د بیل او ملیندا ګیټس بنسټ د قطر، متحده عربي اماراتو، سعودي عربستان او د اسلامي پراختیايي بانک په همکارۍ په افغانستان کې د ماشومانو د ګوزڼ د له منځه وړلو او د لومړني روغتیايي سیسټم د پیاوړتیا لپاره یو پروګرام پیلوي.

دا پروګرام به د افغانستان د بیا رغونې صندوق له لارې تمویل شي.

د بیل او ملیندا ګیټس بنسټ د نړیوالې پراختیا څانګې رئیس، کریس الیاس، له ګلف ټایمز ورځپاڼې سره په مرکه کې، چې پرون (دوشنبې) خپره شوه، وویل چې دغه پروګرام به د روان ۲۰۲۵ کال په لومړیو کې پيل شي.

ده زیاته کړه: «د ګیټس بنسټ او د قطر، متحده عربي اماراتو او سعودي عربستان حکومتونه د افغانستان د لومړني روغتیايي سیسټم د ملاتړ لپاره د اړتیا وړ مالي منابع د افغانستان د بیا رغونې صندوق له لارې برابروي.»

افغانستان او پاکستان لا هم په نړۍ کې هغه دوه هیوادونه دي چې د پولیو یا ګوزڼ ویروس پکې له منځه نه دی تللی.

د ګیټس بنسټ د نړیوالې پراختیا څانګې رئیس ګلف ټایمز ته ویلي چې د منځني ختیځ، پاکستان او افغانستان روغتیايي چارواکي هڅول کېږي چې د دې ناروغۍ د له منځه وړلو لپاره لازم اقدامات وکړي.

کریس الیاس په خپله مرکه کې په افغانستان کې د پولیو د محوه کولو لپاره د بودجې د اندازې په اړه څه نه دي ویلي.

د افغانستان د بیارغونې لپاره د امریکا د ځانګړي مفتش اداره (سیګار) وايي، طالبان د "زور په کارولو" سره د هېواد په بیلابیلو برخو کې د مرستو رسولو بهیر ګډوډوي او له دغو بشري مرستو "لږکۍ محروموي".

سیګار په خپل تازه راپور کې ویلي،" دا اطلاعات يې په افغانستان کې د امریکا د متحده ایالاتونو او د ملګرو ملتونو له ۹۰ پخوانیو او اوسنیو کارکوونکو ترلاسه کړي دي".

په راپور کې راغلي، طالبان " د زور په ګډون له هرې ممکنې وسیله ګټه اخلي څو دغه بشري مرستې هغه ځای او کسانو ته ورسیږي چې دوی يې غواړي".

د سیګار په ټکو، د طالبانو دا کړنه د بهرنیو تمویل کوونکو د اصولو خلاف ده.

طالبانو په ځلونو د بشري مرستو د رسولو په بهیر کې خپله مداخله رد کړی، خو د بشري مرستو رسونکو سازمانونو بیا د مرستو د رسولو په بهیر کې د طالبانو له مداخلې په ځلونو شکایتونه کړي دي.

یو شمیر اړمنو کسانو ازادي راډیو سره خبرو کې شکایت کړی چې طالبان په خپله بشري مرستې ویشي او اړمنو او مستحقو کسانو ته نه رسیږي.

د اوکرایین ولسمشر ولادیمیر زلنسکي نن پنجشنبې په لندن کې د بریټانیا له صدراعظم کییرسټارمر کتلي دي.

دا کتنه په الاسکا کې د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د روسیې د ولسمشر ولادیمیر پوتین له لیدنه یوه ورځ مخکې پلان شوې ده.

سټارمر په دې کتنه کې له قید او شرط د روسیې پر وړاندې د اوکرایین د ملاتړ اعلان وکړ.

پرون چهارشنبې زلنسکي د جرمني په پلازمینه برلین کې د اروپايي ټولنې له یو شمیر مشرانو سره کتلي وو.

زلنسکي په دې سفر کې هڅه کوي د ټرمپ او پوتین په لیدنه کې د اوکرایین د خاورې په سر د معاملې مخه ونیسي.

تیره ورځ ولسمشر ټرمپ په یوه انلاین ناسته کې د اروپايي ټولنې له مشرانو او زلنسکي سره خبرې کړې وې.

په دې خبرو اترو کې اروپايي مشرانو ټرمپ ته واضعه ویلي وو چې د اوکرایین په خاروه معامله ونه کړي.

له دې وړاندې ټرمپ ویلي و، " اوکرایین او روسیې د جګړې د پایته رسولو لپاره د خپلې خاورې له یوې برخې تیر شي".

خو زلنسکي وايي، د سولې لپاره له خپلې خاورې نه تیریږي.

تمه ده سبا جمعه پوتین او ټرمپ د امریکا په الاسکا کې د اوکرایین د جګړې د پایته رسولو په اړه خبرې وکړي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ خبرداری ورکړی چې که د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین په اوکراین کې د سولې هڅو ته زیان واړوي، دا کار به د مسکو لپاره "سختې پایلې" ولري.

ټرمپ همداراز ویلي چې د جمعې په ورځ په الاسکا کې د پوتین سره د ده غونډه ممکن د اوکراین له ولسمشر سره تر بلې غونډې وروسته وي. تمه کیږي په دې غونډه کې به د اوکراین جګړې ته د پای ټکی ایښودلو په اړه بحث وشي.

ښاغلي ټرمپ د چهارشنبې په ورځ په خپلو څرګندونو کې دا پایلې مشخصې نه کړې، خو مخکې یې خبرداری ورکړی و چې که په الاسکا کې خبرې ناکامې شي، پر روسیه د اقتصادي بندیزونو احتمال شته.

د اروپايي ټولنې او اوکراین مشرانو د چهارشنبې په ورځ له ډونالډ ټرمپ سره په یوه مجازی غونډه کې ټینګار وکړ چې کیېف باید د اوربند یا مځکنیو مسلو په اړه له روسیې سره په هر ډول خبرو اترو کې په مستقیم ډول ښکیل وي.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، تمه کیږي چې روسیه به د اوکراین او اروپا له غوښتنو سره په کلکه مقاومت وکړي.

د طالبانو د حکومت د اداري چارو مرستیال مولوي عبدالسلام حنفي په سعودي عربستان کې د افغانستان د قونسلګرۍ له چارواکو غوښتي چې له سعودي عربستان سره اړیکې پراخې کړي.

پر ایکس په خپاره شوي یوه پیغام کې راغلي چې مولوي حنفي د سعودي عربستان په جده کې د طالبانو د حکومت له جنرال قونسل مولوي عمران افغان سره ولیدل.

په معلوماتو کې راغلي چې مولوي عمران افغان په دې غونډه کې ویلي چې په جده کې قونسلګري په سعودي عربستان کې د میشتو افغانانو د ستونزو د حل لپاره هر ډول هڅې کوي.

د مایګریشن پالیسي خپرونې د معلوماتو له مخې سعودي عربستان یو له هغو هیوادونو دی چې د افغانانو لویه برخه پکښي اوسي او د دباندي هیوادونو کې د ټولو افغانانو اته فیصده په سعودي عربستان کې ژوند کوي.

ټاکل شوې ده چې نن د هرات د پاشدان د اوبو بند رسما افتتاح شي. د طالبانو د انرژي او اوبو وزارت له لورې رسنیو ته په استولي بلنلیک کې راغلې دي چې د پاشدان د اوبو بند او د بریښنا د تولید فابریکه به د پنجشنبه په ورځ د طالبانو د بیا واکمنۍ په ویاړ پرانیستل شي.

د پاشدان بند د هرات له ښاره ختیځ لور ته په پنځه ویشت کیلومترۍ کې د کرخ په ولسوالي کې دی. دا بند څلور اویا متره لوړوالی لري او د څلور پنځوس میلیونه مترمکعب اوبو ظرفیت لري چې دوه میګاواټه برښنا به تولید کړي او شاوخوا دیارلس زره هکتاره مځکه به خړوبه کړي.

د پاشدان د بند د جوړیدو چارې په تیر جمهوري نظام کې په دوه زره یولسم کې پيل شوې چې بیا د جګړو له امله یې کله چارې مخته تللي، کله ځنډیدلې او اوس یې کارونه بشپړ شول.

د طالبانو حکومت او د قرغزستان حکومت اقتصادي او د سوداګریزې همکارۍ دوه اړخیزه موافقه لاسلیک کړې.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت او د قرغزستان جمهوریت د اقتصاد او سوداګرۍ وزارت ترمنځ دا موافقه د قرغزستان پلازمینې بشکیک ته د دغه وزارت د سرپرست وزیر نورالدین عزیزي په مشرۍ پلاوي د سفر په جریان کې وشوه.

د راپورونو له مخې د دوه اړخیزې سوداګرۍ د تسهیل تر څنګ قرغزستان ژمنه کړې چې سوداګریزې ویزې به اسانه کړي، بانکي اړیکې به ښه کړي او د افغان سوداګرو لپاره به د ترانسپورت لارې اسانه کړي.

مخکې تر دې قرغزستان سږ کال طالبان د ترهګرو سازمانونو له لیست څخه لرې کړل.

د دې تر څنګ په منځنۍ اسیا هیوادونو کې ترکمنستان له افغانستان سره د ګازو د پایپ لاین پر یوه لویه پروژه کار بیا پیل کړی دی او ازبکستان په اګست میاشت کې له کابل سره د 2.5 ملیارد ډالرو په ارزښت د همکارۍ تړونونه لاسلیک کړي دي.

ټاکل شوې ده چې سبا د هرات د پاشدان د اوبو بند رسما افتتاح شي. د طالبانو د انرژي او اوبو وزارت له لورې رسنیو ته په استولي بلنلیک کې راغلې دي چې د پاشدان د اوبو بند او د بریښنا د تولید فابریکه به د پنجشنبه په ورځ د طالبانو د بیا واکمنۍ په ویاړ پرانیستل شي.

د پاشدان بند د هرات له ښاره ختیځ لور ته په پنځه ویشت کیلومترۍ کې د کرخ په ولسوالي کې دی. دا بند څلور اویا متره لوړوالی لري او د څلور پنځوس میلیونه مترمکعب اوبو ظرفیت لري چې دوه میګاواټه برښنا به تولید کړي او شاوخوا دیارلس زره هکتاره مځکه به خړوبه کړي.

د پاشدان د بند د جوړیدو چارې په تیر جمهوري نظام کې په دوه زره یولسم کې پيل شوې چې بیا د جګړو له امله یې کله چارې مخته تللي، کله ځنډیدلې او اوس یې کارونه بشپړ شول.

د طالبانو تر واک لاندي د کلیو د بیارغونې او پراختیا وزارت په یوه اعلامیه کې ویلي چې په نیمروز ولایت کې د اوبو رسولو د دوو شبکو جوړولو کار د ۱۰ ملیون افغانیو په ارزښت پیل شوی دی.

په اعلامیه کې چې د سې شنبې په ورځ خپره شوې، ویل شوي چې د اوبو رسولو شبکې به په دلارام ولسوالۍ کې جوړې شي چې ۴۰۴ کورنیو ته به د څښاک پاکې اوبه برابرې کړي.

دا په داسي حال کې ده چې د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (اوچا) خبرداری ورکړی چې افغانستان اوس مهال د وچکالۍ له شدیدې څپې سره مخامخ دی.

دې ادارې ویلي، د بارانونو کمښت، د مځکې سخت وچوالي او نورمال لوړې تودوښې د افغانستان په بېلابېلو سیمو کې پر للمي غنمو منفي اغېز کړی او د څارویو لپاره د وښو کمښت جدي تهدید دی.

اوچا د باران کچه تر منځنۍ کچې ټیټه، د تودوښې درجه تر نورمال لوړه او د خاورې رطوبت خورا ټیټ یاد کړی دی.

د ۲۰۲۵ کال نړیوال روبوټ کنفرانس د سې شنبې په ورځ په بیجینګ کې پای ته ورسېد، چې نوښتګر او پانګوال یې سره راټول کړل.

له تیرې جمعې تر سه شنبې په سیمه کې د بیجینګ اقتصادي-ټیکنالوژیکي پراختیا کنفرانس د ۲۰۲۵ کال ډبلیو آر سي د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه د ۲۲۰ روباټ پلورونکو سوداګریو محصولات وړاندې کړل.

د صنعت له پلوه، دې کنفرانس شا او خوا یو نیم ملیارد یوان سودا وکړه.

د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي نن له خپلو اروپایي متحدینو سره د لیدو لپاره برلین ته تللی دی.

دا سفر په داسې حال کې ترسره کیږي چې ټاکل شوې ده د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د جمعې په ورځ په الاسکا کې د اوکراین د جګړې په اړه غونډه وکړي.

فرانس پریس اژانس برلین ته د اوکراین د ولسمشر د سفر په اړه یوې سرچینې وویل چې زیلینسکي او د اروپایي ټولنې مشران به پر دې خبرې وکړي چې له ولسمشر ټرمپ سره ژر تر ژره وغږیږي او هغه قانع کړي چې د روسیې له ولسمشر سره د سرمشریزې په ترڅ کې د کیف ګټو ته درناوی وکړي.