د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالد ټرمپ له امریکا د ایستل شویو کډوالو د دوو الوتنو د منلو د کولمبیا د ردولو په غبرګون کې پر دغه هېواد د ۲۵سلنه تعرفو لګولو په ګډون ځینې بندیزونه اعلان کړل.

ښاغلي ټرمپ پر Truth social پلټفارم په یوه پوسټ کې د یکشنبې په ورځ د جنورۍ په ۲۶ مه ویلي چې د کلمبیا دغه اقدام د امریکا د مليامنیت او عمومي خوندیتوب پر وړاندې ګواښ دی.

ټرمپ زیاته کړې چې خپلې ادارې ته یې امر کړی چې د کلمبیا پر هغو سوداګریزو توکو چې امریکا ته ور واردېږي، ۲۵ سلنه تعرفې ولګوي او داتعرفې دې په یوه اونۍ کې ۵۰ سلنو ته لوړې کړي.

ولسمشر ټرمپ دغه راز د کولمبیا د حکومتي چارواکو پر سفر بندیز او د دوی پر “متحدینو او ملاتړو" د ویزې محدودیتونه هم اعلان کړي دي.

د ترکیه د بهرنیو چارو وزیر هاکان فیدان په سوریې او عراق کې د کُرد جنګیالیو پر وړاندې د مبارزې په برخه کې د سیمه ییزو ګډو هڅو غوښتنه کړې ده.

فیدان دغه غوښتنه د یکشنبې په ورځ (د دلوې په ۷) نېټه بغداد ته د سفر پر مهال مطرح کړې ده.

د فرانسې خبري اژانس د راپور له مخې، د کردستان د ګارګرانو ګوند PKK چې له څو لسیزو راهیسې یې د ترکیې د دولت پر ضد حملې کړي، دعراق په کردستان خپلواکه سیمه کې اډې لري،چېرې چې د ترکیې پوځي اډې هم موجودې دي.

“پي کې کې“ د ترکیې او لودیځو متحدینو له لوري یې د یو ترهګر سازمان په توګه پیژندل کېږي او انقره هم په سوریه کې کردي ځواکونه له دېډلې سره د اړیکو په درلودلو تورنوي.

عراق ته د فیدان سفر داسې مهال شوی چې د عراق دوه پوله ساتي ځواکونه د جمعې په ورځ د ترکیې پولې ته نږدې ووژل شول.

بغداد پي کې کې د دغې پښې پړ بللي دي.

د سوډان د پوځ عمومي مشر دوه ورځې وروسته له هغه چې ځواکونو یې دا په پلازمېنه خرطوم کې د اردو قوماندانۍ ودانۍ له وسله والو جنګیالیوبیرته ونیوله، د یکشنبې په ورځ (د جنوري په ۲۶مه) له دې ودانۍ لیدنه وکړه.

عبدالفتاح البرهان د پوځو قوماندانانو ته وویل چې د اردو ځواکونه یې په بهترین وضعیت کې دي.

د اردو عمومي قوماندانۍ د ودانۍ بیرته نیول د پام درمان ښار د واک له تر لاسه کولو وروسته د سوډان د پوځ تر ټولو لویه بریا ده.

دا ښار د نیل سیند په لویدیځه غاړه کې دی چې او پوځ یې هم نږدې یو کال مخکې کنټرول خپل کړ.

په سوډان کې جګړه د دغه هېواد د اردو او “د چټک مللتړ ځواکونو” په نوم جنګیالو تر منځ د ۲۰۲۳ کال په اپرېل میاشت کې پیل شوې ده.

د دې جګړو له امله لسګونه کسان وژل شوي او د نلګرو ملتونو د شمېرو له مخې، له دې امله له ۱۲ میلیونو زیات خلک بې ځایه شوي دي.

دغه راز جګړه په سوډان کې جګړه د بشري ناورین لامل هم ګرځېدلې ده.

د طالبانو د حکومت د صنعت او سوداګرۍ وزارت سرپرست نورالدین عزیزي او د ایران د خصوصي سکټور استازو د افغانستان او ایران تر منځ د سوداګرۍ د کچې لوړولو او نورو مسایلو اړوند خبرې اترې کړې دي.

د طالبانو د حکومت د صنعت او سوداګرۍ وزارت د یکشنبې په ورځ د دلوې په ۷ مه نېټه په یوه خپرې کړې خبرپاڼه کې ویلي چې دواړو لورو له چابهار بندره د اعظمي ګټې اخیستنې، افغانستان د بې کیفیته سوداګریزو توکو او د پولو پر کوچینو بازارونو بحثونه کړي دي.

د خبرپاڼې له مخې، د ایران د خصوصي سکټور استازو په دې لیدنه کې په افغانستان کې د کانوتو، کرنې او صنعت برخو کې پانګونې ته لېواتیاښودلې ده.

د ایران د خصوصي سکټور استازي د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزیر سید عباس عراقچي په مشرۍ د یو لوړپوړي پلاوي په ترکیب کې پرون کابل ته تللي دي.

عراقچي کابل ته د خپل یوه ورځني سفر په ترڅ کې د طالبانو د حکومت له لوړپوړو چارواکو سره پر دوه اړخیزو اړیکو او نورو موضوعاتو خبرېکړي او بیا د ورځې په پای کې د مازدیګر چای لپاره د کابل یو رسټورانت ته تللی وه.

د روغتیا د نړیوال سازمان مشر وايي چې په سودان کې د دارفور د محاصره شوې الفاشر ښار په یوازیني فعال روغتون باندې په برید کې ۷۰ کسان وژل شوي او ۱۹ نور ټپیان شوي دي.

تېډروس ادهانوم ګبریسیوس نن (یکشنبې- د سلواغې په ۷مه) په ایکسپاڼه (پخوانی ټویټر) کې دا برید «وحشتناک» بللی او لیکلي یې دي چې دغه برید داسي مهال وشو چې د «سعودي عربستان د میندو تعلیمي روغتون» له ناروغانو څخه ډک و.

د سودان کورنۍ جګړه، چې نژدې دوه کاله مخکې پیل شوې وه لا هم دوام لري.

د روغتیا د نړیوال سازمان مشر نه دي ویلي چې په جګړه کې کومه ښکېله خوا پر روغتون د برید مسووله ده، خو سیمه‌ییز چارواکي ادعا کوي چې دا برید د یاغي ملیشه ډلو له خوا شوی.

د سعودي عربستان د بهرنیو چارو وزارت هم دا حمله د «نړیوالو قوانینو سرغړونه» بللې او غندلې ده.

د بیلاروس خلکو نن (د یکشنبې په ورځ، د سلواغې په ۷مه) په هغو انتخاباتو کې ګډون وکړ چې تمه کېږي په نتیجه کې یې د ولادیمیر پوتین نژدې متحد الکساندر لوکاشینکو، په اووم ځل ولسمشر پاتې شي.

لوکاشینکو چې ۷۰ کلن دی او په «اروپا کې د وروستي دیکتاتور» په نوم شهرت لري، په ۱۹۹۴ کال کې د بیلاروس د خپلواکۍ د ترلاسه کولو له مهاله د دې هېواد ولسمشر دی. تمه کېږي چې د دې انتخاباتو په نتیجه کې د هغه بریالیتوب اعلان شي.

د بیلاروس د اپوزیسیون مشره، سویتلانا تیخانوفسکایا، چې جلاوطنه ده، د فرانسې خبري اژانس ته په مرکه کې د خپل هېواد روانې ټاکنې "یو طنز" بللی دی.

د اغلې تیخانوفسکایا مېړه له کلونو راهیسې په بیلاروس کې بندي دی او یو کال کېږي چې آن له زندانه بهر سره د تماس نیولو اجازه هم نه لري.

د بشري حقونو د څار بنسټ "ویاسنا" د اټکل له مخې، د تېرو څلورو کلونو په اوږدو کې په دې هېواد کې د سیاسي دلایلو له کبله تر ۵۰ زره زیات کسان نیول شوي دي.

د اوکراین ولسمشر وایي چې ډونالډ ټرمپ د جګړې د پای ته رسولو په اړه خپله ژمنه عملي کولی شي، خو یوازې په هغه صورت کې چې کییف په هر ډول خبرو کې ګډون ولري.

ولادیمیر زیلنسکي د شنبې په ورځ، (د سلواغې په ۶مه) د مولداویا له ولسمشر سره په ګډه خبري غونډه کې وویل: «که اوکراین په مذاکراتو کې ګډون ونه کړي، دغه طرحه به بریالۍ نه وي، ځکه چې روسیه د جګړې پای ته رسېدل نه غواړي، خو اوکراین غواړي جګړه پای ته ورسوي.»

ډونالډ ټرمپ د خپل انتخاباتي کمپاین پر مهال ژمنه کړې وه چې سپینې ماڼۍ ته د ستنېدو په صورت کې به ډېر ژر د اوکراین جګړه ختمه کړي؛ که څه هم هغه د دې کار لپاره خپل پلان نه دی توضیح کړی.

ولادیمیر زیلنسکي د شنبې په ورځ له ایټالیايي خبریالې چیچلیا سالا سره په یوه مرکه کې، چې تازه د تهران له اوین زندانه خوشي شوې؛ وویل، باور لري چې ډونالډ ټرمپ له زړه د دې جګړې د پای ته رسولو په لټه کې دی.

د متحدو ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د غزې په تړانګه کې د "ناارامه وضعیت" په اړه وویل چې د اردن او مصر په څېر هېوادونه باید د زیاتو فلسطینیانو کوربه توب وکړي.

ډونالډ ټرمپ نن (یکشنبې په سهار، د جدي په ۷مه) وویل چې د اردن له پاچا ملک عبدالله سره یې خبرې کړې دي او غواړي چې د مصر له ولسمشر عبدالفتاح سیسي سره هم خبرې وکړي.

ټرمپ، چې په الوتکه کې یې له خبریالانو سره خبرې کولې، د اردن د پاچا په اړه وویل: غواړي چې هغه د غړې خلک خپل هیواد ته وروبولي.

د متحدو ایالتونو ولسمشر په دې په اړه نور جزئیات ورنه کړل چې د غزې اوسېدونکي به دې هېوادونو ته څنګه ولېږدول شي، یوازې یې دومره وویل چې دا کسان کېدای شي د لنډ یا اوږد وخت لپاره دغو هیوادونو ته انتقال شي.

د افغانستان، ازبیکستان، قرغزستان او چین ترمنځ د ریل پټلۍ د څلور اړخیزه اقتصادي دهلیز تړون یو بل کال هم وغځول شو.
د طالبانو د ټولګټو چارو وزارت ویاند اشرف حق شناس په خپله ایکس پاڼه دا خبر ورکړی دی.

حق شناس ویلي چې د یاد ریلي دهلیز له لارې په ۲۰۲۴ کال کې ۴۲۰۰ کانتینره انتقالات ترسره شوي.

هغه هیله څرګنده کړې چې په ۲۰۲۵ کال کې د انتقالاتو کچه نوره هم لوړه شي.

د افغانستان، قرغزستان، چین او ازبیکستان د ریلي دهلیز د تړون د لاسلیک مراسم په ازبکستان کې ترسره شوي.

یاد ریلي دهلیز له چين، قرغزستان او ازبيکستان څخه د حيرتان-مزارشريف اوسپنيزې کرښې سره نښلي.

هیڅ هېواد د طالبانو حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی، خو ازبکستان، قرغزستان او چین له هغو هېوادونو دي چې له طالبانو سره یې نږدې اړیکې ساتلي دي.

سپینې ماڼۍ د امریکا د پخواني ولسمشر جو بایډن د ادارې هغه امر لغوه کړی چې اسراییلو ته یې درانه بمونه نه لیږل.

په ورته وخت کې، د امریکا نوي ولسمشر ډونالډ ټرمپ دې موضوع ته له اشارې پرته وویل چې ډېر شیان اوس اسراییلو ته د رسېدو په لاره کېې دي.

د رویټرز د خبر له مخې، ټرمپ د شنبې په ورځ، د سلواغۍ په ۶ مه، وویل چې ډیری هغه توکي چې اسراییلو یې غوښتنه کړی وه او پیسې یې ورکړې وې مګر د بایډن ادارې نه وې لیږلې، اوس په لاره دي.

خو هغه په دې اړه نور جزئیات ورنه کړل.

مخکې له دې، ځینو رسنیو راپور ورکړی و چې پنټاګون اسراییلو ته خبر ورکړی چې نور دې هیواد ته د ۹۰۰ کیلوګرامه بمونو لیږلو محدودیت نشته.

د امریکا د پخواني ادارې ولسمشر جو بایډن تیر کال په رفح باندې د اسراییلو د بریدونو په ځواب کې او د ملکي تلفاتو په اړه د اندیښنو وروسته اسراییلو ته د درنو بمونو په لیږلو محدودیتونه ولګول.

بایډن په هغه وخت کې وویل چې اسراییلو په غزه باندې په خپلو بریدونو کې امریکایي وسلې کارولې دي، چې په پایله کې یې پراخه ملکي تلفات رامنځته شوي دي.