د نړیوالې جنايي محکمې یا ای سي سي له لوري د طالبانو د مشر ملا هبت الله او د طالبانو د سترې محکمې د ریس عبدالحکیم حقاني د نیولو حکم د بشري حقونو د بیلابیلوبنسټونو او د معترضو ښځو له هرکلی سره مخ شوی.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندویه ماموریت دفتر «یوناما» د زده کړو د نړیوالې ورځې په مناسبت د هغو میلیونونو افغان نجونو په اړه ژور خفګان او اندیښنه ښودلې چې لا د زده کړو له بنسټز حقه محرومې دي.
یوناما نن په یوه اعلامیه کې ویلي نږدې څلور کاله کېږي واکمنو طالب چارواکو له ۱۲ کلونو پورته افغان نجونې ښوونځیو ته له تلو منع کړي دي.
د افغانستان د ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري چې درې کلن ماموریت یې پای ته رسېدلی، یو ځل بیا په افغانستان کې د بشري حقونو، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو د حقونو پر تامین ټینګار وکړ.
د پاملرنې نړيوال سازمان د طالبانو تر واکمنۍ لاندې په افغانستان کې د ښځو او نجونو د وضعیت په اړه اندیښنه څرګنده کړې ده.
په افغانستان کې د سختې بې وزلۍ له کبله یو شمېر میرمنې اړې شوي چې خپل ویښته وپلوري. دوی وايي اوږده او هغه ویښتان چې رنګ شوي نه وي په ښه بیه پلورل کیږي. د ښځو د حقونو فعالان د ښځو او میرمنو له لوري د ویښتو پلورل په افغانستان کې د اقتصادي کړکیچ د زیاتوالي ښکاره بیلګه بولي.
له زده کړو راګرځول شوې افغان نجونې په "اسلامي ټولنو کې د نجونو د زده کړو" په اړه له دوه ورځنۍ ناستې وروسته، د طالبانو لخوا پر زده کړو د محدودیتونو پر دوام نیوکه کوي. دوی وايي کله چې نوره اسلامي نړۍ زده کړې روا بولي نو طالبان د افغان نجونو پر زده کړو د بندیز لپاره څه توجیه لري؟
د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتروایي، سږ کال په لومړیو دریو میاشتو کې ځینې روغتیایي، ښوونیزې، خوراکي او د سرپناه لپاره بشري مرستې د قطع کېدو له خطر سره مخ دي. " اوچا " په یو تازه راپور کې اندېښنه ښودلې چې د بودجې نشتوالي په افغانستان کې د دوی پر دغو ژوند ژغورونکو مرستو ژوره اغېزه کړې ده.
په اسلام اباد کې د نړۍ د مسلمانانو د ټولنې او د اسلامي همکارۍ سازمان د غونډې په دوهمه ورځ د افغان نجونو د زده کړو د حقونو په اړه خبرې وشوې او ګډونوالو د طالبانو له حکومته وغوښتل چې پر افغان نجونو د تعلیم بندیز لغوه کړي.
یوشمېر افغان میرمنې وايي، چې پر ښځینه حمامونو بندیز د میندو او کوچنیو ماشومانو ژوند په ځانګړې توګه په ژمي کې ستونزمن کړی دی. دوی ازادي راډيو سره په خبرو کې وویل چې په کورونو کې د حمام کولو لپاره کافي امکانات نلري.
د نوبل د سولې د جایزې ګټونکې ملاله یوسفزۍ وایي، د نجونو د زده کړې په اړه په اسلام آباد کې د اسلامي نړۍ د استازیو په غونډه کې به د افغان نجونو او ښځو د زده کړې په ملاتړ خپل غږ اوچت کړي.
د بشري حقونو یو بنسټ وايي، وروستیو تحولاتو ته په پام داسې ښکاري چې ۲۰۲۵م کال به هم د بشري حقونو له اړخه د افغانستان لپاره ښه کال نه وي.
نور راوښيه
