Paralelni protesti na pozive studenata u blokadi i pristalica vlasti za podršku Srbima sa Kosova održani su u subotu, 11. oktobra, u više gradova i mesta u Srbiji.
Studenti su na protest pozvali nezadovoljni odnosom vlasti, predvođene Srpskom naprednom strankom, prema srpskoj zajednici na Kosovu.
Pristalice režima u Srbiji na protest je pozvala provladina organizacija Centar za društvenu stabilnost.
Naglasili su da je to i protest "građana protiv blokada". Blokade i antivladini protesti, predvođeni studentima u blokadi, u Srbiji traju od pogibije 16 osoba na Železničkoj stanici u Novom Sadu.
Kao odgovor na okupljanja naprednjaka, u brojnim mestima paralelno su održani i protesti građana organizovanih u neformalne zborove. Time, kako su naveli, žele da poruče vlastima da nisu dobrodošli u njihovim mestima i gradovima.
Skupovi su organizovani u Beogradu, Zemunu, Novom Sadu, Novom Pazaru, Nišu, Kragujevcu...
Na više lokacija kordoni policije potiskivali su građane koji se protive demonstiranju funkcionera i pristalica vlasti.
Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) Srbije saopštilo je da je više osoba privedeno, te da su zabeleženi pojedinačni incidenti.
Policijsko nasilje, napadi na novinare i privođenja u Novom Sadu
Visoki funkcioneri SNS-a, vojvođanske Vlade i Novog Sada šetali su zajedno sa svojim pristalicama na tri lokacije u gradu.
Paralelno s tim, na poziv zborova građana Novog Sada, u blizini su organizovani i skupovi protiv režimskih okupljanja.
Kako je prenela agencija Beta, pripadnici žandarmerije veoma grubo su postupali prema okupljenim građanima – nasilno su potiskivali, gurali i udarali antivladine demonstrante.
Privedene su dve osobe, nakon čega je deo građana otišao ispred policijske stanice u kojoj su zadržani zahtevajući da budu pušteni.
Meta naslja tokom izveštavanja sa okupljanja u Novom Sadu bili su i novinari.
Novinarku N1 Leu Apro napao je jedan muškarac, nakon čega su ga pripadnici žandarmerije priveli.
Kako je naveo N1, napadač je novinarki prvo pretio, pitao je šta radi i zašto snima, a iako je ona pokušala da se udalji, nastavio je da je prati i potom joj stegao ruku i oteo telefon.
Ranije tokom dana, istoj novinarki jedan od žandarm šutnuo je bicikl nakon što se predstavila kao novinarka i pokazala legitimaciju.
Takođe, pripadnici žandarmerije oteli su telefon novinaru Bete i Autonomije Daliboru Stuparu dok je snimao okupljanja prorežimskih pristalica, iako je imao jasno istaknuta novinarska obeležja.
"Pripadnik žandarmerije mi je oteo telefon i oterao me je dok sam snimao kako privode jednog građanina. Ja sam rekao da ne remetim ništa i da stojim sam na praznom prostoru. Onda su me oterali iza kordona i vratili mi telefon", ispričao je Dalibor Stupar.
Ponašanje policije i napade na novinare tokom izveštavanja s protesta u Novom Sadu osudili su Udruženje novinara Srbije (UNS) i Asocijacija nezavisnih elektronskih medija (ANEM).
Kolonu pristalica režima, na jednoj od lokacija okupljajna u Novom Sadu, pratili su radnici Javnog komunalnog preduzeća "Čistoća", kao i vozilo Hitne pomoći.
Na čelu kolone bio je transparent "Podrška Srbima sa Kosova i Metohije", kao i kamion s kojeg su s razglasa puštane nacionalističke pesme.
U koloni okupljenih naprednjaka uočeno je dosta mlađih muškaraca u crnom sa kapuljačama.
Policija nije dozvolila antivladinim demonstrantima da blokiraju raskrsnice i spreče autobuse sa organizovano dovedenim režimskim pristalicama da prođu.
Pojedini Novosađani kasnije su jajima gađali su autobuse.
Skup naprednjaka i privođenja i u Novom Pazaru
Nekoliko stotina građana okupilo se danas na prvom "skupu protiv blokada" u Novom Pazaru, među kojima su bili visoki funkcioneri Srpske napredne stranke iz ovog grada i okolnih opština.
Oni su gradom prošetali noseći transparente "Novi Pazar protiv blokada" i "Novi Pazar je uz Vučića", kao i zastave Srbije.
Nekoliko studenata i antivladinih demonstranata se približilo koloni, zbog čega su privedeni, javio je reporter agencije Beta.
MUP Srbije: Privedeno 19 osoba
Pomoćnik direktora policije Srbije Vladan Radosavljević izjavio je su u subotu, na okupljanjima u širom zemlje, zabeleženi pojedinačni incidenti i da je 19 osoba privedeno u službene prostorije, ali da na javnim okupljanjima nije bilo narušavanja javnog reda i mira u većem obimu.
Kazao je i da "nije bilo povređenih građana i policijskih službenika".
Naveo da je bilo pokušaja probijanja kordona policije u Bogatiću i kamenovanje jednog autobusa u Novom Sadu, ali da je postavkom kordona na nekoliko lokacija sprečen kontakt i mogućnost konflikta između učesnika javnih okupljanja.
Radosavljević tvrdi da su skupovi vlasti održani na 183 lokacije i da je na njima "prisustvovalo oko 167.800 građana".
On je kazao da su istovremeno održana i druga javna okupljanja, koja nisu prijavljena, na 24 lokacije, a na kojima je, prema njegovim izveštajima, prisustvovalo oko 2.300 građana, saopštio je MUP.
Skup na poziv studenata u Beogradu
Bez incidenata protekao je protest u Beogradu, koji je na poziv studenata u blokadi održan u znak protesta zbog odnosti vlasti prema srpskoj zajednici na Kosovu.
Okupljenima se obratio student sa Univerziteta u Prištini, sa sedištem u Severnoj Mitrovici, koji je izjavio da je "bezbednost srpskog naroda na Kosovu ozbiljno ugrožena".
Sa protesta su zatražene "hitna zaštita" i odgovornost svih koji "krše prava srpskog naroda", te transparentnost svih dogovora koji se tiču života Srba na Kosovu.
Jedan od zahteva je i smena Petra Petkovića sa mesta direktora Kancelarije za Kosovo u Vladi Srbije, optužujući Kancelariju da ne reaguje na "represiju nad Srbima na Kosovu".
Nakon okupljanja demonstranata kod Pravnog fakulteta, usledila je šetnja do Kancelarije Vlade Srbije za Kosovo, čije je sedište u Palati Srbija.
Na čelu kolone bio je transparent na kojem piše "Zemlju koju sam od neba kupio, neko im je obećao", što je stih pesme Kosovo Polje Matije Bećkovića, književnika i akademika poznatog po desno orijentisanim stavovima.
Kako je javila reporterka Radija Slobodna Evropa, okupljeni su nosili i zastave Srbije, obeležja fakulteta, pravoslavne ikone, zastave na kojima je mapa Kosova sa srpskom zastavom i natpisom "Nema predaje".
Zvaničan stav Srbije je da ne priznaje nezavisnost Kosova proglašenu 2008, i smatra ga pokrajinom Kosovo i Metohija u sastavu Srbije.
Skup je obezbeđivala saobraćajna i policija u civilu.
Na protestu su viđeni i bivši poslanik i desničar Srđan Nogo, vođa ultradesničarske ogranizacije "Narodne patrole" Damnjan Knežević i Mladen Obradović iz ekstremno desničarske organizacije Obraz, čiji je rad Ustavni sud Srbije zabranio 2012. godine.
Okupljeni su tokom šetnje uzvikivali "Kosovo je srce Srbije" i "Nema podele, ceo Kosmet deo Srbije".
Skandirali su i uvrede na račun predsednika Srbije Aleksandra Vučića. Oslovljavali su ga i uvredljivom, diskriminišućom rečju za Albance.
Jedan od transparenata bio je i "Za Srbe na Kosovu i Metohiji, ne za Srpsku listu".
Srpska lista je najveća partija Srba na Kosovu, koja jedina ima podršku vlasti u Beogradu na predstojećim izborima.
Protest u Beogradu završen je odavanjem počasti žrtvama nesreće na novosadskoj Železničkoj stanici. Okupljeni su 16 minuta stajali u tišini blokirajući saobraćaj na kružnom toku kod Brankovog mosta.
Šta studenti u blokadi zameraju vlastima u Srbiji?
Studenti u blokadi su uoči protesta ocenili i da su Srbi na Kosovu "ostavljeni bez podrške i pomoći od strane aktuelne vlasti, osim kada se njihova muka koristi u svrhe medijske i izborne propagande".
Smatraju da vlast "ignoriše činjenicu da je pomoć njenim državljanima moralna i zakonska obaveza".
Studenti u blokadi beogradskih fakulteta ističi u i da pružaju podršku Univerzitetu u Prištini, sa sedištem u Severnoj Mitrovici, koji funkcioniše unutar obrazovnog sistema Srbije.
Ukazuju i da protestom žele da podignu svest o "represiji i problemima koji se na Kosovu svakodnevno dešavaju".
Na Kosovu se 12. oktobra održavaju lokalni izbori u 38 opština.
Srpska lista inicirala je izlazak Srba iz kosovskih institucija na severu Kosova u novembru 2022, te pozvala na bojkot lokalnih izbora aprila 2023. zbog čega su na vlast u četiri opštine severu došli albanski gradonačelnici.
Lokalno srpsko stanovništvo četiri opštine na severu Kosova ne prihvata albanske gradonačelnike, zbog čega su ranije organizovani i protesti.
Ipak, albanski gradonačelnici su na svojim pozicijama ostali do kraja svojih mandata jer je Srpska lista i aprila 2024. pozvala na bojkot glasanja za njihovu smenu.
Sve vreme na severu su vladale tenzije, koje su se samo nizale nastojanjima kosovske Vlade da utvrdi vlast na severu Kosova, a situacija je kulminirala oružanim napadom Srba u Banjskoj septembra 2023, koji je predvodio tadašnji potpredsednik Srpske liste Milan Radoičić.
Na predstojećim lokalnim izborima 12. oktobra Srpska lista ima kandidate za gradonačelnike u svih deset opština sa srpskom većinom na Kosovu: Severnoj Mitrovici, Zvečanu, Leposaviću, Zubinom Potoku, Gračanici, Štrpcu, Novom Brdu, Klokotu, Partešu i Ranilugu, kao i u Obiliću.
Kao alternativa Srpskoj listi na predstojećim lokalnim izborima u opštinama sa srpskom većinom su stranka Za slobodu, pravdu i opstanak Nenada Rašića, Srpska demokratija Aleksandra Arsenijevića, Srpski narodni pokret Milije Biševca, Kosovski savez Gorana Marinkovića, kao i nekoliko građanskih inicijativa, koje svoje kandidate imaju uglavnom u po jednoj opštini.
