Federalni sudija u četvrtak je privremeno blokirao izvršnu naredbu predsednika Donalda Trampa (Trump) kojom se ograničava pravo na automatsko državljanstvo po rođenju u SAD, nazvavši je "očigledno neustavnom".
Tramp je u Beloj kući, na pitanje novinara, rekao da će njegova administracija uložiti žalbu na odluku sudije koja privremeno blokira njegov pokušaj da ograniči državljanstvo po rođenju.
Okružni sudija Džon Kofnor (John Coughenour) je u više navrata prekidao advokata Ministarstva pravde tokom iznošenja argumenta da bi ga pitao kako može da ukaz smatra ustavnim. Kada je advokat Bret Šumejt (Brett Shumate) rekao da bi želeo priliku da to objasni na kompletnom brifingu, Kofnor je rekao da je saslušanje njegova šansa.
Privremena zabrana je usledila pošto su žalbu uložile savezne države koje vode demokrate – Vašington, Arizona, Ilinois i Oregon – sprečavajući Trampovu administraciju da sprovede ukaz koji je predsednik potpisao u ponedeljak, prvog dana povratka na funkciju.
Sudija, kojeg je imenovao bivši republikanski predsednik Ronald Regan (Reagasn), naneo je prvi pravni zastoj u tvrdoj politici o imigraciji koja je središnji deo Trampovog drugog predsedničkog mandata.
Trampova izvršna naredba naložila je američkim agencijama da odbiju da priznaju državljanstvo dece rođene u SAD ako ni njihova majka ni otac nisu državljani SAD ili ako nemaju zakoniti stalni boravak.
Države su u žalbi tvrdile da je Trampov nalog prekršio pravo sadržano u klauzuli o državljanstvu u 14. amandmanu američkog Ustava koji predviđa da je svako rođen u SAD državljanin te zemlje.
Kofnorova naredba, objavljena posle kratkog saslušanja u prepunoj sudnici s drugim sudijama, sprečava da se Trampova mera sprovodi širom zemlje 14 dana, dok sudija razmatra da li da izda dugotrajnu preliminarnu zabranu.
Prema Trampovom naređenju, sva deca rođena u SAD posle 19. februara čija majka i otac nisu američki državljani ili nemaju stalni boravak stanovnici bila bi predmet deportacije i ne bi mogla da dobiju brojeve socijalnog osiguranja, beneficije države i mogućnost da rade zakonito kada odrastu.
Džaješ Ratod (Jayesh Rathod), profesor prava i direktor Klinike za imigrantsku pravdu na Pravnom fakultetu američkog univerziteta u Vašingtonu, rekao je za RSE da bi slučaj na kraju mogao završiti na Vrhovnom sudu, koji je skrenuo udesno nakon što je Tramp u svom prvom mandatu imenovao troje sudija u instituciju koju čini devet sudija.
Trenutna interpretacija 14. amandmana, koja dodeljuje državljanstvo svima rođenima u SAD, osim deci diplomata, proizlazi iz tužbe koju je 1898. podneo Vong Kima Ark, rođen u San Francisku, a čiji su roditelji zakoniti kineski imigranti.
Posle putovanja u Kinu, Arku je uskraćen ponovni ulazak u SAD uz obrazloženje da nije državljanin. On je podneo tužbu, tvrdeći da je državljanin prema 14. amandmanu, a Vrhovni sud je presudio u njegovu korist, stvarajući presedan.
Zakon je kasnije bio zloupotrebljavan. To su naročito radili bogati građani nestabilnih ili represivnih stranih zemalja koji su slali supruge ili ljubavnice u SAD s turističkim vizama kako bi se tamo porodile u cilju dobijanja američkog državljanstva za svoje dete. Ta taktika je postala toliko rasprostranjena da je nazvana "porođajni turizam".
Trampova administracija se fokusira na šest reči u 14. amandmanu za koje tvrdi da isključuju državljanstvo po rođenju dece roditelja koji nisu niti stalni legalni stanovnici niti državljani.
"Četrnaesti amandman nikada nije tumačen kao proširenje državljanstva na sve rođene u SAD. Četrnaesti amandman uvek je isključivao državljanstva po rođenju osobe koje su rođene u SAD, ali nisu bile 'pod jurisdikcijom' SAD", saopštila je administracija 20. januara.
Trampova izvršna naredba izričito uskraćuje državljanstvo bebama koje su rodile majke koje su nezakonito boravile u SAD i čiji otac nije ni američki državljanin ni zakoniti stalni stanovnik.
Takođe se uskraćuje državljanstvo bebama koje su rodile majke koje su zakonito u SAD na privremenoj osnovi – na turističkoj, radnoj ili studijskoj vizi – a čiji otac nije ni državljanin SAD ni zakoniti stalni stanovnik.
Američko državljanstvo je veoma cenjeno zbog mogućnosti koje zemlja nudi, kao i zbog vladavine prava. Dodatno, vlasnici američkog pasoša mogu dobiti podršku lokalne američke ambasade u slučaju hapšenja ili krize u domovini, uključujući evakuaciju. Roditelji bi potencijalno mogli dobiti američko državljanstvo kada njihova deca postanu punoletna.
Centar za studije imigracije, istraživačka organizacija koja se zalaže za ograničavanje imigracije, procenio je da je 33.000 dece rođeno u SAD, pošto su njihove majke došle s turističkim vizama tokom 12-mjesečnog perioda od sredine 2016. do sredine 2107.
