د امریکا د جیولوژیکي سروې ادارې نن- د وږي ۱۳مه وویل چې دا زلزله د ورځې په ۱۰:۵۲ د جلال آباد ښار په ۱۳ کیلومترۍ واټن کې د ځمکې په لس کیلومتره ژور تل کې شوې ده او شدت یې د ریښتر په مقیاس ۴،۷ درجې و.

د دې تازه زلزلې د احتمالي زیانونو په اړه تراوسه دقیق معلومات نه شته.

دا په تېرو څلورو ورځو کې دریمه زلزله ده چې د افغانستان ختیځ لړزوي. د تېرې یکشنبې په شپه یوې سختې زلزلې چې شدت یې د ریښتر په مقیاس ۶،۱ درجې و، یوازې په کونړ ولایت کې له ۱۴۵۰ ډېر کسان ووژل او شاوخوا ۳۴۰۰ نور یې ټپیان کړل.

له دې یوه ورځ وروسته یوې بلې ۵،۵ درجې زلزلې بیاهم د هېواد ختیځ ولړزاوه، خو د دې زلزلې د زیانونو په اړه دقیق معلومات نه دي ورکړل شوي.

ټاکل شوې چې د افغانستان او زیمبابوې د کرکټ ملي لوبډلې نن (د نوامبر ۲مه) په دریمه شل اووریزه لوبه کې سره مخامخ شي.

دا لوبه د کابل په وخت د مازیګر په ۴ بجو د کوربه زیمبابوې د پلازمېنې هرارې د کرکټ په لوبغالي کې په پام کې ده.

نننۍ لوبه به د دریو شل اووریزو لوبو د لړۍ وروستۍ سیالي وي. د دواړو لوبډلو ترمنځ دوه مخکینۍ سیالۍ دواړه افغانستان ګټلې دي.

افغانستان لومړۍ لوبه د اکتوبر په ۲۹مه د ۵۳ منډو په توپیر او دوهمه لوبه د اکتوبر په ۳۱مه د اوو منډو په توپیر له کوربه زیمبابوې څخه وګټله.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په کابل کې د یوې باخبره سرچینې له قوله راپور ورکوي چې ښاغلی کاشفي پرون د لړم په لسمه د ماښام په شاخوا اوو بجو د کابل د استخباراتو له زندان څخه خوشې شو.

د افغانستان د خبریالانو مرکز د کاشفي د خلاصېدو هرکلی کړی خو تینګار یې کړی چې د دې خبریال، اساسي حقوق په جدي ډول ترپښو لاندې شوي.

راشدکاشفي د روان هجري لمریز کال د وري یا حمل په ۲۴مه په بهر کې له فعالو رسنیو سره په همکارۍ تورن شو او وروسته د کابل لومړنۍ محکمې نوموړی په یوه کال زندان محکوم کړ.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په یو بیان کې د طالبانو پر حکومت غږ کړی چې د خبریالانو او د رسنیو د کارکوونکو حقونو ته درناوی وکړي او ورسره ټول نیول شوي خبریالان خوشې کړي او اجازه ورکړي چې د هېواد د رسنیو له قانون سره سم، له ګواښ، فشار او وېرې پرته کار وکړي.

د افغانستان د خبریالانو د مرکز د معلوماتو له مخې اوس مهال لږترلږه اوه تنه خبریالان او د رسنیو کارکوونکي په توقیف کې یا پر دوی د حبس د لګول شویو حکمونو د تېرولو په حال کې دي.

د فرانسپرس خبري آژانس د راپور له مخې د فرانسې د تروریزم ضد څارنوالانو ادارې نن وویل، دې شل کلن ځوان چې تېره اونۍ په لېون ښار کې نیول شوی، د یوې تروریستي جنایي ډلې په چوکاټ کې فعالیت کاوه او د تروریستانو له یوې ادارې سره یې مالي مرسته کوله، د محاکمې تروخته به په توقیف کې وي.

پر دې افغان تور دی چې داعش ډلې ته یې مالي مرسته ورکوله او د ټولنیزو شبکو له هغې ډلې ټیک ټاک او سنپ چټ له لارې یې تبلیغات ورته کول.

د داعش خراسان څانګه په بېلابېلو حملو کې په لاس لرلو تورنه ده چې په دې ډله کې په افغانستان کې ګڼ بریدونه او همداراز د روسیې په پلازمېنه مسکو کې د ۲۰۲۴ کال د مارچ میاشتې برید شامل دي.

د عدلیې وزارت نن (د لړم ۱۰مه) په یوه بیان کې ویلي دي چې په دې ترڅ کې نهه ښارګوټي د ځانګړو محکمو د حکمونو په اساس په بشپړ ډول مسترد شوي او ځمکې یې اماراتي یا دولتي اعلان شوې دي.

د بیان له مخې دا ښارګوټي له ۵۰ زره جریبو ډېره غصب شوې ځمکه رانغاړي. بیان په کابل کې د ملا تره خېل، سردارمحمد داوود خان او ملاعزت ښارګوټي، په بلخ کې د خالد بن ولید، په میدان وردګو کې د شهرنو، په غزني کې د حکیم سنايي او نوآباد او په ننګرهار کې د حاجي قدیر او اسحق ګېلاني د ښارګوټو د بشپړ استرداد یادونه کوي.

په بیان کې همداراز یادونه شوې چې د ځینو نورو ښارګوټو ځمکې هم په قسمي یا بشپړ ډول راګرځول شوي او امارتي یا دولتي تثبیت شوي دي.

د طالبانو د حکومت د عدلیې وزارت وايي چې په تېرو دریو کلونو کې د استوګنې پر ښارګوټو سربېره شاوخوا څلور میلیون جریبه نوره ځمکه هم د ټول هېواد په کچه امارتي تثبیت شوې ده.

د طالبانو تر ادارې لاندې ملي راډیو ټلویزیون راپور ورکوي چې د تورخم دروازه د افغانستان او پاکستان ترمنځ د ټولو ترانزیتي لارو له بندېدو نژدې شل ورځې وروسته نن (د لړم ۱۰مه) یوازې د افغان کډوالو پرمخ خلاصه شوه.

د آزادۍ راډیو د مشال څانګې خبریال هم د چارواکو له قوله راپور ورکوي چې دا لاره خپل هېواد ته د افغان کډوالو د ستنېدو لپاره پرانیستل شوې ده.

د خبر له مخې دا لاره نن پرانیستې وه او ښايي سبا هم خلاصه وي خو د مسافرو او سوداګریزو موټرو پرمخ به بنده وي. د مشال راډیو خبریال زیاتوي چې سلګونه لارۍ او مسافر اوس هم د تورخم دواړو غاړو ته بند پاتې دي.

د مشال خبریال وايي چې له تورخم پرته د افغانستان او پاکستان ترمنځ نورې ټولې ترانزیتي لارې لاهم بندې دي. پاکستان دا لارې د طالبانو له ځواکونو سره تر خونړیو نښتو وروسته د اکتوبر په ۱۲مه نېټه وتړلې.

ټاکل شوې چې د افغانستان او زیمبابوې د کرکټ ملي لوبدلې د یکشنبې په ورځ د دریمې او وروستۍ شل اووریزې سیالۍ لپاره سره مخامخ شي.

د زیمبابوې په کوربه توب دا لوبه سبا د کابل په وخت د مازیګر په څلورو بجو په پلازمېنه هرارې کې په پام کې ده.

افغانستان له زیمبابوې سره د دریو شل اووریزو لوبو د لړۍ لومړۍ سیالي د ۵۳ منډو او دوهمه د اوو ویکټو په توپیر وګټله.

د افغان محصلینو نړیوالې ټولنې د پاکستان لخوا د دغو محصلینو لپاره د ویزې ورکولو په پروسه کې د نوي بدلون په اړه اندیښنه څرګنده کړې ده.

دې ټولنې د اکتوبر په ۳۱مه د جمعې په ورځ یوه اعلامیه خپره کړه، چې پکې ویل شوي چې د پاکستان حکومت د افغان محصلینو لپاره د ویزو ورکولو په اړه خپل مقررات بدل کړې دي او ګڼ شمېر افغان محصلین له شاوخوا اتو میاشتو راهیسې د ویزو په تمه دي.

د افغان محصلینو د نړیوالې ټولنې په وینا، د نوې پالیسۍ له مخې، افغان محصلین باید د یو پاکستانی کفیل الیکترونیکي هویت کارټ وړاندې کړي .

د افغان محصلینو نړیوالې ټولنې زیاته کړه چې افغان محصلین لا دمخه د حکومت د سکالرشپ پروګرامونو لخوا سکرین شوي او منل شوي دي او د پاکستاني کفیل یا سپانسر درلودل غیر ضروري خنډونه رامینځته کوي.

دې ټولنې د پوهاوي لوړولو او ړ ډیپلوماتیکې او بشري پاملرنې راجلبولو لپاره د نړیوال کمپاین د پیل اعلان هم وکړ، او ویې ویل چې تر اوسه پورې د افغان زده کونکو د ستونزې د حل لپاره د دوی هڅې بې پایلې دي.

دا په داسې وخت کې راځي چې پاکستان په دې وروستیو کې د پولو په اوږدو کې د پاکستاني سرتیرو او افغان طالبانو ترمنځ د نښتو له امله له افغانستان سره خپلې ټولې پولې تړلي، او دې عمل د دواړو هیوادونو ترمینځ د تګ راتګ او سوداګري لپاره ډیرې ستونزې رامینځته کړې دي.

د پاکستان دفاع وزیر وايي چې افغانستان (د طالبانو حکومت) باید په پاکستان کې سوله تضمین کړي

خواجه اصف ویلي چې پاکستان به د تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) او بلوچستان لبریشن آرمی یا (بي ایل ای) په ګډون د هیڅ ډلې ترهګري ونه زغمي، او ددوی بریدونه به د سخت غبرګون سره مخ شي.

خواجه آصف د سما تلویزیون په نوم د یوې پاکستانۍ رسنۍ سره په مرکه کې، ادعا وکړه چې د طالبانو حکومت له پولو لیرې سیمو ته د تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) د غړو د لیږد لپاره د ۱۰ ملیارد پاکستاني روپیو غوښتنه کړې ده.

د خواجه اصف په وینا، پاکستان چمتو دی چې دا اندازه پیسې ورکړي، مګر د طالبانو حکومت چمتو نه دی چې کوم تضمین ورکړي.

د طالبانو حکومت تر اوسه د پاکستان د دفاع وزیر د دې نویو څرګندونو په اړه غبرګون نه دی ښودلی، خو مخکې یې په ټینګار ویلي چې هیڅ کومې ډلې ته اجازه نه ورکوي چې دافغانستان خاوره دنورو هیوادونو خلاف وکاروي.

خواجه اصف زیاته کړه چې د دوی د پلاوي اوسني غړي به د طالبانو له حکومت سره د خبرو اترو په راتلونکي پړاو کې برخه واخلي، او که پرمختګ وشي، نو لوړ پوړي چارواکي به په پلاوي کې شامل شي، او د نومبر په شپږمه به د سرحدي ستونزو د حل لپاره یو نوی میکانیزم جوړ شي.

پاکستان وايي چې له افغانستان سره اوربند تراوسه ټینګ دی ځکه د کابل له لوري یې ډاډ ترلاسه کړی دی.

د پاکستان د بهرنیوچارو وزارت ویاند طاهر اندرابي نن (د لړم ۸مه) په اسلام آباد کې په خپله اونیزه خبري غونډه کې وویل چې اوربند پرځای دی خو اسلام آباد به هرراز پارونو ته ځواب ورکړي.

اندرابي زیاته کړه چې کابل په دې برخه کې دوی ته ډاډ ورکړی دی.

په عین حال کې ترکي چارواکو ویلي دي چې د دواړو خواوو ترمنځ د سولې خبرې به د نوامبر په ۶مه په استانبول کې بیا پیل شي.

په جرمني کې یوه قاضي حکم وکړ چې هغه افغان وګړی دې د رواني ناروغۍ د درملنې مرکز ته ولېږل شي چې نهه میاشتې پخوا یې په یوه برید کې دوه کسان، چې یو یې کوچنی ماشوم و، ووژل.

دې پېښې د جرمني خلک حیران کړل.

د څارنوالانو په وینا، دا افغان، چې د جرمني د شخصي حریم د قوانینو له مخې یې نوم یوازې انعام الله ښودل شوی، د روان کال د جنورۍ په میاشت کې د حرمني د لوېدیځ په اشافن بورګ ښار کې یو سړی او یو دوه کلن ماشوم ووژل.

دغه سړی چې هغه مهال ۲۸ کلن و، په پرانویید شیزوفرینیا (paranoid schizophrenia) اخته تشخیص شو، او له همدې امله د ده قضیه د عادي جنايي محکمې پر ځای د یوې ځانګړې قانوني محاکمې له لارې وڅېړل شوه، ځکه قاضي پرېکړه وکړه چې د رواني حالت له امله دی د جنایي مسوولیت وړ نه دی.

د محکمې یوه ویاند د پرېکړې پخلی وکړ چې له مخې به یې نوموړی د اوږدمهاله درملنې لپاره رواني کلینیک ته ولېږل شي.

دغه برید د فبرورۍ په میاشت کې د جرمني له فدرالي انتخاباتو یوازې یوه میاشت مخکې وشو، او د هغه مهال د سیاسي مشر فریډریش مېرڅ (Friedrich Merz) د پرېکړې سبب شو چې د مهاجرت تګلارې یې سختې کړې او د سرحدونو کنټرول زیات کړ.