د افغانستان لپاره د امریکا متحده‌ایالاتو ځانګړی استازی وايي، د افغان نجونو او ښځو له ټولو هغو هڅو او زړورتیاوو درناوی کوي چې غواړي په هر کچه د کار ترڅنګ، تعلیم وکړي څو خپل حقونه خوندي او د ژوند په ټولو چارو کې برخه واخلي.

توماس وېسټ نن سهار د مارچ اتمې د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت په خپله ایکس‌پاڼه دا مسایل د افغانستان او سیمې د ثبات لپاره مهم بللي.

په ورته وخت کې د افغانستان لپاره د امریکا شارژدافېره کرن ډیکر وايي، افغانې ښځې د افغانستان د راتلونکي لپاره اړینې دي.

هغې په خپله ایکس‌پاڼه د مارچ اتمې یا د ښځو نړیوالې ورځې ته په اشارې لیکلي، هره ورځ باید د ښځو نړیواله ورځ وي، افغان ښځو ته باید فرصت برابر او خبرې یې واورېدل شي.

د بشري حقونو یو شمېر نړیوالو ملاتړو بنسټونو په یوه لیک کې له نړیوالې ټولنې غوښتي چې په افغانستان کې د بشري حقونو د خوندیتوب لپاره بېړنی اقدام وکړي.

دوی په ګډ لیک کې چې تېره شپه یې ناوخته د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت خپور کړی لیکلي، په ۲۰۲۱ کال کې د واک له بیا تر لاسه کولو وروسته؛ طالبانو د نجونو او ښځو په حقونو د ظالمانه بریدونو په پایله کې یو جدي بحران رامنځته کړی چې د وضعیت د لا خرابېدو نښه او د جنسیتي اپارټایډ په توګه تشریح کېدای شي.

د بخښنې نړیوال سازمان، د بشري حقونو څار سازمان، فریډم هاوس او ځینو نورو په دې لیک کې په نړیوالې ټولنې غږ کړی چې په افغانستان کې د بشري حقونو د خوندیتوب په ګډون، د فعالانو د ځورونې مخه ونیسي او په طالبانو د زیات فشار راوستو له لارې افغان مېرمنې په ټولو خبرو اترو کې شاملې کړي.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانکړي راپور ورکوونکي ریچارډ بینېټ نن د مارچ اتمه د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت پر طالبانو غږ کړی چې د بشري حقونو مدافع ښځې دې له بنده راخوشې کړي.

هغه دا خبره په هغه بیان کې کړې چې ملګرو ملتونو پر خپلې ویبپاڼې خپور کړی دی.

بینېټ وړاندې ویلي: "د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت زه د افغانستان د ښځو او نجونو هغوي چې په بېسارې ډول له سیستماتیک تبعیض سره مخ دي تر څنګ ولاړ یم."

په بیان کې بینېټ د افغانو ښځو د مېړانې ستاینه هم کړې چې د خپلو حقونو لپاره مبارزه کوي.

هغه له طالبانو غوښتي چې د ښځو او نجونو بشري حقونو له ډلې يې زده کړې، کار، سفر، د بیان ازادي او کلتوري حقونو ته درناوی وکړي.

نوموړي په دې بیان کې له طالبانو غوښتنه کړې چې سمدستي او پرته له کوم قید او شرطه دې ټول هغه کسان له زندانه راخوشې کړي چې د بشري حقونو په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو د حقونو د دفاع په خاطر په خپل سر نیول شوي دي.

نرګس سادات، پریسا مبارز، ملالۍ هاشمي، فاطمه محمدي، ژولیا پارسي، پریسا ازاده، منيژه صدیقي او بهاره کریمي هغه معترضې ښځې دي چې په ۲۰۲۳ کال کې د طالبانو د بندیزونو په غبرګون د غږ پورته کولو له امله نيول شوي دي.

له دې ډلې منيژه صدیقي چې د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په نهمه د طالبانو له خوا نیول شوې، لا هم په زندان کې ده.

اروپايي ټولنې نن د مارچ اتمه د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت پر خپلې ایکس پاڼې یا پخواني ټویټر کې په یو پیغام کې ویلي، په هغه څه چې ښځې يې ترسره کولی شي، هیڅ ډول بندیز نه شته.

دې ټولنې زیاته کړې: "زموږ همکاران په افغانستان او نړۍ کې د ښځو د حقونو، برابرۍ او د فرصتونو د برابرولو په ارزښت پوهېږي."

د ښځو نړیواله ورځ سږ کال په داسې حال کې نمانځل کېږي چې طالبانو په افغانستان کې نجونې او ښځې له کار او زده کړو محرومي کړي دي.

د طالبانو د حکومت ویاند تازه ویلي، دوی د ښځو د حقونو په برخه کې موثر اقدامات کړي او د ښځو حقونو ته ژمن دي.

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي نن د مارچ اتمه د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت پر خپلې فېسبوک پاڼې په یو پیغام کې یوځل بیا د طالبانو له حکومته غوښتي چې د نجونو پر مخ د ښوونځيو او پوهنتونونو دروازې خلاصې کړي.

د کرزي په خبره، د افغانستان پرمختګ د ښځو او نارینه‌وو په ماناداره ګډون پورې تړلی دی.

هغه وړاندې ویلي، له احتیاجۍ څخه د خلاصون یوازېنۍ لار د نجونو تعلیم او ښځو د کار د زمینې برابرول دي.

نن د مارچ اتمه د ښځو نړیواله ورځ ده.

د افغانستان د تېرې جمهوري نظام د ملي مصالحې عالي شورا مشر ډاکترعبدالله عبدالله نن د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت پر ایکس پاڼې یا پخواني ټویټر ویلي، افغانو مېرمنو په تېرو څلور لسیزو کې ډېرې قربانۍ زغملي دي.

د هغه په خبره، د افغانستان په پرمختګ کې ښځې او نارینه دواړه ونډه لري.

عبدالله زیاته کړې، ښځې د راتلونکې نسل د روزنې مسوولیت لري او ټولنه د خیر او بریا لور ته وړي.

نن د مارچ اتمه د ښځو نړیواله ورځ ده.

نن د مارچ اتمه د ښځو نړیواله ورځ ده.

ملګرو ملتونو په ۲۰۲۴م کال کې د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت په دې شعار ټینګار کړی چې "پر ښځو پانګونه پرمختګ چټکوي."

همداراز په ټولنه کې د ښځو د مشارکت/ګډون مسئلې باندې هم ټینګار شوی دی.

په افغانستان کې بیا دا ورځ داسې وخت راغلې چې طالبانو له شپږم ټولګي پورته میلیونونه نجونې له زده کړو او لوړو تحصیلاتو منع کړي.

همداراز په نادولتي موسسو کې د ښځو پر کار بندیز لګېدلی دی.

یو شمېر افغان ښځینه فعالانو په خواله رسنیو کې د دې ورځې په مناسبت له نړیوالې ټولنې غوښتي چې پر طالبانو فشار زیات کړي او حکومت یې هیڅکله په رسمیت ونه پېژني.

ځینې افغان مېرمنې لکه منیژه صدیقي د راپورونو له مخې لا هم بندیانې دي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د افغانستان د تېر جمهوري نظام د بشري حقونو د خپلواک کمېسیون غړې بنفشه یعقوبي د ۲۰۲۴م کال د زړورې ښځې د جایزې له دولسو ګټونکو څخه یوه اعلان کړه.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د بیان پر اساس، مېرمن یعقوبي او یولس نورې ښځې له ایران څخه د فریبا بلوچ په ګډون به د زړورو ښځو دا جایزه د مارچ میاشتې په څلورمه په یو لړ مراسمو کې ترلاسه کړي.

په بیان کې راغلي، په دې مراسمو کې به د امریکا د بهرنیو وزیر انټونې بلېنکن او د دې هېواد لومړی مېرمن جیل بایډن ګډون وکړي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په بیان کې ویلي، مېرمن یعقوبي کلونه د هغو ښځو له حقونو چې له تاوتریخوالي سره مخ شوي، دفاع کړې ده.

وړاندې راغلي، مېرمن یعقوبي او خاوند يې په ۲۰۰۸م کال کې د کم لیده کسانو د روزنې لپاره د رهیاب په نوم یو سازمان هم رامنځته کړ.

له افغانستان څخه له مېرمن یعقوبي او له ایرانه د مېرمن بلوچ سربېره لس نورې ښځې له بنګله‌دېش، بېلارس، بوسنیا هرزي ګوینا، برما، کیوبا، اکوادور، ګامبیا، جاپان، مراکش او یوګانادا څخه د ۲۰۲۴ کال د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د زړورې ښځې جایزې ګټونکې اعلان شوي دي.

د ملګرو ملتونو یوه جګپوړې مسووله وايي، دوی په افغانستان کې د نجونو او ښځو پر وړاندې د طالبانو تبعیضي کړنې غندي.

په ملګرو ملتونو کې د ګیانا سفیرې کارولین رودریګوزبرکیټ چې د امنیت شورا دوره یي مشره ده، د ښځو، سولې او امنیت لپاره د ګډو ژمنو د ډلې په استازیتوب اعلامیه ولوستله او د طالبانو تر حاکمیت لاندې په افغانستان کې یې د بشري حقونو په رعایت ټینګار وکړ.

دغه څرګندونې د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د نننۍ غونډې تر پیل مخکې شوې دي.

په خبرپاڼه کې راغلي چې د دې ډلې غړي د طالبانو له حکومته غواړي چې ژر تر ژره د ښځو پر وړاندې خپلې تګلارې لغوه کړي چې په کې له شپږم ټولګي څخه پورته د نجونو پر زده کړو بندیز، د ښځو پر کار بندیز، د هغوی پر تګ راتګ بندیز او د بیان پر ازادۍ بندیزونه شامل دي.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازي د ټاکلو په اړه د يوې پوښتنې په ځواب کې مېرمن رودريګوز برکيټ وويل چې تر اوسه دې څوکۍ ته څوک نه دي نومول شوي.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازي ټاکنه د امنیت شورا د نننۍ غونډې له مهمو موضوعاتو څخه ده چې طالبانو یې له وړاندې خپل مخالفت ښودلی دی.

د امریکا د متحدو ایالتونو په بهرنیو چارو وزارت کې د افغان ښځو پر اړوندو مسایلو غونډه جوړېږي چې د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن هم ورته وینا کوي.

د ګڼو رسنیو د راپورونو له مخې، د امریکا باسټن پوهنتون پرون پنجشنبه په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې دغه غونډه د فبروري میاشتې پر ۲۷مه جوړېږي.

د باسټن پوهنتون د خبرپاڼې له مخې، په پام کې ده په دې غونډه کې په افغانستان کې د حیاتي پانګونې پر پروګرامونو، د اقتصادي ودې پر موضوع، د ښځو او نجونو لپاره د کارموندنې په باب تمرکز وشي.

ویل شوي، د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی ټوماس وېسټ او د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د واشنګټن ځانګړې استازې رینا امیري هم په کې برخه اخلي.

طالبانو شاوخوا دوه نیم کاله مخکې پر افغانستان د ولکې له بیا ټینګولو وروسته پر ښځو او نجونو ډول ډول محدودیتونه لګولي چې په نړیواله سطحه ورباندې انتقادونه شوي دي.