د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت، له سرپرست وزیر امیرخان متقي سره په کابل کې د ایران سفیر او د افغانستان لپاره د دغه هېواد د ولسمشر د ځانګړي استازي حسن کاظمي قمي د کتنې خبر ورکوي.

د دې وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد پرون چهارشنبې په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې کښلي چې په دې کتنه کې د دوه اړخیزو اړیکو، سوداګرۍ، ټرانزیټ او په سیمه کې د وروستیو سیاسو تحولاتو په باب خبرې وشوې.

د هغه په وینا، د سیمې له هېوادونو سره د افغانستان اړیکې مخ پر ودې او هغه د ټولې سیمې په ګټه وبلل شوې.

همدارنګه ویل شوي چې ښاغلي متقي افغانستان ته له ایرانه د واردېدونکې برېښنا د زیاتوالي او د چابهار بندر په اړه د پرمختګ ترڅنګ په ایران کې د افغان کډوالو د ځینو ستونزو او د ایران سیستان ته د هلمند سیند د اوبو د رسېدو په اړه هم خبرې وکړې.

په دې اړه چې په ایران کې د افغان کډوالو پرکومو ستونزو خبرې شوي، څه نه دي ویل شوي خو په هغه هېواد کې افغان کډوال د ایران د امنیتي ځواکونو له ناوړه سلوک او له هغه هېواده له په زوره ایستلو نه نیولې، د زده کړې او کار په شمول ډېرو برخو کې له ستونزو سره مخ دي.

د ایران سیستان ته د هلمند سیند د اوبو د رسېدو په اړه چې ایراني چارواکو په دې وروستیو کې د اوبو د ټاکلي حق پر غوښتنې ټینګار کړی، څه نه دي ویل شوي.

د ایران سفارت یا نورو ایراني چارواکو تراوسه د دغې کتنې په اړه څه نه دي ویلي.

د ایران د کورنیو چارو وزیر اسکندر مومني ادعا کړې چې ځينې بهرني اتباع په تېرو دوو کلونو کې د ورانکارۍ په هدف دغه هېواد ته تللي.
ایران کې د بهرنیو اتباعو اصطلاح افغان کډوالو ته کارول کېږي.

مومني دا خبره په یوه ټلویزیوني وینا کې د یوې پوښتنې په ځواب کې وکړه چې آیا اتباع «افغان کډوال» هم د ورانکارۍ په هدف راغلي وو.

«هر چا په هر شکل چې وس یې رسېد وغوښتل راشي. هو، ځینې دا کسان بهرني اتباع وو. ډېر یې نه وو. دا نه ده چې دوی ( بهرني اتباع) شریف انسانان هم ډېر دي. خو ځینې کسان وو چې په تېرو دوو – دریو کلونو کې راغلي وو په هدف هم راغلي وو په دې برخه کې»

ایران د لسګونو کسانو تر منځ لږ تر لږه ۵ افغان کډوال هم د اسراییلو د جاسوسۍ په تور په تېرو دوو اوونیو کې نېولي دي.

ځینو افغان کډوالو بیا ویلي چې دوی تر فشار لاندې دي او د اسراییلو د جاسوسۍ په تور ځورول کېږي. ایران تازه د افغان کډوالو د نیولو او ډيپورټ پروسه هم چټکه کړې ده.

د ایران قضایه قوې ویلي د جاسوسۍ قانون تعدیل شوی او پارلمان دوی ته اوس بشپړ واک ورکړی څو د نفوذي کسان او جاسوسان په عبرتناکه شکل په سزا ورسوي.

لږ تر لږه درې کسان په تېرو لسو ورځو کې د اسراییلو د جاسوسۍ په تور اعدام شوي.

د افغانستان د رزمي لوبو وتلي لوبغاړي احمد ولي هوتک خپل روسی سیال مات کړ.

احمد ولي هوتک د شنبې په شپه د بلاروس په پلازمینه مینسک کې له خپل روسي سیال سیګد زیراکوف سره مخ وو.

هوتک وتوانېد د خپل سیال لاس سبمیشن یا قید کړي او هغه تسلیمیدو ته اړ باسي.

دا په رزمي لوبو کې د هوتک لپاره یوولسمه بریا وه. هغه یواځې یوه ماته خوړلې.

هوتک تر څو کلونو ځنډ وروسته لوبه وکړه او تر دې سیالیو مخکې یې د ډېر چمتووالي خبره کړې وه.

په همدې شپه د افغانستان بل لوبغاړي نصرت الله اخندزاده بیا له خپل سیال ماته وخوړه.

تمه ده د رزمي لوبو بل پيژندل شوی افغان لوبغاړی واحدالله نژند بیا د جرمني په هامبورګ کې د اوکتاګون په معتبره سازمان کې د شنبې په ماښام لوبه وکړي.

پر غزه د اسراییلو په بریدونو کې له تېرو ۲۴ ساعتونو راهیسې ۷۲ کسان وژل شوي او ۱۴۷ نور ټپیان شوي دي.

دا خبر د جرمني خبري اژانس( ډي.پي.اې) د غزې د روغتیا وزارت په حواله نن جمعه د جون ۲۷مه خپور کړی دی.

خبر کې د فلسطیني سرچینو په حواله راغلي چې د غزې د جګړې له پيل راهیسې له ۵۶۳۰۰ زیات کسان وژل شوي او له ۱۳۲۶۰۰ زیات نور ټپيان شوي دي.

دا جګړه د ۲۰۲۳ کال راهیسې وروسته تر هغه پيل شوه چې حماس ډلې چې امریکا او اروپایي ټولنه یې ترهګر بولي، پر اسراییلو غلچکي برید سره ۱۲سوه کسان ووژل او شاوخوا ۲۵۰ نور یې برمته کړل.

د ملګرو ملتونو په ګډون بېلابېلو بشري ادارو په وار وار غزه کې بشري حالت نازک ښودلی او د جګړې له ښکېلو خواوو یې د اوربند غوښتنه کړې ده.

ایراني او امریکایي سرچینو ویلي، دوی د ایران د اټومي پروګرام د خبرو د بیا پېل په هدف یو بل سره په تماس کې دي.

دواړو لورو د درېدلو خبرو بیا پېل ته کره نیټه نه ده ټاکلې.

د سپینې ماڼۍ ویاندې کارولین لیویت تېره شپه خبریالانو ته ویلي، واشنګټن له ایران او د خبرو له منځګړو سره په نژدې رابطه کې دی.

بل لورته د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي ویلي، ډيپلوماسي دوام لري او د بېلابېلو چینلونو له لارې اړیکې د ټینګېدو په حال کې دي.

دا په داسې حال کې ده چې پر ایران د اسراییلو او امریکا له بریدونو وروسته د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د جون په ۲۵مه په هاګ کې د ناټو په سرمشریزه کې وویل، واشنګټن به راتلونکې اونۍ له ایران سره بحثونه پيل کړي.

د اسراییلو او ایران له جګړې مخکې څو ځله امریکایي او ایراني مرکچیانو د ایران د اټومي پروګرام پر سر خبرې وکړې، خو کومه مشخصه پایله یې نه درلوده.

د امریکا د استازو جرګې د بهرنیو اړیکه کمیټه وایي، له افغانستانه د امریکایي ځواکونو تر وتلو او د طالبانو تر واکمنېدو وروسته په منځنۍ او جنوبي اسیا کې د ترهګرۍ د ګواښونو کچه په ډراماتیکه بڼه بدله شوې ده.

دوی ویلي، افغانستان یوځل بیا د ترهګریزو ډلو په پټن ځای بدل شوی دی.

د دغې کمیټې د جنوبي او مرکزي اسیا څانګې مشر بېل هویزنګا پرون پنجشنبه په یوه استماعیه غونډه کې ویلي، د داعش او ټي ټي پي ( تحریک طالبان پاکستان) ګواښونه په تاریخ کې تر ټولو لوړې کچې ته رسیدلي دي.

نوموړي خبرداری ورکړ چې ترهګریزې ډلې په سیمه او نړۍ کې د بریدونو لپاره د خپلو وړتیاوو د لوړولو په حال کې دي.

هغه که څه هم د داعش په وړاندې د طالبانو د بریا د ادعا یادونه وکړه، خو زیاته یې کړه چې داعش لا هم عملیاتي وړتیا لري او وخت ناوخت ملکي کسان او د طالبانو د حکومت غړي هدف ګرځوي.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت بیا د استازو جرګې دا اندیښنې بې ځایه بللي چې ګواکې افغانستان کې" بهرنۍ ډلې شتون لري او یا چاته خطر متوجه دی".

فطرت زیاته کړې" افغانستان یو واحد او قوي حکومت لري، چې په ټوله جغرافیه بشپړ واک او کنترول لري او هیچاته اجازه نه ورکوي د افغانستان خاوره د چا پر خلاف وکاروي."

د استازو جرګې دغې کمیټې وویل، د ترهګریزو فعالیتونو له کبله ۲۰۲۴ کال پاکستان لپاره تر ټولو خونړی و او په خبره یې امریکا له پاکستان سره په ګډه د دغو ګواښونو د مخنیوي په لارو چارو فکر کوي.

ټاکل شوې ده چې د پاکستان روغتیا وزیر کابل ته سفر وکړي او د طالبانو له چارواکو سره د پولیو یا د ماشومانو د ګوزڼ د ناروغۍ د خپریدو د مخنیوي پر لارو چارو خبرې وکړي.

پاکستاني رسنیو کابل ته د سید مصطفی کمال د تګ خبر ورکړی دی، خو دا یې نه دې ویلي چې ښاغلی کمال به کله کابل ته ځي.

پاکستان او افغانستان د نړۍ یوازیني دوه هیوادونه دي چې لاهم پکې د ماشومانو د ګوزڼ ( پولیو) ناروغي شته.

د راپورونو له مخې پروسږکال په پاکستان کې د پولیو څلور اتیا مثبتې پیښې ثبت شوې او په افغانستان کې د دې ناروغۍ د مثبتو پیښو شمیر تیرکال پنځه ویشتو ته ورسید.

د افغانستان په اتو ولایتونو کې نن د ورښتونو اټکل شوی دی چې ښایي سیلونه هم ورسره وبهیږي.

د طالبانو د ترانسپورت او هوایي چلند وزارت په یوه بیان کې چې په خپله ایکسپاڼه کې یې خپور کړی دی ویلي دي چې په نورستان، کونړ، ننګرهار، لغمان، پنجشیر، پکتیا، خوست او پکتیکا کې نن جمعه د سختو بارانونو اټکل کیږي.

د بیان له مخې په دغو اتو ولایتونو کې له لسو تر پنځه دیرش ملي مترو پورې د ورښتونو وړاندوینه شوې ده.

د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر له ایرانه وغوښتل چې افغان کډوال په تدریجي ډول د یوه میکانیزم له مخې افغانستان ته راستانه کړي.

امیرخان متقي پرون په کابل کې د افغانستان لپاره د ایران له سفیر علي رضا بیکدلي سره د لیدو پرمهال دا خبره وکړه.

تر دې لیدنې کتنې یوه ورځ مخکې په هرات کې د طالبانو چارواکو وویل چې یوازې د چهارشنبې په ورځ له ایران څخه تر دیرش زره ډیر افغان کډوال افغانستان ته ستانه شوې دي.

د متقي او بیکدلي د غونډې په اړه د طالبانو د بهرنیو چارو د وزارت په بیان کې راغلې دي چې ښاغلي بیکدلي ډاډ ورکړ چې د کډوالو موضوع به له خپل دولت سره شریکه کړي.

د سپینې ماڼۍ ویاندې وویل چې د ایران د ستر مشر ایت الله علي خامنه اي څرګندونې ظاهري سپیناوی دی.

کارولین لویت د پنجشنبه په ورځ په سپینه ماڼۍ کې د یوه خبریال د پوښتنې په ځواب کې وویل، کله چې له یوه استبدادي رژیم سره مخامخ یاست، هغوی ته د خپلې ظاهري څیرې حفاظت خورا مهم دی.

اغلې لویت پر ایران د امریکا د تیرې شنبې شپې د بریدونو پر دقت او موفقیت ټینګار وکړ او زیاته یې کړه چې دا بریدونه د دې سبب شول چې د ایران او اسراییل ترمنځ اوربند ته لاره هواره کړي.

د ایران ستر مشر خامنه اي د پنجشنبې په ورځ له اوربند وروسته په خپل لومړي پيغام کې ادعا وکړه چې ایران پر اسراییل او امریکا بریالی شو.

خامنه اي د امریکا له لورې د ایران پر دریو اټومي مرکزونو ترسره شوي بریدونه داسې تیری وباله چې باید په نړیوالو محاکمو کې د دې قضیې تحقیق وشي. د ایران مشر دا هم وویل چې امریکا له دې جګړې هیڅ څه نه دې ترلاسه کړي.

دا څرګندونې په داسې حال کې کیږي چې د امریکا پوځ د سرطان په لومړۍ ورځ په B-2 جنګي الوتکو او توماهاک توغندیو د ایران په فوردو، نطنز او اصفهان اټومي تاسیساتو بمباري وکړه. تر دې برید وروسته د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وویل چې دا تاسیسات "په بشپړه توګه " ویجاړ شوي دي.

د اروپایي کمیسیون مشره اورزولا وان دیر لین وایي، اروپا د تعرفو په برخه کې د نورو مذاکراتو لپاره د امریکا د متحد ایالتونو نوي اسناد ترلاسه کړې دي.

اورزولا وان دیرلین پنجشنبه ( د جون ۲۶ مه) په بروکسل کې د اروپایي مشرانو تر غونډې وروسته له خبریالانو سره د خبرو پرمهال د واشنګتن د دې اسنادو جزییات څرګند نه کړل؛ دې وویل چې دا اسناد به وارزوي، د دوی پیغام واضح دی او یوه تړون ته چمتو دي.

رویټرز اژانس څرګندوي چې امریکایي چارواکو سمدلاسه د واشنګتن د دې وروستي وړاندیز په اړه د دوی پوښتنو ته ځواب نه دی ویلی.

د جولای نهمه نیټه چې د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ لخوا د اروپايي اتحادیې او نورو هیوادونو لپاره له امریکا سره د تعرفو کمولو تړون ته د رسیدو لپاره ټاکل شوې ده په رانژدې کیدو ده.

د ولسمشر ټرمپ له لورې په اپریل کې د نورو هیوادونو پرصادراتو د متقابلو تعرفو اعلان وشو چې د هغې له مخې پر اروپایي وارداتو باندې د لنډمهال پرمخ لس فیصده تعرفه به، که چیرته د جولای تر نهمې کومه موافقه ونه شي، دوه برابره شي.

د متحده ایالاتو د خزانې وزیر سکاټ بیسنټ ویلي دي چې د ښه نیت له مخې د ځینو هیوادونو د خبرو اترو وروستۍ نیټه غځول کیدی شي.