Budvani 17. novembra po drugi put ove godine izlaze na izbore.
To su četvrti lokalni izbori u zadnje četiri godine. U redovnim okolnostima Budvani bi toliko puta glasali tokom 16 godina.
Vanredni izbori posljedica su nemogućnosti vladajućih partija, koje predvodi prosrpski Demokratski front (DF), da se dogovore o formiranju vlasti usljed međusobnih nesuglasica.
Grad živi u konstantnoj predizbornoj kampanji, a donosioci odluka se primarno bave političkim kombinatorikama, međusobnim smjenama i optužbama.
Zbog svega je kvalitet života lokalnog stanovništva u regresiji, ocjenjuje za Radio Slobodna Evropa (RSE) Mirza Krnić iz pokreta Preokret.
"Budva danas liči na vašarište propalih političkih ambicija, jurnjave za moći i sprege sa sumnjivim kapitalom, što nanosi štetu ugledu grada, a može se negativno odraziti i na prihode od turizma", kaže Krnić.
Posljedice hronične izborne kampanje po Budvu
Od toga strahuju i lokalni privrednici, jer zbog političkog "rata" gradskih čelnika još nije izvjestan novogodišnji program, koji hotelijerima i ugostiteljima donosi glavni prihod tokom zimskih mjeseci.
Prethodno je, samo zbog neizglasavanja plana privremenih objekata tokom sezone, Opština izgubila najmanje oko 600.000 eura od njihovog zakupa.
Grad u kojem se ostvari skoro polovina ukupnog turističkog prometa države, sezonu je dočekao uz građevinske radove, raskopane saobraćajnice i pretrpane kontejnere.
U anketi RSE, svi građani sa kojima smo razgovarali to su kritikovali.
Oni koji su plaćeni da brinu o gradu i budu servis građana, u konstantnoj predizbornoj atmosferi, se primarno bave politikom, kažu anketirani.
"Sve po leđima građana. Oni se samo prepucavaju, a nama smeće, smrad, haos. Živimo u turbulenciji koja ne prolazi, u kojoj su izbori kao pitanje "života i smrti", a sve drugo im je nevažno", smatra Marko.
Ana kaže da atmosfera konstantne političke kampanje drastično utiče na kvalitet života u gradu i maskira probleme koji su sveprisutni.
"Od kampanja nemamo vremena da se bavimo redovnim životom, i turizmom od kojeg živimo. U tom neprekidnom perpetum mobile idemo iz jedne neizvjesnosti u drugu, i tu nema realnog života. Stalno čekamo da on počne, ali onda dolaze sljedeći izbori i 'ups, izvinite!' ", riječi su Ane.
Funkcionisanje gradskih službi Nada opisuje sa "katastrofa", i smatra da su dešavanja na lokalnom nivou odraz državne politike.
"Sve je grđe i grđe, ni nakon ovih izbora ne očekujem da se nešto promijeni. Nemam ni zrnce optimizma", kaže rezignirano.
Zbog velikog novca koji se okreće u turizmu, Budva sa nešto manje od 20.000 birača je veoma važna i za šire političke prilike.
Jedna je od najbogatijih opština u Crnoj Gori s godišnjim budžetom od 60 miliona eura.
Javne institucije i preduzeća takođe raspolažu sa milionskim iznosima, i primamljiv su "plijen" za partije koje kroz zapošljavanja jačaju svoje pozicije.
Samo za plate u Opštini i gradskim preduzećima se iz džepova građana izdvoji više od deset miliona eura godišnje.
"Sve se svelo isključivo na grabež za svoje parče moći, gdje se oni sada uzajamno optužuju i da su u to uključene i kriminalne strukture. Taj problem postoji u cijeloj zemlji, ali je najizraženiji u Budvi", smatra Krnić.
Najveći takmaci doskorašnji saradnici
Budvani izlaze na vanredne izbore jer se stranke koje su većinski odabrali na prethodnim 26. maja nisu mogle dogovoriti o formiranju vlasti.
Tada su najviše, po devet mandata, osvojile partije doskorašnjeg prosrpskog i proruskog DF-a, koje su nastupile u dvije kolone.
One su na vlasti u Budvi posljednjih osam godina, nakon što su 2016. smijenili Demokratsku partiju socijalista. Dio tog perioda proveli su u koaliciji sa Demokratama i URA.
Prije dvije godine DF je osvojio apsolutnu vlast, no uslijedio je partijski raskol nakon hapšenja predsjednika Opštine Budva Mila Božovića u aprilu 2023.godine.
On je i danas na toj poziciji, iako je i dalje u pritvoru zbog optužbi za učešće u krijumčarenju kokaina.
Proces je vođen i protiv njegovog prethodnika Marka Carevića, takođe iz DF-a.
On je prvostepenom presudom kotorskog suda krajem oktobra oslobođen krivice za uzurpaciju državnog zemljišta, za što je na polugodišnji kućni pritvor osuđen njegov sin Milan Carević.
Prethodno su tri bivša predsjednika Opštine Budva, iz vremena vlasti Demokratske partije socijalista, osuđena za zloupotrebu službenog položaja i kriminalno udruživanje - Svetozar Marović, Rajko Kuljača i Lazar Rađenović.
Najveća politička borba i na ovim, ponovljenim izborima, vodi se između dva bloka nastala rascjepom DF-a.
Jedan predvodi Nikola Jovanović, aktuelni predsjednik budvanskog parlamenta, a drugi Mladen Mikijelj, direktor javnog preduzeća Morsko dobro.
Rascjep je nastao nakon što se od uhapšenog Božovića distancirala njegova partija Nova srpska demokratija (NSD), na čijem je čelu predsjednik Skupštine Crne Gore Andrija Mandić.
Jovanović je među onima koji kažu "da se nisu odrekli" Božovića, za kojeg očekuje da će sud potvrditi njegovu nevinost.
Mikijelj je zamijenio Božovića na čelu lokalnog odbora NSD-a, i uživa podršku Mandića.
Jovanović je u više navrata izjavio da u NSD-u postoje kriminalne strukture, koje su i u upravljačkim strukturama Morskog dobra.
Označio ih je pripadnicima tzv. budvanske grupe, koja važi za ogranak škaljarskog kriminalnog klana.
Iz koalicije koju predvodi Mikijelj negiraju navode Jovanovića, i tvrde da dogovara postizbornu koaliciju sa opozicionim DPS.
I Vlada Srbije indirektno u predizbornoj kampanji
U predizbornoj kampanji su, indirektnom podrškom Mikijelju, učestvovali i zvaničnici Srbije.
Naime, kada je krajem oktobra predsjednik Skupštine Crne Gore Andrija Mandić bio u zvaničnoj posjeti Srbiji, u njegovoj delegaciji su bili Mikijelj i jedna od kandidatkinja sa njegove izborne liste u Budvi.
"Naši odnosi moraju se razvijati i napredovati kako bismo stvorili nove mogućnosti za zajednički prosperitet", izjavio je Mikijelj 22. oktobra povodom susreta sa srpskim premijerom, Milošem Vučevićem.
Među osam izbornih lista, na budvanskim izborima će zajedno nastupiti partije premijera Milojka Spajića i potpredsjednika Vlade Alekse Bečića.
Najveća opoziciona stranka DPS nastupa samostalno, kao i URA, te Građanska akcija.
Socijaldemokrate, Socijaldemokratska partija i Liberalna partija su se udružili u Evropski savez.
Po prvi put će podršku građana zatražiti grupa građana Pokret za grad, koju predvodi Đorđe Zenović. On je na prethodnim izborima bio nosilac liste Demokrata.
Budvanski parlament ima 33 odbornička mjesta.