د طالبانو د حکومت د امنیت او اصلاحاتو کمیسیون ادعا کړې چې په تېرو درېیو کلونو کې بهرنیو اتباعو، په تېره بیا تاجکستانیانو او پاکستانیانو په افغانستان کې په حملو او د حملو په پلان جوړولو کې لاس لرلی دی.

دغه کمیسیون د چهارشنبې په ورځ (د جنورۍ ۲۲مه) په یوه بیان کې وویل چې د دغو بریدونو ډیری برخه له افغانستانه بهر تنظیم شوي او عاملانو یې افغانستان ته د ننوتلو لپاره د مخ او جامو له بدلولو کار اخیستی دی.

په خبرپاڼه کې دا هم ويل شوي چې له پراخو هڅو سره سره بیا هم دغه ډلې په افغانستان کې خپلو موخو ته نه دي رسېدلي.

د طالبانو د امنیت او اصلاحاتو کمیسیون وایي، په تیرو دوولسو میاشتو کې د دغو افرادو او ډلو بریدونه تر ډیره حده کم شوي، د دوی زیاتره عملیات بې اغیزې شوي او عاملان یې نیول شوي او یا هم وژل شوي دي.

تر اوسه د پاکستان او تاجکستان حکومتونو د دې ادعا په اړه څه نه دي ویلي.

د ناروې د کډوالو شورا (NRC) وايي، په میلیونونو افغانان په نهیلوونکي حالت کې له ګاونډیو هېوادونو څخه د وتلو له خطر سره مخامخ دي.

دغه سازمان خبرداری ورکوي چې افغانستان ته د دغو کسانو بېرته ستنېدل د بېکارۍ، لوږې او د بشري حقونو د سرغړونو په څېر له سختیو سره د مخامخ کېدو په معنا دي.

د ناروی د کډوالو شورا په یوه بیان کې چې د چهارشنبې په ورځ (د جنورۍ ۲۲مه) یې خپور کړ، یادونه وکړه چې له لسیزو جګړو، اقتصادي سقوط او له اقلیمي بحرانونو وروسته، افغانستان لا چمتو نه دی چې په راتلونکو میاشتو کې له ګاونډیوهیوادونو د میلیونونو افغان کډوالو د ایستلو له خطر سره مخامخ شي.

په وروستیو اوونیو کې ایران او پاکستان له خپلو هېوادونو د افغان کډوالو د ایستلو لړۍ ګړندۍ کړې ده. د طالبانو حکومت په دې وروستیو کې ویلي چې د ۲۰۲۴ کال له پیل راهیسې له ایران او پاکستان څخه څه باندې ۴۰۰ زره افغان کډوال شړل شوي چې د هغو ۷۵ سلنه له پاکستانه ایستل شوي دي.

د سرپل په ولایت کې طالبانو شپږ تنه د داعش خراسان څانګې د غړیو په تور نیولي دي. په دې ولایت کې د طالبانو چارواکو د چهارشنبې په ورځ ادعا وکړه چې دا کسان د سې شنبې په ورځ د عملیاتو پر مهال ونیول شول.

د طالبانو په وینا، دغو نیول شویو کسانو د لړم په دیارلسمه په سرپل کې پر شیعه و حمله کړې وه.

د طالبانو امنیتي او تصفیوي کمېسیون په خپل کلني راپور کې چې پرون یې خپور کړ، پاکستان تورن کړ چې د داعش فعالیتونو ته زمینه برابروي او کېدای شي چې دا ډله د افغانستان ثبات او امنیت وننګوي.

طالبانو پخوا هم ورته تور پورې کړی و او هغه وخت اسلام اباد دا ادعا رد کړې وه چې د داعش غړي په پاکستان کې روزل کېږي او له هغه ځایه په افغانستان کې بریدونه کوي.

ملګرو ملتونو په خپلو راپورونو کې داعش د افغانستان د امنیت لپاره یو ګواښ بللی دی.

د انګلیستان د کرکټ کپتان جاس بټلر وايي، د کرکټ د اتلولۍ (چیمپیونز ټرافي) لوبو کې به یې لوبډله له افغان ټیم سره مسابقه وکړي.

جاس بټلر د خپل هېواد د یو شمېر سیاستوالو هغه غوښتنې رد کړې چې ویلي یې دي چې په افغانستان کې د ښځو د حقونو په خاطر دې د افغانستان د نارینه وو د کرکټ له ملي لوبډلې سره لوبې نه کېږي.

د بریتانیا یو سل او شپیته سیاستوالو د انګلستان او ویلز له کرکټ بورډ څخه غوښتي دي چې د فبرورۍ په شپږویشتمه دې د افغانستان د کرکټ له ملي لوبډلې سره لوبه لغوه کړي.

د دوه زره یو ویشتم کال د اګست له پنځلسمې راپدېخوا چې طالبانو کابل نیولی دی، په افغانستان کې یې د ښځو پر سپورټي لوبو بندیز لګولی دی.

د انګلستان د کرکټ د ملي لوبډلې کپتان بټلر پرون د هند په کلکته کې رسنیو ته وویل، سیاست او سپورټ باید سره بېل شي.

په تخار کې د طالبانو د امنیې قوماندانۍ ویاند محمد اکبر حقاني وویل چې د "لي" په نوم چینايي وګړی تېره شپه د دشت قلعه ولسوالۍ ته په لاره کې ووژل شو.

هغه زیاته کړه چې چینايي وګړی د طالبانو امنیتي چارواکو ته د خبر ورکولو پرته له خپل ژباړونکي سره نامعلوم ځای ته روان و.
د ښاغلي حقاني په وینا، په دې پېښه کې د هغه ژباړونکي ته زیان نه دی رسېدلی.

د داعش خراسان څانګې په تخار کې پر دې چینايي وګړي د برید مسولیت منلی دی.

تر دې مخکې دعقرب میاشتې په وروستیو کې د افغانستان پولې ته څېرمه د تاجکستان په خاوره کې په یوه برید کې یو چینايي وګړی ووژل شو او څلور نور ټپیان شول.

ځینو سرچینو ویلي وو، چې برید د افغانستان له خاورې څخه شوی دی.

په چین کې د طالبانو سفیر د افغان سوداګرو لپاره د ملاتړ او اسانتیاوو د زیاتوالي غوښتنه وکړه.

د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس د راپور له مخې بلال کریمي دا غوښتنه نن د شانګهای د همکارۍ سازمان په پرانیست غونډه کې د وینا پرمهال وکړه.

وروسته تر دې چې په ۲۰۲۱ کال کې طالبانو کابل ونیو چین له هغو څو هېوادونو څخه دی چې د دوی سفیر یې منلی دی اما تر اوسه یې د طالبانو حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی.

د شانګهای د همکارۍ سازمان په ۲۰۰۱ کال کې د چین، روسیې، قزاقستان، قرغزستان، تاجکستان او ازبکستان له خوا جوړ شو. وروسته هند، پاکستان او ایران هم د دې سازمان غړیتوب ترلاسه کړ.

ددې وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد نن چهارشنبه، د سلواغې (۲۳) مه، په ایکس /پخوانی ټویټر په دې غونډه کې د ښاغلي متقي له قوله لیکلي:
"د اقتصادي پرمختیا په برخه کې نور پلانونه هم د تطبیق په حال کې دي چې په بشپړېدو سره به یې د چټکې اقتصادي ودې شاهدان اوسو."

ددې پلانونو په تړاو جزییات نه دي ورکړل شوي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند د مېرمن اوتونبایوا له قوله لیکلي:
"په تېرو دریو کلونو کې د لومړي ځل لپاره، د بهرنیو پراختیایي مرستو اندازه د بشري مرستو څخه زیاته شوې ده."

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندویه پلاوي (یوناما) د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو سرپرست وزیر سره د روزا اوتونبایوا ددې لیدنې په اړه تر اوسه څه نه دي ویلي.

دا لیدنه په داسې حال کې کېږي چې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د امریکا بهرنۍ مرستې د ۹۰ ورځو لپاره د ځنډولو اجرایوي فرمان صادر کړ.

د ناروې د کډوالو شورا عمومي منشي یان ایګلنډ د سې شنبې په ورځ په ایکس / پخواني ټویټر کې ولیکل چې دا اقدام په افغانستان کې د بې ځایه شویو او وږو نجونو لپاره بد خبر دی.

د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (OCHA) ویلي چې سږکال به په افغانستان کې نږدې ۲۳ میلیونه خلک بشري مرستو ته اړتیا ولري.

د امریکا د نوي ولسمشر ډونالډ ټرمپ ادارې په افغانستان کې د دوو نیول شویو امریکایانو د خوشې کېدو هرکلی وکړ. د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت پرون سې شنبې تایید کړه چې له متحدو ایالتونو سره د بندیانو د تبادلې په ترڅ کې په امریکا کې د یوه افغان بندي خان محمد د خوشې کېدو په بدل کې دوه امریکایي اتباع چې نومونه یې نه دي په ډاګه کړي، خوشې شول.

د طالبانو له بنده خوشي شوي امریکایان رایان کوربیټ او ویلیام مککینټي دي چې د خوشې کېدو لپاره یې د امریکا د پخواني ولسمشر جوبایډن ادارې د طالبانو له حکومت سره له شاوخوا دوو کلونو راهیسې خبرې مخ ته وړې وې.

سپینې ماڼۍ د طالبانو له خوا د دغو امریکایانو د خوشې کېدو هرکلی کړی او له قطر څخه یې په دې اړه په شوي توافق کې د مرستې په خاطر مننه کړې ده. د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت د شورا ویاند براین هیوز په یوه بیان کې وویل، د ټرمپ اداره له طالبانو، په ځانګړې توګه هغو میلیاردونو ډالرو مرستې ته په پام چې دوی په دې وروستیو کلونو کې ترلاسه کړي، غواړي چې ټول نیول شوي امریکایان خوشې کړي.

د پخواني ولسمشر جوبایډن ادارې هڅه کوله د بندیانو په یوه تبادله کې په افغانستان کې دوه نور نیول شوي امریکایان جورج ګلیزمن او محمود حبیبي خوشې کړي.

د سیمه ییزو سرچینو په وینا دغه چینایي تبعه چې د تخار او بدخشان ولایتونو په کانونو کې یې کار کاوه، د تخار ولایت د خواجه بهاوالدین ولسوالۍ په کتکجر سیمه کې هغه مهال ووژل شو چې وسله والو یې د سپرلۍ پر موټر ډزې وکړې.

ویل شوي چې له برید وروسته حمله کوونکو له دغه کس څخه چې په اړه یې نور جزییات نه دي خپاره شوي، یو څه پیسې هم له ځان سره وړي دي. تر اوسه د نورو هغو کسانو د برخلیک په اړه چې د پیښې په مهال یې له هغه سره ملګرتیا کوله، هم معلومات نه دي خپاره شوي.

ازادي راډیو هڅه وکړه چې د دې پیښې په اړه د تخار د سیمه ییزو چارواکو نظر واخلي خو له پرله پسې تماسونو سره سره هغوی خبرو کولو ته حاضر نه شول.

د کرکټ نړیواله شورا ICC وايي چې د چمپینز ټرافي لوبو د کوربه هېواد پاکستان نوم به د هند د کرکټ د ملي لوبډلې پر کمیسونو کې نه چاپیږي.

هندي رسنیو پرون راپور ورکړ چې د ICC له پلان سره سم د چمپینز ټرافي په لوبو کې د ګډون کوونکو ټولو لوبډلو پر کمیسونو باید د پاکستاننوم ولیکل شي، خو دا پریکړه د هند ملي لوبډلې نه ده منلې.

په لومړي سر کې ټاکل شوې وه چې یوازې پاکستان د چمپینز ټرافي سیالیو کوربه توب وکړي خو د هند د کلک مخالفت له امله د کرکټ نړیواله شورا اړه شوه چې د دې سیالیو په کوربنو کې متحده عربي امارات هم ورزیات کړي. د هند لوبډله به خپلې ټولې ګروپي لوبې هلته ترسره کوي او که هند او پاکستان د دې سیالیو فاینل ته ووتل نو د پاکستان لوبډله به هم اماراتو ته ځي.

د چمپینز ټرافي لوبې د فبروري په ۱۹مه پیلېږي او د مارچ تر نهمې به دوام وکړي. په دې لړۍ کې د افغانستان لومړۍ لوبه به د فبروري په ۲۱مه له جنوبي افریقا او دوهمه به یې د فبروري په ۲۶مه له انګلینډ سره وي.