په غزه کې د روغتیا وزارت د یکشنبې په ورځ (د مې په ۲۵مه) اعلان وکړ چې په یوه ورځ کې په سیمه کې د اسراییلو په بریدونو کې لږ تر لږه ۳۸ کسان وژل شوي دي.

امریکا او اروپايي ټولنه حماس د یوې ترهګرې ډلې په توګه پیژني.

یاد وزارت ویلي چې په تیرو ۲۴ ساعتونو کې ۲۰۴ نور کسان ټپیان شوي دي.

د اسراییلو پوځ تر اوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.

د غزې د روغتیا وزارت په وینا، پدې شمېر کې هغه قربانیان شامل ندي چې د سیمې په شمال کې په روغتونونو کې ثبت شوي دي ځکه اوس مهال هلته لاسرسی خورا ستونزمن دی.

د جرمني خبري اژانس ډي پي اې د راپور له مخې، له تېرې اونۍ راهیسې چې اسراییلو نوي بریدونه پیل کړي، په غزه کې هره ورځ د لسګونو کسانو د وژل کېدو راپور ورکړل شوی دی.

د فارس خلیج د همکاریو شورا د افغانستان له اوسنیو واکمنو غوښتي چې د ښځو د زده کړو او کار حقونه خوندي او له زیانمنو ډلو ملاتړ وکړي.

دغې شورا د وزیرانو له ۱۶۴مه ناستې وروسته چې په کویت کې جوړه شوې وه، په یو بیان کې له طالبانو غوښتي چې افغانو ښځو او نجونو ته د زده کړې او کار زمینه برابره کړي.

نژدې څلور کاله کیږي چې پر افغانستان واکمنو طالبانو نجونې له زده کړو او ښځې له کار کولو راګرځولي دي.

د خلیج هېوادونو په بیان کې د اقلیتونو د حقونو پر ملاتړ هم تاکید شوی دی.

د خلیج فارس هېوادونو له هغې ډلې عربي متحده امارات، بحرین، قطر، عربستان سعودي، عمان او کویت وړمه ورځ ناسته درلوده چې د بحث اجندا يې په سیمه کې امنیتي او بشردوستانه مسایل وو.

د دې هېوادونو په ګډ بیان کې په افغانستان کې د سولې او ثبات پر اهمیت هم ټینګار شوی دی.

نن پنجشنبې په سعودي عربستان کې د عرفې ورځ ده.

دا ورځ چې د حج د مراسمو یو لوی رکن بلل کیږي حاجیان په کې د عرفات غونډۍ او شاخواو دښتو کې راټولیږي او ټوله ورځ په دعا او عبادتونو تیروي.

پر عرفات دریدل د حج مهم رکن دی او که له چا پاتي شي په دې مانا دی چې د حج یو مهم رکن ترې پاتې شو، نو ځکه حاجیان عرفې ته د رسیدو هڅې کوي.

حاجیان له لمر لویدو وروسته مزدلفې ته روانیږي او سبا جمعه د لوی اختر لومړی ورځ ده.

سږکال د نړۍ له بیلابیلو هېوادونو نژدې یو نیم میلیون مسلمانانو د حج ادا کولو په موخه سعودي عربستان ته تللي دي.

د طالبانو حکومت وايي، د حج د مراسمو لپاره دیرش زره حاجیان له افغانستانه ورغلي دي.

طالبانو د جمعې ورځ عرفه او د شنبې ورځ د لوی اختر لومړی ورځ اعلان کړې ده.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وايي، د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین په " په واضع توګه خبرداری" ورکړی چې د اوکرایین د بې پیلوټه الوتکو د بریدونو ځواب به ورکوي.

اوکرایین د تیرې اونۍ په پای کې د روسیې په بیلابیلو پوځي هوايي اډو کې بم غورځونکې الوتکې په نښه کړې وې.

ټرمپ پر خپلې سوشل پاڼې ټروټ کې ویلي، د روسیې له ولسمشر ولادیمیر پوتین سره يې "ښې ټیلفونې خبرې اترې" درلودې خو د هغه په ټکو دا خبرې اترې اوربند او سولې ته د رسیدو په مانا نه دي.

د ټرمپ په خبره، له پوتین سره يې د ۷۵ دقیقو خبرو اترو ډیر برخه د اوکرایین د امنیتي ادارې له خوا د روسیه دننه د روانې میاشتې د لومړی نیټې بریدونه وول.

د ټرمپ په ټکو، " موږ د روسیې دننه په بم غورځوونکو الوتکو د اوکرایین د بریدونو په اړه خبرې وکړې".

هغه زیاته کړه، "پوتین په ډیر تاکید سره وویل مجبور دی چې د روسیې پر هوايي اډو د اوکرایین د بریدونو ځواب ورکړي".

له دې وړاندې د اوکرایین امنیتي ادارې ادعا کړې وه چې ۴۰بم غورځوونکې روسیې الوتکې يې په بیلابیلو هوايي اډو کې په نښه او ویجاړې کړي دي.

د اوکرایین ولسمشر ولادیمیر زلنسکي دا بریدونه ستایلی وو او په خبره يې چې د دې بریدونو لپاره ۱۸میاشتې مخکې پلان برابر کړی و.

د پوتین او ټرمپ ترمنځ له ټیلفوني خبرو اترو وروسته د کرملین د بهرنۍ سیاست مرستیال یوري اوشاکوف د روسیې تاس خبري اژانس ته وویل، ټرمپ، پوتین ته ویلي چې د اوکرایین د بې پیلوټه الوتکو له بریدونو ناخبره و.

اوشاکوف وړاندې وویل، په دې بحثونه روان دي چې روسیه د اوکرایین د دې بریدونو ځواب څنګه ورکړي، خو په دې اړه يې ډیر جزیات ور نه کړل.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ماموریت یوناما وايي، د افغانستان په لیرې پرتو سیمو کې د پلاستیکي کڅوړو پاتې شونې په تدریجي ډول په زیاتیدو دي.

یوناما پرون چهارشنبې د چاپیریال ساتنې نړیوالې ورځې په مناسبت پر خپلې فیس بوک پاڼې د چاپیریال ساتنې په موخه د پلاستیکي کڅوړو د مصرف پر مخنیوي تاکید کړی دی.

نن پنجشنبې د جون پنځه د چاپیرل ساتنې نړیواله ورځ ده.

د ملګرو ملتونو په ویب پاڼه کې راغلي، هر کال په نړۍ کې څه باندې ۴۰۰ میلیونه پلاستیکي کڅوړې تولیدیږي چې سمې نیمې يې د یو ځل مصرف لپاره ډیزاین شوي دي.

د دې سازمان په خبره، تخمین کیږي چې هرکال شاخواو یولس میلیونه پلاستیکي کڅوړې سنیدونو او وړو رودونه ته اچول کیږي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ امر کړی چې له راتلونکې اونۍ څخه به د افغانستان په ګډون د ۱۲ هېوادونو وګړي امریکا ته د داخلیدو اجازه ونه لري.

هغه پرون چهارشنبې د یو فرمان په لاسلیک کولو سره امریکا ته د دغو هېوادونو د وګړو پر ورتګ بندیز ولګوه.

ټرمپ په خپله لومړي دوره کې هم ورته فرمان صادر کړی و.

ټرمپ په دې فرمان کې ویلي، "ما د امریکا د ملي امنیت، ګټو او د خلکو د ساتنې لپاره دا اقدام کړی دی".

له افغانستان سربیره، د ایران، برما، چاد، کانګو، استوايي ګینه، اریتریا، هایتي، لیبیا، سومالیا، سوډان او یمن هغه هېوادونه دي چې امریکا ته يې د وګړو په سفر بندیز لګول شوی دی.

تمه ده دا بندیز د جون په نهه د امریکا په وخت دولس بجې عملي شي.

ټرمپ د خپلې ولسمشرۍ په لومړی دوره کې ورته یو فرمان صادر کړی و چې له مخې يې تر ډیره د مسلمانو هېوادونو له هغې ډلې د عراق، سوریې، ایران، سوډان، لیبیا، سومالیا او یمني اتباع په سفر بندیز لګول شوی وو.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، د طالبانو د حکومت په رسمیت پیژندنه او ورسره تعامل د دوی په کړنو پورې اړه لري.

د دې وزارت یو ویاند دا خبره د امریکا غږ د هغه ایمیل په ځواب کې کړی چې د طالبانو له خوا د سختګیرانه کړنلارو په ځانګړې ډول په عام محضر کې پر متهمو کسانو د سزا د تطبیق په اړه شوې وه.

د دې ویاند په ټکو، "ظاهرا طالبان د یو حکومت په توګه پر افغانستان واکمن دي او هڅه کوي چې نړیوال مشروعیت ترلاسه کړي، امریکا دا واضع کړې چې د تعامل لپاره هر ډول اقدام د طالبانو په کړنو پورې اړه لري".

د طالبانو سترې محکمې ویلي، په تیره یوه اونۍ کې يې له ۶۰ ډیر کسان د بیلابیلو جرمونو په تور په مختلفو ولایتونو کې په عام محضر کې مجازات کړي دي.

د بشري‌ حقونو څه باندې اتیا نړیوالو ادارو د ایران پر حکومت غږ کړی چې په هغه هېواد کې د افغانانو د اعدامونو لړۍ ودروي.

د ایران او نړۍ د بشري حقونو ۸۳ بنسټونو نن چهارشنبې د (جون څلورمه) په یو بیان کې غوښتنه کړې چې دغه اعدامونه دې سملاسي ودریږي.

په بیان کې وړاندې راغلي، پر افغانستان د طالبانو له واکمنیدو وروسته په ایران کې د افغانانو اعدام د تیر پرتله ډیر شوی او د دوی د شمېرو له مخې د روان ۲۰۲۵کال په لومړنیو پنځو میاشتو کې ۳۲ افغانان اعدام شوي دي.

د بیان له مخې، په ۲۰۲۴کال کې په ایران کې ۸۰ افغانان اعدام شوي وو چې د تیر پرتله درې برابره زیاتوالی ښيي.

د ایران د بشري حقونو د سازمان مشر محمود امیري مقدم وايي، "په ایران کې تر ټولو کمروزه وګړي افغانان دي چې د ایران د اسلامي رژیم د اعدام د ماشین تر ټولو ارزانه قربانیان ګنل کیږي".

د مقدم په خبره، د افغانانو پر ضد د کډوالۍ ضد تبلغات دې اعدامونو ته زمینه برابروي.

د غزې د دفاع ملکي اداره وايي، خان یونس ښار ته څیرمه د بېځایه فلسطینیانو پر یوې خیمې د اسراییلو په هوايي بریدونه کې ۱۲ کسان وژل شوي دي.

د دغې ادارې په خبره، اسراییلو دا هوايي بریدونه نن چهارشنبې کړې دي.

په سیمه کې یو عیني شاهد فرانس خبري اژانس ته ویلي، "موږ د یوې پوځي بې پیلوټه الوتکې توغندي ولیدل چې پر ښوونځي او خیمو لګیدلی وو، دا ماشوم شهید شو او د هغه مور، پلار او خویندې ټپیان دي".

د اسراییلو پوځ تراوسه د تازه بریدونه په اړه د فرانس پریس خبري اژانس پوښتنې ځواب کړې نه دي.

وروسته له هغې چې د اسراییلو او حماس وسله والې ډلې ترمنځ په تیره مارچ میاشت کې اوربند پای ته ورسیده، اسراییلو پر غزې بریدونو ته زور ورکړی دی.

امریکا او اروپايي ټولنه حماس وسله واله ډلې د ترهګریز سازمان په توګه پیژني.

د پاکستان پوځ وايي، په شمالي وزیرستان کې يې د عملیاتو پرمهال ۱۴وسله وال وژلي دي.

د اسوشټیډ پرس خبري اژانس د راپور له مخې، پوځ نن چهارشنبې د (جون دریمه) دا خبر د یو بیان په خپرولو سره ورکړی دی.

وړاندې په بیان کې راغلي، دا عملیات تیره شپه د استخباراتي معلوماتو له ترلاسه کولو وروسته ترسره شوي دي.

د پوځ په بیان کې، په عملیات کې وژل شوي کسان د "هند ملاتړ لرونکي خوارج" بللی شوي، هغه اصطلاع چې ډیر وخت د تحریک طالبان پاکستان یا ټي ټي پي او ورته نورو وسله والو ډلو ته کارول کیږي.

نوي ډلې تراوسه د دغو وسله والو د وژل کیدو په اړه څه تبصره نه دی کړې.

د پاکستان پوځ ویلي، د هغوو وسله والو له منځه وړو ته دوام ورکوي چې په ټکو يې د هند له ملاتړ برخمن دي.

پاکستاني چارواکي هند د تحریک طالبان پاکستان یا ټي ټي پي او د بلوڅو د ازادي غوښتونکو ډلو په ملاتړ تورنوي.

له افغان خبریالانو د ملاتړ سازمان د طالبانو هغه فرمان غندلی چې پر بنسټ يې په ننګرهار ولایت کې ښځینه خبریالانې نشي کولی له شرعي محرم پرته کارځای ته لاړې شي.

د دغه سازمان د ښځینه خبریالانو د ملاتړ کمېټې په یو بیان کې پرون سه شنبې ویلي، "د طالبانو دا اقدام د اطلاع رسونې په برخه کې د ښځینه خبریالانو ونډې ته سخته ضربه ده او متوازنو او ازادو معلوماتو ته د خلکو لاسرسی محدودي".

په بیان کې وړاندې راغلي، ښځینه خبریالانو د ټولو خطرونو په منلو سره د خلکو د غږ په رسونه کې خپله دنده ترسره کړې ده.

د طالبانو حکومت د خبریالانو د ملاتړ سازمان د غبرګون په اړه تبصره نه ده کړې.

د ۲۰۲۱کال د اګست په ۱۵مه پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنیدو راهیسې افغانې نجونې او ښځې له تعلیم او کار سربیره له خپلو ډیرو اساسي حقونو محرومې شوي دي.