د امریکا او روسیې چارواکو د دوشنبې په ورځ، د وري ۴مه، د سعودي عربستان په کوربه توب خبرې اترې پیل کړې.

د رویټرز په وینا، روسي چارواکي پرون ماښام سعودي عربستان ته ورسیدل.

د دې خبرو اترو موخه په اوکراین کې د پراخ اوربند پر لور پرمختګ دی، چې د متحده ایالاتونو د ولسمشر ډونالډ ټرمپ لخوا وړاندیز شوی.

دا خبرې اترې د یکشنبې په ورځ د امریکا او اوکراین د چارواکو تر غونډې وروسته ترسره کیږي.

د امریکا پلاوي تر اوسه د یکشنبې د ورځې د اوکراین سره د خبرو اترو په اړه څه نه دي ویلي، خو د اوکراین دفاع وزیر رستم عمروف، چې په دې غونډه کې یې د خپل هیواد د پلاوي مشري کوله، خبرې اترې رغنده وبللې.

هغه په ایکس پاڼه کې لیکلي چې د اوکراین د ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي هدف د اوکراین او ټولې اروپا لپاره د عادلانه او تلپاتې سولې تامینول دي، هغه وویل چې هیواد یې هڅه کوي چې دا موخه په واقعیت بدله کړي.

حماس نن په غزه کې د سره صلیب نړیوالې کمیټې ته اووه اسراییلي یرغمل وسپارل، چې له اسراییل سره د اوربند د لومړي پړاو یوه برخه ده.

اسراییل هم د اوربند د موافقې له مخې له خپلو زندانونو څخه سلګونه فلسطیني بندیان خوشې کوي.

د اسراییل او حماس ترمنځ د اوربند موافقه په غزه کې د دوه کلنې جګړې د پای ته رسولو پر لور تر ټولو مهم ګام دی.

د دې موافقې هدف د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ۲۰ مادو د سولي د پلان پر بنسټ د تلپاتې سولې لپاره لاره هوارول دي.

د اسراییل پوځ تایید کړه چې هغه اوه تنه یرغمل شوي چې حماس نن دوشنبې سهارمهال په غزه کې آزاد کړي او د سره صلیب نړیوالې کمیټې ته سپارلي و، اوس له دوی سره دي. ټاکل شوې حماس نن نور ژوندي دیارلس یرغمل شوي هم خوشې کړي. دې ډلې نن مخکې د شلو اسراییلي یرغملو نوملړخپورکړی و.

د امریکا د متحدو ایالتونو ولسمشرډونالډ ټرمپ وایي، دی کولای شي چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ شخړه باندې کاروکړي ځکه «دی د جګړو په پای ته رسولو کې ماهردی.»

ټرمپ دغه څرګندونې د یکشنبې په ورځ په واشنګټن کې اسراییل او مصرته له سفرمخکې په آیرفورس ون الوتکه کې د سپریدو په مهال خبریالانو ته وکړه او زیاته یې کړه چې له دې سفره له ستنیدو وروسته کولای شي دې چارې ته مخه کړي. ټرمپ وویل، دا به اتمه جګړه وي چې دی یې حل کوي او زیاته یې کړه چې اوریدلي یې دي چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ اوس جګړه روانه ده. ټرمپ وویل، «ترهغه باید انتظاروکړم چې بیرته راشم. یوه بله سرته رسوم ځکه زه د جګړو په هواري کې ښه یم. »

د امریکا ولسمشرډونالډ ټرمپ د هند او پاکستان ترمنځ د جګړې په ګډون د اوږدو شخړو د پای ته رسولو په اړه خپله ادعا بیا تکرار کړه او ویې ویل، دا د ځان لپاره ویاړبولي چې د سوله ییزو هڅو له لارې یې د جګړو د پای ته رسولو او د انسانانو له ژوند ژغورلو سره مرسته کړې ده.

ولسمشرټرمپ به د غزې لپاره د خپلې وړاندیز شوې طرحې د عملي کیدو لپاره نن له اسراییل او مصرڅخه کتنې ترسره کړي.

حماس د دوشنبې په ورځ د هغو ۲۰ ژوندیو یرغمل شویو لیست خپور کړچې ټاکل شوې د شوې موافقې له مخې نن آزادشي.

متحده ایالات او اروپايي ټولنه حماس د یوه تروریستي سازمان په توګه پیژني.

د سره صلیب کاروانونه د اسراییلي یرغمل شویو کسانو د ورسپارلو لپاره غزې ته په لاره دي.

په سلګونو کسان د دوشنبې په سهار په تل ابیب کې راټول شوي وواو په غزه کې د وروستیو یرغمل شویو کسانو د بیرته ورستنیدو په تمه وو.

د حماس او اسراییلو ترمنځ د لاسلیک شوې موافقې د لومړي پړاو له مخې حماس به د نږدې ۲۰۰۰ فلسطیني بندیانو د خوشې کولو په بدل کې اسراییلي یرغمل خوشې کړي.

حماس د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په ۷مه پر اسراییل د خپلو خونړیو بریدونو په ترڅ کې لسګونه یرغمل نیولي دي. یوشمیر یرغمل شوي کسان په توقیف کې مړه شوي دي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنر فیلیپو ګرانډي د یکشنبې په ورځ د پاکستان او افغانستان پرپوله د نښتو په اړه راپورونو ته په اشاره د تاوتریخوالي د سمدستي کمیدو غوښتنه وکړه.

هغه په ایکس پاڼه کې په یوه بیان کې وویل چې "د افغانستان ـ پاکستان په پوله کې د تازه تاوتریخوالي او نښتو څخه هیڅ ښه شی نه شي لاس ته راتلای - یوه نازکه پوله، د شخړو صحنه، په جبري توګه بې ځایه کیدل او د لسیزو راهیسې بشري بحرانونه."

نوموړي هیله څرګنده چې د اغیزمنو شویو کسانو او د سیمه ایز ثبات لپاره، تاوتریخوالی سمدستي کم شي.

د ملګروملتونو د کډوالو عالي کمیشنیر د افغانستان او پاکستان د پولې په اوږدو کې وروستیو شخړو ته اندیښنه داسې مهال څرګندوي چې پاکستان له خپلې خاورې د افغان کډوالو ایستلو ته زور ورکړی او د چارو د کتونکو په باور د کابل او اسلام آباد ترمنځ د اړیکو له خړپړتیا سره تل لیدل شوي چې پاکستان پرافغان کډوالو فشارونه لا زیات کړي دي.

د افغانستان او بنګلدېش د کرکټ ملي لوبډلې به سبا سه شنبې په دریمه یو ورځنۍ لوبه کې سره مخامخ شي.

دا لوبه د کابل په وخت د مازیګر په ۴ نیمو بجو د ابوظبي په لوبغالي کې پیلېږي.

افغانستان خپلې تېرې یو ورځنۍ دوه لوبې له بنګلدیش څخه ګټلي حال داچې د شل اووریزو لوبو درې سیالۍ مخکې بنګله دیش ګټلې وې.

سعودي عربستان چې په دې وروستیو کې یې له پاکستان سره یوه ګډه دفاعي موافقه لاسلیک کړې، وروستیو شخړو ته اندیښنه ښودلي او په یوه بیان کې یې د شخړو د مخنیوي او زغم غوښتنه کړې ده.

ایران هم وروستیو شخړو ته په اشاره له افغانستان او پاکستان څخه غوښتي چې له زغم نه کار واخلي.

د قطر د بهرنیو چارو وزارت هم له دواړو هیوادونو غوښتي چې خبرو اترو، ډیپلوماسۍ او زغم ته لومړیتوب ورکړي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر چې په یو اوونیز سفر په هند کې دی تایید کړه چې طالب ځواکونو بېګا د قطر او سعودي عربستان په غوښتنه عملیات ودرول.
هغه پر پاکستاني اهدافو د طالب پوځیانو د بریدونو ننګه وکړه او ویې ویل چې د ځان دفاع یې کړې ده.

هندي رسنیو له هغې ډلې ټایمز اف انډیا راپور ورکړی چې تمه وه متقي نن یکشنبه په اګره ښار کې تاج محل ته سفر وکړي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر په یو اوونیز سفر په هند کې دی.

د هغه سفر تاج محل ته له مخکې پلان شوی وو او ګڼ هندي ځواکونه په سیمه کې د امنیت د لا ټینګښت لپاره ځای پر ځای شوي وو.

هندي چارواکو له هغې ډلې د اګرې ادارې د متقي د سفر د لغوه کېدو په تړاو زیات جزییات نه دي ورکړي.

امیرخان متقي په هند کې نن خبري کنفرانس هم درلود او د افغانستان او پاکستان په سرحد کې یې د وروستۍ سختې نښتې په تړاو غبرګون وښود.

متقي وویل چې په پاکستان کې ځینې کړۍ د اړیکو د خرابولو په لټه کې دي. د هغه په خبره چې طالب ځواکونو د ځان دفاع وکړه، خپل اهداف یې ترلاسه کړل او عملیات یې د قطر او سعودي عربستان په غوښتنه ودرول.

په پام کې ده چې د نړۍ د له شلو زیاتو هیوادونو مشران د دوشنبې په ورځ د مصرپه شرم الشیخ کې په هغه غونډه کې ګډون وکړي چې په غزه کې د جګړې د پای ته رسیدو په هدف پلان شوې ده. د مصرد ولسمشرۍ له دفتره د شنبې د ورځې ناوخته په خپره شوې خبرپاڼه کې همدارانګه ویل شوي چې د امریکا ولسمشرډونالډ ټرمپ او د مصر ولسمشرعبدالفتاح السیسي به د شرم الشیخ د غونډې چې هغه یې د سولې سرمشریزه بللې، مشري کوي. د خبرپاڼې له مخې د دغې سرمشریزې هدف، په غزې تړانګه کې د جګړې پای ته رسول او منځني ختیځ کې د سولې او ثبات لپاره د هڅو پیاوړي کول دي. د فرانسې ولسمشرایمانویل مکرون او د ملګروملتونو سرمنشي انتونیو ګوتیریش له مخکې په دې غونډه کې خپل ګډون تایید کړی دی. د یوشمیرنورو مشرانو ترڅنګ د ترکیې ولسمشر، د بریتانیا، جرمني اوهسپانیا صدراعظمانو ته هم په دې غونډه کې د ګډون بلنه ورکړل شوې ده.

ولسمشرټرمپ مخکې ویلي وچې له اسراییل څخه له کتنې وروسته به په غزه کې د سولې د تړون د لاسلیک په مراسمو کې د ګډون لپاره مصرته لاړشي. د غزې لپاره د نوموړې د طرحې د لومړي پړاو له مخې به چې ښکیلو اړخو پرې موافقه کړې، په غزه کې دوه کلنه جګړه درول کیږي، حماس به پاتې ټول یرغمل خوشې کوي او اسراییل به یې هم په بدل کې له خپلو زندانونو په سلګونو فلسطیني بندیان آزادوي.

پاکستان د ډیورنډ د کرښې په اوږدوکې د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ د وروستیو سختو نښتو وروسته د دوو لویو تورخم او سپین بولدک دروازو په ګډون لږترلږه پتځه لارې تړلې دي.

رویترز خبري آژانس د یوشمیر پاکستاني امنیتي چارواکو له قوله خبرورکړی چې نن یکشنبې د تورخم او سپین بولدک دروازې او همدارنګه لږترلږه درې نورې لارې، خرلاچي، انګور اډه او غلام خان هم تړل شوي دي. په افغانستان کې د طالبانو د حکومت چارواکو تراوسه په دې اړه څه ندي ويلي. د افغانستان او پاکستان ترمنځ د دغو ترانزیتي لارو د تړل کیدو خبره وروسته له هغې کیږي چې د پاکستانیو ځواکونو او طالب وسله والو ترمنځ د ډیورنډ د کرښې په اوږدو کې سختې نښتې وشوې.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد نن یکشنبې په کابل کې په یوه خبري کنفرانس کې په وروستیو نښتوکې پاکستاني لوري ته د درنو تلفاتو د اوښتو خبره وکړه او د وژل شویو پاکستانیو ځواکو شمیریې له پنځوسو زیات وښود.

تردې مخکې پاکستاني چارواکو تایید کړې چې د دې هېواد پر خاوره د طالبانو په حملو کې درې سرتېري او یو ملکي وژل شوي او پنځه نور سرتېري ټپیان دي.

د پاکستان د امنیتي سرچینو له قوله د سیمه ییزو رسنیو له خوا په خپرو شویو ویډیوګانو کې بیا ادعا شوې چې پاکستان د افغانستان لوري ته لږترلږه نولس پوستې نیولي او هغوی ته یې یوشمیرتلفات اړولي دي. ګرانه ده چې د دواړو لورو له خوا شوې ادعاوې په خپلواکه توګه تایید شي. د طالبانو د حکومت دفاع وزارت بېګا اعلان وکړ چې د هېواد په ختیځ او جنوب کې یې د ډیورنډ کرښې په اوږدو کې له پاکستاني ځواکونو سره درنې نښتې کړي. دفاع وزارت ویلي دي چې دا پوځي عملیات چې د افغانستان پر قلمرو د پاکستان د وروستیو حملو په ځواب کې وشول، د شپې په دولسو بجو پای ته ورسیدل.

د پاکستان امنیتي سرچینو ویلي چې په دغو نښتو کې یې له درنو توپونو، ټانکونو، جنګي جټ الوتکو او ډرونونو څخه کار واخیست.

په عین حال کې د پاکستان صدراعظم شهباز شریف نن یکښنبې په یوه بیان کې د ډیورنډ کرښې په اوږدو کې نښتې د افغانستان له لوري لمسونکی اقدام بللي او د غندنې ترڅنګ یې ویلي چې د پاکستان د دفاع په اړه به هیڅ ډول جوړجاړی ونشي، او هر ډول پارونه به له قوي او اغیزمن ځواب سره مخ شي.

پاکستاني چارواکو تایید کړې چې د دې هېواد پر خاوره د طالبانو په حملو کې درې سرتېري او یو ملکي وژل شوي او پنځه نور سرتېري ټپیان دي.

امنیتي چارواکو د آزادۍ راډیو مشال څانګې ته همداراز ویلي دي چې له نښتو وروسته د سیمې ځینې اوسېدونکي له خپلو کورونو وتلي دي.

خو دې چارواکو سرچینو همداراز ویلي دي چې پاکستاني ځواکونو دې حملو ته د درنو توپونو، ټانکونو، ډرون او جنګي جټ الوتکو په وسیله ځواب ووایه.

د طالبانو د حکومت دفاع وزارت بېګا اعلان وکړ چې د هېواد په ختیځ او جنوب کې یې د ډیورنډ کرښې په اوږدو کې له پاکستاني ځواکونو سره درنې نښتې کړي.

دفاع وزارت ویلي دي چې دا پوځي عملیات د افغانستان پر قلمرو د پاکستان د وروستیو حملو په ځواب کې شوي دي.