijelu tog zemljišta je izgradila luksuzni kompleks vila vrijedan oko 50 miliona eura.
U to vrijeme su opozicione partije proruskog Demokratskog fronta (DF) kritikovale Đukanovića zbog poslovne saradnje sa Deripaskom.
Ministar Radunović koji je potpisao aktuelnu saglasnost za K.P.M Limited upravo je iz Nove srpske demokratije, članice Demokratskog fronta.
Prema informacijama američkih obavještajnih službi, Deripaska je imao udjela u finansiranju opozicionih partija od 2016., dok je na vlasti bila Đukanovićeva DPS, koja je 2020. na izborima izgubila vlast.
Glas Amerike je sredinom septembra 2022. objavio da je proruski Demokratski front među partijama koje je širom svijeta tajno finansirala Rusija.
"Saradnici Olega Deripaske obezbjeđivali su fondove DF-u 2016. i vjerovatno prije izbora 2018. godine putem neadekvatnih ugovora i ofšor kompanija", naveo je visoki zvaničnik američke administracije na brifingu, na kojem su objavljeni djelovi izvještaja obavještajnih službi.
Iz DF-a su demantovali te navode.
Četiri godine ranije, i Kancelarija američkog Trezora za kontrolu inostrane imovine objavila je da su Deripaska i njegov saradnik Viktor Aleksijevič Bojarkin davali finansijsku pomoć partiji u Crnoj Gori uoči parlamentarnih izbora 2016. godine.
Tada nije bilo objavljeno ime partije.
Partije Demokratskog fronta od 2020. su dio parlamentarne većine, a od oktobra 2023. njihov lider Andrija Mandić je na čelu Skupštine Crne Gore.
Od sredine 2024. godine, u Vladi Milojka Spajića imaju dva potpredsjednička i tri ministarska mjesta.
