د ملګرو ملتونو د بندیزونو د څار ډله وايي، داعش او القاعده ترهګرې ډلې په افغانستان کې د خپلو فعالیتونو لپاره خوندې پټنځایونه موندلي شي او دا هیواد د ترهګرۍ سرچینه ده.

دې ډلې پرون چهارشنبې د (جولای په لسمه) په یو راپور کې ویلي، "دا هیواد لا هم د ترهګرو ډلو لپاره د خوندې ځای په توګه پیژندل کیږي".

راپور وړاندې کاږي، "د افغانستان په ډیر شمیر ولایتونو کې د ترهګرو ډلو د فعالیتونو پر وړاندې د طالبانو زغم، ګاونډیو هیوادونو ته د ترهګرۍ د پراختیا لار هواروي."

په راپور کې ویل شوي، القاعده له طالبانو سره له خپلو زړو اړیکو څخه په استفادې پرمختګ ته دوام ورکوي.

د ملګروملتونو د څار ډلې په راپور کې دا هم راغلي چې القاعده ډلې تیر کال د افغانستان په پنځو ولایتونو کې ورزنیز کمپونه جوړ کړي او د خپلو شبکو د بیا تنظیم لپاره د کسانو په جلب و جذب بوخته ده.

طالبانو د ملګروملتونو د بندیزو د څار ډلې د دې راپور په اړه تراوسه څه نه دی ویلي، خو له دې وړاندې يې په ځلونو ویلي، داعش ډ‌له يې ځپلې او نه پریږدي چې د افغانستان خاوره د هیڅ ډلې له لوري د نورو هیوادونو پر ضد وکارول شي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر وایي چې د روسیې له لورې د اوکراین د سولې د بهیر ځنډول د دې سبب شول چې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د مسکو په وړاندې خپل دریځ بدل کړي.

مارکو روبیو د سې شنبې په ورځ په نیویارک کې وویل چې ولسمشر ټرمپ د خبرو له لارې د اوکراین د جګړې د پای ته رسیدو لپاره صبر وکړ، خو دا جګړه د دې په ځای چې ودریږي، داسې ښکارې چې په زیاتیدو ده او اوس د روسیې د ګاونډیو هیوادو پر فضا ډرون او جنګي الوتکې ګرځي.

روبیو پر مسکو د احتمالي اقتصادي بندیزونو د لګیدو خبرداری ورکړ او ویې ویل چې واشنګتن کولی شي چې کیف ته نورې وسلې ورکړي.

د ښاغلي روبیو تر دې څرګندونو مخکې ولسمشر ټرمپ پرون وویل چې د ناټو غړي هیوادونه باید هغه روسیي جنګي الوتکي وغورځوي چې د دوی پر فضا تیریږي او اوکراین د اروپایي متحدانو په مرسته کولی شي چې له روسیې څخه خپلې ټولې نیول شوې سیمې بیرته ونیسي.

د اسیا د کرکټ په اتلولۍ کې، چې په متحد عربي اماراتو کې روانې دي، ټاکل شوې ده چې نن د هند او بنګله دیش لوبډلې سره مخامخ شي.

پاکستان تیر ماښام په ابوظبي کې سریلانکا ته په پنځو ویکټو ماتې ورکړه او دا هیله یې بیا راژوندۍ شوه چې ممکن د اسیایي جام پایلوبې ته ورسیږي.

سبا د پاکستان لوبه له بنګله دیش سره ده، د جمعې په ورځ د هند او سریلانکا مسابقه ده چې د دغو لوبو له نتیجو به معلومه شي چې کومې دوې لوبډلې پایلوبې ته لاره کوي.

د اسیایي جام پایلوبه د راتلونکې یکشنبې په ورځ ده.

اروپایي ټولنې په افغانستان کې د هوا له لارې د بشري مرستو د رسولو لپاره د څه باندې څلور نیم میلیونه ډالرو مرستې اعلان وکړ.

د افغانستان لپاره د خوړو د نړیوال پروګرام مشر جان ایلیف د سې شنبې په ورځ وویل چې د اروپایي ټولنې په څلور میلیونه او شپږ لکه ډالرو مرستې به د افغانستان لرې پرتو سیمو ته خوراکي مواد ورسیږي.

د راپورونو له مخې د روان میلادي کال له پیله تر اوسه د افغانستان دننه تر یوزر شپږ سوه ډیرې الوتنې شوې دي چې نړیوالې مرستې یې اړمنو کسانو ته په لرې پرتو سیمو کې رسولې دي.

د هه نګاو په نوم د بشري حقونو موسسې د سې شنبې په ورځ په ایران کې د یوه افغان د اعدام خبر ورکړ.

د دې افغان نوم نه دی یاد شوی خو تخلص یې احمدي دی چې د خراسان رضوي ښار د تایباد په مرکزي زندان کې د یکشنبې په ورځ په دار ورځړول شو.

دا کس د مخدر موادو په تور اعدام شوی دی.

سږکال په ایران کې په لسګونو افغانان اعدام شوې دي. په ناروې کې میشته د ایران د بشري حقونو د موسسې مشر محمود امیري په اوړي کې ازادي راډیو ته ویلي و چې د دوه زره پنځه ویشتم کال له پيله د جون میاشتې تر نیمایي پورې د ایران په زندانونو کې څلویښت افغانان اعدام شوي دي. د همدې موسسې د راپورونو له مخې پروسږکال ایران اتیا افغانان اعدام کړي وو.

د ننګرهار په دره نور کې زلزلې پنځلس تنه ټپيان کړې دي.

په دره نور ولسوالي کې روغتیایي چاروکو پرون ناوخته وویل چې دا ټپيان روغتون ته انتقال شوې دي.

د اروپا او مدیترانې د زلزلې پېژندنې مرکز په وینا، دا زلزله د سې شنبې په ورځ له جلال آباد ښار څخه درویشت کیلومتره لرې د دیرش کیلومتره په ژوروالي کې د څلور اعشاریه نهه ریښتر په کچه وشوه.

د اګست په یو دیرشمه د افغانستان په ختیځ کې د طالبانو په وینا زلزلې تر دوه زره دوه سوه ډیر کسان ووژل او نژدې څلور زره نور یې ټپيان کړل.

طالبانو له جاپانه غوښتې دي چې د نوي کابل د څښاک اوبو پروژه بیرته پيل کړي.

دا پروژه چې د جمهوري نظام پرمهال په دوه زره شلم کې د جاپان نړیوالو همکاریو د ادارې( جایکا) په مرسته د څلرویشت میلیونه امریکایي ډالرو په ارزښت پيل شوې وه، د نظام له سقوط سره یې چارې ودریدې.

په کابل کې پرون د طالبانو د اقتصاد وزارت چارواکو د جاپان د سفارت له غړیو سره د خبرو پرمهال د دې پروژې د کار د بیا پيل غوښتنه وکړه.

یوشمیر نړیوالو بنسټونو خبرداری ورکړی دی چې ښایي په راتلونکو څو کلونو کې په کابل کې ترمځکې لاندې د اوبو سرچینې وچې شي.

د طالبانو حکومت وايي چې یوازې د دوشنبې په ورځ له لس زرو ډیر افغان کډوال چې له ایران او پاکستانه په زور ایستل شوي وو، افغانستان ته ستانه شوي دي.

د طالبانو د ویاند ذبیح الله مجاهد دفتر نن( سې شنبه) په یوه بیان کې وویل چې له له نهه زره پنځه سوه ډیر کډوال له پاکستانه او نژدې څوارلس سوه له ایرانه ستنیدلي دي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ (UNHCR) په وینا، د کال له پیل راهیسې له شپږ لکه دوه شپیته زره څخه ډیر افغانان له پاکستانه، افغانستان ته تللي دي.

همداراز د کال له پيله ایران د شاوخوا دوه میلیونه افغان کډوالو د مهاجرت کارتونه باطل کړي او له خپلې خاورې یې د نژدې دوه میلیونه افغانانو د ایستلو بهیر پيل کړی دی.

طالبانو د جولای په دیرشمه ویلي و چې د کال په لومړیو دریو میاشتو کې یو میلیون او اته لکه افغانان له ایرانه اخراج شوې دي.

په ننګرهار کې د طالبانو د اطلاعات او کلتور رییس قریشي بدلون وایي چې د ننۍ زلزلې له امله د ننګرهار په دره نور ولسوالي کې یوشمیر کورونه نړیدلي دي خو چاته د سر زیان نه دی اوښتی.

د اروپا او مدیترانې د زلزلې پېژندنې مرکز په وینا، دا زلزله له جلال آباد ښار څخه درویشت کیلومتره لرې د دیرش کیلومتره په ژوروالي کې د څلور اعشاریه نهه ریښتر په کچه وشوه.

په کابل کې هم دا زلزله احساس شوې ده.

د اګست په یو دیرشمه د افغانستان په ختیځ کې د طالبانو په وینا زلزلې تر دوه زره دوه سوه ډیر کسان ووژل او نژدې څلور زره نور یې ټپيان کړل.

د ملګرو ملتو د ماشومانو د ملاتړ اداره( یونیسف) وایي، د افغانستان راتلونکې په تعلیم ولاړه ده او طالبان باید له شپږم ټولګي ورپورته د نجونو ښوونځي پرانیزي.

د یونیسف د ماشومانو د حفاظت د برخې مشرې سین ګوپتا نن ( د سپتمبر ۲۳ مه) وویل چې ښوونځي هم د زده کړې لپاره مهم دي او هم د دې لپاره د ښوونځیو پرانیستل مهم دي چې په کم عمر نجونې واده نه شي.

یونیسف او د بشري حقونو ډلو تر دې مخکې هم د تیرو څلورو کلونو په ترڅ کې پر طالبانو غږ کړی دی چې له شپږ ټولګي ورپورته ښوونځي پرانیزي، خو طالبانو دا غوښتنه نه ده منلې او په افغانستان کې د دې بندیز له امله په میلیونونو نجونې له شپږم ټولګي ورپورته له زده کړو پاتې شوې دي.

د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان د امریکا له ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره د احتمالي لیدنې کتنې امکان رد کړی او ویلي یې دي چې له داسې چا سره خبرې نه شي کولی چې یوازې د زور په ژبه غږیږي.

پزشکیان دا څرګندونې نن د ملګرو ملتونو په اتیایمه عمومي غونډه کې د ګډون لپاره نیویارک ته تر تګ مخکې وکړې.

د ایرنا خبرې اژانس په وینا، امریکا د پزشکیان ماشومانو، د هغه زوم او د رسنیو اکثر غړیو ته ویزې نه دې ورکړي او یوازې یې د ایران ولسمشر او څو نورو کسانو ته اجازه ورکړې ده چې امریکا ته داخل شي.

سږکال د جون په میاشت کې د اسراییل او ایران د جګړې په ترڅ کې امریکایي الوتکو د ایران پر اټومي تاسیساتو بمباري وکړه چې له دې سره په وروستیو کلونو کې د تهران او واشنګتن کړکیچن اړیکي تر ټولو ټیټې کچې ته رسیدلي دي.