د پښتون ژغورنې غورځنګ وايي، د دوی د مخکښ فعال او شاعر، ګیله من وزیر جنازه به سبا (د جولای ۱۱مه) په شمالي وزیرستان کې خاوره ته وسپارل شي.

ګیله من تېره شپه د اسلام اباد په یوه روغتون کې ساه ورکړه. نوموړی د مدني او بشري حقونو د فعالیت له کبله ډېر مشهوره و او له پښتنو سره د مینې او ملتپالنې په اړه یې شعرونه ویل.

پر ګیله من د جولای په اوومه په اسلام اباد کې حمله شوې وه.

د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پښتین ویلي، د ګیله من د جنازې کاروان نن سهار له اسلام اباده را روان شوی چې له صوابۍ، پیښور او بنو څخه تر تیریدو وروسته به شمالي وزیرستان ته ورسیږي.

په هغوو ویډیوګانو کې چې پر خواله رسنیو خپرې شوي، ښکاري چې د ګیله من وزیر د جنازي موټر د افغانستان پر درې رنګه بیرغ پوښول شوی دی.

ګیله من وزیر په خپله شاعرۍ کې د لوی افغانستان یادونه کوله، او ډیر کله به يې د افغانستان بیرغ پر اوږد پروت و.

د منظور په خبره، ګیله من به سبا څلور بجې د هغه په پلرني ټاټوبي رزمک کې د اسد خیلو په کلي کې خاورو ته وسپارل شي.

د پښتون ژغورنې غورځنګ یا پي ټي ایم غړي وايي، ګیله من وزیر په اسلام اباد کې د ازادخان دواړ په نام یو تن او له هغه سره لس یا دولس نورو کسانو په لرکیو او چړو پر سر وهلی وو.

داوړ په شمالي وزیرستان کې يو ځايي سیاستوال او په اسلام اباد کې د جایداد کاروبار لري.

بل خوا د اسلام اباد پولیسو ویلي، د تورنو کسانو پر ضد يې قضیه درج کړې او پلټنې يې پیل کړي دي.

پر ګیله من وزیر برید په افغانستان او پښتونخوا کې په پراخه کچه غندلی شوی وو، او د هغه د مړینې د خبر له خپریدو وروسته د افغانستان د پخوانیو ولسمشرانو اشرف غني او حامد کرزي پشه شمول ډير شمیر پخوانیو افغان سیاستوالو د تسلیت پیغامونه شریک کړي دي.

د خوړو نړیوال پروګرام WFP خبرداری ورکړی چې که بېړنۍ مالي مرسته ترلاسه نه کړي نو د افغانستان په ختیځو ولایتونو کې د وروستۍ زلزلې له مصیبت ځپلو سره د مرستې لپاره به یې سرچینې ژر پای ته ورسېږي.

په افغانستان کې د WFP مشر جان علییف نن (د وږي په ۱۲مه) رویټرز خبري آژانس ته وویل چې یوازې د ۴ اونیو لپاره بودیجه او د خوړو زېرمې لري.

د افغانستان لپاره د خوړو د نړیوال پروګرام بودیجه د طالبانو له بیاواکمنېدو یوکال وروسته په ۲۰۲۲ کال کې ۱،۷ میلیارد ډالره وه خو د ملګروملتونو د دې اړوندې ادارې بودیجه سږکال یوازې ۳۰۰ میلیون ډالره ده.

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین نن (د وږي ۱۲مه) د شمالي کوریا له مشر کیم جونګ اون څخه مننه وکړه چې د هېواد پوځیانو یې د روسیې له کورسک سیمې څخه د اوکرایني سرتېرو په ایستلو کې د مسکو مرسته کړې.

پوتین کوریايي سرتېري وستایل او ویې ویل چې هغوی په اتلولۍ سره جګړه وکړه.

د فرانسپرس خبري آژانس د راپور له مخې د روسیې ولسمشر د چین په پلازمېنه بېجینګ کې په دې لیدنه کې ښاغلي کېم ته د مسکو د سفر بلنه ورکړه.

د پوتین او کېم لیدنې څه باندې دوه ساعته دوام وکړ خو د دوی د خبرو په اړه جزییات نه شته.

شمالي کوریا پر اوکراین د مسکو له حملې وروسته په تېرو درې نیمو کلونو کې د روسیې اصلي متحد پاتې شوی او د روسیې له لویدیځ څخه د اوکرایني پوځیانو د ایستلو لپاره یې خپل زرګونه سرتېری هلته واستول.

د ناروې د کډوالو شورا وايي چې د افغانستان د ختیځ په زلزله ځپلو سیمو کې سیمه ایز امکانات ترډېره لګول شوي او د بودیجې د کمښت له وجې د مرستو د رسولو کچه او سرعت خورا ډېر محدود شوي دي.

دې خیریه ټولنې نن (د وږي ۱۲مه) د زلزلې د مصیبت ځپلو د وضعیت په اړه د یوه راپور په خپرولو سره ویلي دي چې په زلزله ځپلو سیمو کې په جوړو شویو موقتي خیمو کې د پنځوسو او سلو ترمنځ ښځو او ماشومانو له صحي خدماتو او نورو ضروري امکاناتو پرته پناه اخیستې ده.

په راپور کې راغلي دي چې له زلزلې ژغورل شوي خلک د سرپناه، خوړو، د څښاک د پاکو اوبو او د روغتیايي خدماتو بېړنیو مرستو ته اړتیا لري.

د ناروې د کډوالو شورا له نړیوالو مرستندویانو غوښتي دي چې په افغانستان کې له دې نوي راغلي بحران سره د مبارزې لپاره دې د مرستو ژمنې ډېرې کړي او د اوږد مهال په مخه په سیمه کې پاتې شي.

رویټرز خبري آژانس د طالبانو په حکومت کې د طبیعي پېښو پرضد د مبارزې د ادارې د رییس احسان الله احسان له قوله خبر ورکوي چې وايي، نن سهار وختي د کومانډو لسګونه سرتېري په هغو سیمو کې راکښته شول چې هیلیکوپټرې په هغو ځایونو کې کېناستلی نه شي.

ښاغلی احسان وايي چې دوی له خوا په یوه جوړ شوي کمپ کې مرستندویې او خدماتي کمیټې د اکمالاتو او بېړنیو مرستو د رسېدو چارې همغږې کوي.

د هغه په وینا د قربانیانو د خښولو، د ټپیانو د لېږد او د پاتې کسانو د ژغورنې لپاره هم دوه مرکزونه فعال دي.

په عین حال کې د سیمې ځینې اوسېدونکي وايي چې سرپناه نه لري. هغوی خوراکي موادو، د څښاک د پاکو اوبو، خیمو او نورو بېړنیو مرستو غوښتنه کوي.

د تېرې یکشنبې په ماښام د افغانستان ختیځ او تر ډېره کونړ ولایت یوې زلزلې چې شدت یې د ریښتر په کچه ۶،۱ درجې و، ولړزاوه. دې زلزلې نور ټکانونه هم لرل. د طالبانو د حکومت د چارواکو په وینا په دې زلزله کې تراوسه له ۱۴۰۰ ډېر کسان مړه او شاوخوا درې زره نور ټپیان شوي دي. خو ملګري ملتونه وايي چې ښايي دا ارقام تردې زیات وي.

یوې بلې زلزلې چې شدت یې ۵،۵ درجې و، پرون یوځل بیا د هېواد ختیځې سیمې ولړزولې خو د تلفاتو په اړه یې څه نه دي ویل شوي دي.

هند د افغانستان له زلزله ځپلیو سره په راتلونکو ورځو کې د نورو مرستو ژمنه وکړه.

د هندي رسنیو په وینا د هند د بهرنیو چارو وزیر ایس جې شنکر دا ژمنه پرون ناوخته وکړه او کابل ته یې د هند د لومړۍ مرستې د رسیدو خبر ورکړ.

ښاغلي شنکر په ایکسپاڼه کې لیکلي، چې د افغانستان له زلزله ځپلیو سره یو ویشت ټنه مرستې چې په دغو کې کمپلې، خیمې، د پخلنځي وسایل، بسترې او یوشمیر نور وسایل د درملو په شمول شته، کابل ته رسیدلې دي.

د هند د بهرنیو چارو وزیر زیاته کړه چې وضعت ته په کتو به په راتلونکو ورځو کې خپلې ځانګړې مرستې د افغانستان په ختیځ کې له زلزله ځپلیو سره وکړي.

د خیبرپښتونخوا په بنو کې د پوځ پر یوه مرکز د وسله والو له دولس ساعته جګړې وروسته، د پولیسو په وینا شپږ امنیتي سرتیرې او شپږ وسله وال وژل شوي او جګړه پای ته رسیدلې ده.

په بنو کې د پولیسو مشر سجاد خان د ازادي راډیو مشال څانګې ته پرون ناوخته وویل چې د ( ایف سي) ځواکونو د مرکز په دروازه کې لومړی ځانمرګی برید وشو بیا شپږ وسله وال مرکز ته ننوتل چې د جګړې په ترڅ کې نولس سرتیرې ټپيان شوې هم دي.

د دې برید مسوولیت تر اوسه چا نه دی اخیستی، خو په خیبرپښتونخوا کې تحریک طالبان پاکستان ډله فعاله ده او اسلام اباد تور پورې کوي چې د دې ډلې مرکزونه په افغانستان کې دي او له هغه ځایه خپل بریدونه تنظیموي. د افغانستان طالبانو تل دا تورونه رد کړې دي.

د بلوچستان په مرکز کوټه کې تیر ماښام په یوه چاودنه کې لږ تر لږه دیارلس تنه وژل شوې او دیرش نور ژوبل شوې دي.

چارواکي وایي چې چاودنه د ملتپال مشر سردار عطا الله منګل د تلین د مراسمو پرمهال وشوه.

د چاودنې پرمهال د عطا الله منګل زوی اختر منګل ته زیان نه دی اوښتی.

رویټرز اژانس د چارواکو په وینا وایي چې بم د موټرو په پارکینګ کې هغه وخت وچاودید چې خلک له غونډې څخه وتل.

د پاکستان د ترهګرۍ ضد پولیس وایي چې دوی د پېښې تحقیقات کوي او داسې ښکارې چې دا ځانمرګی برید و.

د دې حملې مسوولیت تراوسه چانه دی اخیستی.

د کونړ په لرې پرتو سیمو کې نن هم د ځینو سرچینو په وینا د زلزله ځپلیو د پلټنې عملیات روان دي.

د افغانستان په ختیځ کې د یکشنبې د شپې د شپږ ریښتر کچې د زلزلې د قربانیانو شمیر تر څوارلس سوه اوښتی دی او د ټپیانو شمیرې تر درې زرو زیاتې شوې دي. په ورته وخت کې ملګرو ملتو اندیښنه ښکاره کړې ده چې ښایي د افغانستان په ختیځ کې د دې زلزلې د مرګ ژوبلې شمیرې لوړې شي.
بل لور ته پرون ناوخته په سیمه کې یو ځل بیا د زلزلې ټکانونه احساس شوې دي.

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې د پاکستان ملي ټیم ته د شل اورونو په لوبه کې د اتلس منډو په توپیر ماتې ورکړه.

دا لوبه د افغانستان، پاکستان او کوربه متحده عربي اماراتو ترمنځ د درې اړخیزې شل اووره لړۍ په ترڅ کې تیر ماښام په شارجه کې ترسره شوه.

افغان ټیم تر اوسه د دې لړۍ په ترڅ کې خپله لومړۍ لوبه چې د جمعې په ورځ یې له پاکستان سره وکړه، د نهه دیرش منډو په توپیر وبایلله او د دوشنبې په ورځ یې کوربه هیواد، متحد عربي اماراتو ته د اته دیرش منډو په تفاوت ماتې ورکړه.

افغان ټیم به له متحد عربي اماراتو سره خپله دوهمه لوبه د جمعې په ورځ وکړي.

د افغانستان د کرکټ بورډ چارواکي وایي چې د دې درې اړخیزو لوبو هدف اسیایي جام ته چمتوالی دی چې راتلونکې اونۍ سې شنبې په متحد عربي اماراتو کې پيلیږي.

په اسیایي جام کې د دغو دریو لوبډلو ترڅنګ، د هند، عمان، هانګ کانګ او بنګله دیش ملي لوبډلې برخه اخلي.

د ریښتر په کچه ۵ اعشاریه ۵ درجې زلزلې نن د افغانستان ختیځې سیمې یو ځل بیا ولړزولې.

د جرمني د جیولوجیکي موندنو یوې ادارې د دغې زلزلې مرکز د جلال اباد شاوخوا ته په ځمکه کې لس کیلو متره ژور ښودلی دی.

د طالبانو د حکومت رسمي سرچینو تراوسه د نننۍ زلزلې په اړه څه نه دي ویلي.
دا په داسې حال کې ده چې دوه ورځې وړاندې د ریښتر په کچه ۶ درجې زلزلې د افغانستان ختیځې سیمې په ځانګړې توګه کونړ ولایت وځاپه چې خلکو ته یې د سر او مال دروند زیان واړوه.

د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد نن سه شنبه وویل چې د کونړ په زلزله کې د قربانیانو شمیر ۱۴۱۱ ته پورته شوی او په خبره یې لا هم د ژغورنې او پلټنې هڅې دوام لري.