د امریکا د فدرال استیناف محکمې د ۲۰۰۱ کال د سپتمبر د ۱۱مې د بریدونو او د افریقا په سفارتونو کې د ۱۹۹۸ کال د القاعده د بمي چاودنو د قربانیانو د کورنیو هغه هڅې رد کړې چې غوښتل یې د افغانستان بانک له کنګل شوي شتمنۍ څخه ملیاردونو ډالره تاوان ورکړل شي.

په مانهاټن کې د استیناف دوهمې محکمې وویل چې د نیویارک په فدرال ریزرف بانک کې ساتل شوي د افغانستان ۳.۵ ملیارد ډالر د بهرني حاکمیت د معافیت تر قانون (FSIA) لاندې خوندي دي.

د دې قانون له مخې دولتي شتمنۍ د جریمې په توګه نشي تر لاسه کېدای.

محکمې ټینګار کړی چې د افغانستان بانک (DAB)، یوه دولتي اداره ده او له همدې امله له هغو عریضو معافیت لري چې د طالبانو د حکومت پر ضد کیږي.

د قربانیانو کورنیو استدلال کړی و چې د افغانستان زیرمې باید د خسارې په توګه وکارول شي ځکه چې په هغو کلونو کې د طالبانو حکومت د دغو بریدونو تر شا د لاس لرونکې ډلې (القاعده) غړو ته خوندي ځای ورکړی و.

القاعدې د سپتمبر د یوولسمې بریدونو مسولیت منلی و چې په نیویارک، واشنګټن او پنسلوانیا کې یې نژدې ۳۰۰۰ کسان ووژل، او همداراز القاعده شبکې په ۱۹۹۸ کال کې په کینیا او تنزانیا کې د امریکا په سفارتونو بمي بریدونه وکړل، چې ۲۲۴ کسان یې ووژل.

د بخښنې نړیوال سازمان وايي: د طالبانو عدلي سیستم د بیرې له لارې پرمخ وړل کیږي - نه د عدالت له لارې.

د پنجشنبې په ورځ پر ایکس پاڼه دغه سازمان په یوه بیان کې ویلي چې پخوانیو قاضیانو، وکیلانو، د بشري حقونو مدافعینو او حقوقي کارپوهانو په دې اړه معلومات شریک کړي چې د بیرې دا سیستم څنګه مخته وړل کیږي.

وروسته راغلي چې طالبان باید مسؤل وګڼل شي. په دې اعلامیه کې له خلکو غوښتنه شوې چې پر خپلو حکومتونو فشار راوړي چې د طالبانو د حکومت د دې ادارې په وینا د څلورو کلونو بې عدالتۍ ته د ځواب لپاره بیړني ګامونه پورته کړي.

د بخښنې نړیوال سازمان په دې اعلامیه کې زیاته کړې چې له هغه وخته چې طالبانو په ۲۰۲۱ کال کې واک ترلاسه کړ، افغانستان د بشري حقونو په برخه کې په دوامداره توګه شاتګ کړی دی. ښځې د ژوند له ټولو اړخونو څخه منع شوې دي، د شکنجې او بد چلند په څیر ناوړه ګټه اخیستنې، خپل سري توقیفونه، جبري ورکیدل، سانسور او نور، په بشپړ معافیت سره دوام لري. د بیان د آزادۍ، سوله ایزې غونډې او د ښځو د سیاسي ګډون پر وړاندي سخت محدودیتونه لا هم دوام لري. د بدني سزاوو عملي کېدل او د خپلواکې قضايي قوې نشتوالي نور هم زیان اړولی دی چې له کبله یې قربانیان عدالت ته د هیڅ ډول مرستې پرته پاته کیږي.

د برتانیا ټیلیګراف ورځپاڼې د طالب چارواکو له قوله راپور ورکړی چې وايي: دوی له "هرچا" سره کار ته چمتو دي چې افغانان بیرته افغانستان ته ستانه کړي.

دغې ورځپاڼې د یوه طالب چارواکي له قوله چې نوم یې په راپور کې نه دی یاد شوی، لیکلي چې وايي که برتانیا هر څوک افغانستان ته بیرته ستنوي، طالبان به یې ومني. دغه کس ویلي چې د دې کار په بدل کې طالبان له برتانیا پیسې نه غواړي خو افغانستان ته د ستنېدونکو لپاره به د مرستې هرکلی وکړي.

دا وروسته له هغه چې د انګلستان د (ریفارم یو کېReform UK) په نوم سیاسي ګوند ښي اړخي مشر نایجل فراژ د سې شنبې په ورځ د انتخاباتو ګټلو په صورت کې د سلګونو زره پناه غوښتونکو د ایستلو پلانونه اعلان کړل.

په راپور کې راغلي چې نایجل فراژ د خپل اعلان پر مهال دا هم وویل چې افغانستان غوندي هیوادونو ته به د کډوالو د بیرته منلو لپاره 2 ملیارد پونډه مرسته چمتو کړي، او پر هغو هیوادونو به بندیز ولګوي چې په دې برخه کې همکاري ونکړي.

ټاکل شوې ده د انګلستان راتلونکې سیمه ییز انتخابات د ۲۰۲۶ کال د می په ۷ مه نېټه تر سره شي.

د طالب چارواکو په وینا د چهارشنبې په سهار په کابل کې یوه مسافر وړونکي بس د چپه کېدو په پېښه کې لږ تر لږه ۲۵ کسان ووژل شوي دي.

دا پېښه د اګست په ۲۷مه سهار وختي د کابل په ارغندي سیمه کې رامنځته شوې ده. بس د افغانستان له جنوبه د کابل پر خوا روان و او د هلمند او کندهار مسافر پکې سپاره وه.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالمتین قانع رسنیو ته ویلي چې دا پېښه د بې احتیاطۍ په نتیجه کې رامنځته شوې ده او په پېښه کې ۲۷ کسان ټپیان دي.

دا پېښه یو څو ورځې وروسته له هغه ده چې په هرات ولایت کې د یوې ترافیکي پېښې په نتیجه کې یوه بس اور واخیست او ۷۹ کسان پکې ووژل شول.

د افغانستان د مرکزي اسیا د ګاونډي هیوادونو استازو په یوه غونډه کې د افغانستان د امنیتي، سیاسي او بشري ننګونو په اړه خبرې وکړې.

د افغانستان لپاره د قزاقستان، قرغزستان، تاجکستان او ازبکستان ځانګړو استازو د سې شنبې په ورځ په تاشکند کې سره ولیدل.

د معلوماتو له مخې په استانه کې تر سره شوې د مرکزي اسیا هیوادونو د مشرانو تر شپږمې مشورتي غونډې وروسته د ګډو ګټو پر مسلو د خبرو لپاره د یوه خپلواک سیمه ایز پلایټ فارم پر جوړولو ټینګار وکړ.

دوی د افغانستان له خوا رامنځته کېدونکو امنیتي ننګونو، د پولې شا او خوا تهدیدونو او په دې هیواد کې د وروستیو پرمختګونو له امله رامنځته شوي بشري بحران ته د ګډ ځواب ویلو پر اړتیا ټینګار وکړ.

په داسي حال کې چې یوه مرکزي اسیا هیواد هم د طالبانو حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی، دوی د سرحدونو پر مدیریت، د ترهګرۍ پر ضد د مبارزې، سوداګرۍ او بشري ملاتړ په برخو کې د طالبانو له حکومت سره تماسونو ته دوام ورکړی دی.

جرمني د هغو یوشمیر افغانانو د منلو پروسه پیلوي چې دا مهال په پاکستان کې د ډيپورت له خطر سره مخامخ دي.
فرانس پریس دا خبره پرون سه شنبه ( د سنبلې ۴مه) د جرمني د یوې دولتي سرچینې په حواله کړې ده.

د جرمني دولتي سرچینې ویلي، هغه افغانان به په تدریجي ډول جرمني ته ولیږدول شي چې محکمې له قانوني پلوه د جرمني د ویزې وړ بللي دي.

دا اعلان داسې مهال کیږي چې د جرمني د بشري حقونو یوه کمشنر تازه د کورنیو چارو له وزارته وغوښتل چې پاکستان کې د جرمني په تمه میشتو افغانانو ته ژر تر ژره ویزې ورکړي.
شاوخوا دوه زره افغانان چې جرمني د پنا ژمنه ورکړې دا مهال پاکستان کې له فشارونو سره مخامخ دي او د جرمني خبري اژانس څو ورځې وړاندې راپور ورکړ چې له دې ډلې ۲۱۰ افغانستان ته ډیپورت شوي دي.

په جرمني کې د نوي حکومت په رامنځته کېدو سره د کډوالو تګلارې سختې شوې او دې کار د هغو افغانانو د لېږد چارې هم ټکنۍ کړې چې جرمني د پنا ژمنه ورکړې ده.

د جرمني څارنوالانو یو ۲۴ کلن افغان د دوو کسانو د قتل او ۴۴ نورو د قتل په هڅه تورن کړی دی.

د جرمني خبري اژانس ( ډي.پي.اې) لیکلي، تورن کس په تیره فبروري میاشته کې په مونیخ کې د کارګرانو د حقونو په پار راوتلي لاریون باندې موټر خیژولی.

څارنوالانو پرون سه شنبه د خپلې پریکړې په اعلامیه کې ویلي چې تورن کس د مذهبي انګیزې له مخې دا کار کړی دی او دوی دا شک هم څرګندوي چې ممکن له اسلامي دولت ډلې یا بلې ترهګریزې ډلې سره به تړاو ولري.

تورن کس چې نوم یې اخیستل شوی نه دی دا مهال په توقیف کې د محکمې پریکړې ته په تمه دی او معلومه نه ده چې څه ډول سزا به ورته واورول شي.

جرمني کې تیر کال څو داسې تاوتریخجنې پيښې وشوې چې عاملان یې افغان کډوال وو.

په کابل کې د اندراګاندي روغتون داکټران وايي، " په تیرو دوو میاشتو کې د ماشومانو ترمنځ خوارځواکۍ د نورو وختونو پرتله زیاته شوې ده".

د دغه روغتون داکټرانو پرون دوشنبې د افغانستان کورنیو رسنیو سره خبرو کې ویلي،" په هرو لسو ماشومانو کې درې يې د سختې خوارځواکۍ له کبله بستریږي".

له دې وړاندې د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام او یو شمیر نورو نړیوالو سازمانو په خپلو راپورونو کې ویلي وو چې په افغانستان کې څه باندې درې نیم میلیونه له پنځو کالونو کم عمره ماشومان په خوارځواکۍ اخته دي.

د دغو نړیوالو ادارو په ټکو، څه باندې یو اعشاره دوه میلیونه امیندواره او شیدې ورکوونکي میندې هم د خوارځواکۍ له جدي ګواښ سره مخ دي.

د بشري مرستو رسونکي ادارې وايي، د امریکا او نورو نړیوالو د مرستو په بندیدو سره دغو خوارځواکو ماشومانو او میندو ته رسیدنه ستونزمنه شوې ده.

د ازادو سیالیو لوبغاړي بازمحمدمبارز پرون دوشنبې د لومړی ځل لپاره د موی ټای په برخه کې خپل ایراني اصله بحریني سیال ته ماتې ورکړه.

دغه سیالۍ چې د ټایلنډ په پوکیت ښار کې ترسره شوه، باز محمد په کې له دریو پړاوو وروسته خپل سیال ماتی کړ.

د موی ټای په سیالۍ کې هر پړاو درې دقیقې وي.

مبارز چې له دې وړاندې د ازاد سیالیو په برخه کې افغانستان ته ویاړونه راوړي او دا يې لومړی ځل دی چې د موی ټای په برخه کې بریا ترلاسه کوي.

د طالبانو د حکومت د کډوالو ستونزو ته د رسېدنې عالي کمېسیون وايي: د اګست په ۲۴مه، د یکشنبې په ورځ له ایران او پاکستانه شا او خوا اته زره کډوال له دغو هیوادونو ایستل شوي دي.

د کمیسیون ارقام ښیي چې په ورته ورځ له پاکستانه ۴۵۱۵ او له ایرانه ۳۳۵۰ کډوال ایستل شوي دي.

په وروستیو ورځو کې له پاکستانه د ورځني اخراج کچه یو ځل بیا لوړه شوې ده.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ ( یو، این ، ایچ، سی ، ار) د معلوماتو له مخې، د روان کال له پیله تر اوسه ۲.۳ میلیونه افغان کډوال له ایران او پاکستانه بېرته افغانستان ته ستانه شوي دي.