د طالبانو مشر ملا هبت الله اخوانزاده ته په یوه منسوبه غږیزه وینا کې نوموړي ادعا کړې چې " نړۍ کوښښ کوي د شریعت پرضد د خلکو ذهنیت خراب کړي." خو په وینا یې دا هڅې به شنډې کړي.

هغه په دې اړه چې نړۍ څنګه د شریعت پر ضد د خلکو ذهنیت خرابوي شواهد نه دي وړاندې کړي، خو د ډیموکراسۍ د ښیګیڼو بیان یې د دا ډول هڅو برخه ګڼلې ده.

له هغې راهېسې چې طالبان واک ته رسیدلي د نړۍ هیڅ هېواد د دوی حکومت په رسمیت نه دی پیژندلی.

د ملګرو ملتونو په شمول د نړۍ مخکښو هېوادونو له طالبانو غوښتي چې د ښځو او نجونو د حقونو په شمول بشري حقونه دې رعایت او په افغانستان کې دې ټولشموله حکومت رامنځ ته کړي.

طالبانو په رسمي توګه نه دي ویلي چې د دوی مشر دا څرګندونې کله او چیرې کړي، خو ځینو رسنیو د طالبانو مشر ته منسوبه دا وینا د چارشنبې په ورځ په کندهار کې یوې غونډې ته شوې وینا بللې ده.

ملا هبت الله اخوانزده ته په دې منسوب پیغام کې په نامستقیمه توګه د ښځو د حقونو په برخه کې پر طالبانو شتو نیوکو ته اشاره شوې او ادعا شوې چې د طالبانو په واکمنۍ کې ښځو بشپړ حقونه ورکړل شوې دي.

دا ادعا په داسې حال کې ده چې د طالبانو تر واکمنۍ لاندې افغانستان د نړۍ یوازېنی هېواد دی چېرې چې نجونې له شپږم ټولګي پورته له زده کړو منعه شوي او په څو محدودو دولتي ادارو کې له کار پرته ، ښځې له کوره بهر د کار کولو اجازه نه لري.

ملا هبت الله اخوانزداه په دې وینا کې یو ځل بیا په افغانستان کې د شریعت پر ټینګښت ټینګار کړی او خلکو ته ویل شوي چې د طالبانو پر حکومت او دیني عالمانو دې له څرګند انتقاد ډډه وکړي، هغه څه چې د نوموړي په وینا اوسني نظام ته زیان کوي.

ملا هیبت الله اخونزاده ته په منسوبو ویناوو کې تر دې مخکې هم ته سپارښتنه شوې چې د طالبانو د حکومت پر مشرتابه دې له څرګند انتقاد ډډه وشي.

خو یو شمېر فعالانو د طالبانو د مشرتابه دا ډول څرګندونې له خلکو د بیان د ازادۍ او انتقاد کولو حق اخیستل بللي او ټینګار یې کړی دی چې پر واکمنو انتقاد د وګړو حق او د حکومتي چارو د سمون لپاره اړین دي.

د طالبانو مشر ملا هبت الله اخوانزاده له هغې را وروسته چې د طالبانو حکومت په افغانستان کې بیاځلي واک ته رسیدلی په عام محضر کې نه دی څرګنده شوی، یوازې د یو شمېر طالب مشرانو سره په غونډو او ناستو کې د ګډون راپورونه یې خپاره شوي دي.

د طالبانو رسنیزو ادارو په دې موده کې هبت الله اخوانزاده ته منسوبې غږیزې ویناوې او لیکلې پیغامونه خپاره کړي. خو د هغه کوم تصویر یا ویډیو یې نه ده خپره کړې.

ملګري ملتونه وايي له هرو لسو بالغو افغانانو څخه نهه تنه یې د نجونو د زده کړو د حق ملاتړ کوي.

ملګرو ملتونو په اکس ټولنیزه شبکه کې خپل یو پوست کې لیکلي دي چې له کومې ورځې چې طالبان د ۲۰۲۱ کال په اګست میاشت کې واک ستانه شوي په تیرو څلورو کلونو کې د ښځو د حقوقو د بحران کچه او شدت مخ په زیاتیدو دي.

تردې مخکې ، د ملګرو ملتونو د ښځو څانګې مشرې سوفیا کالتورپ د جمعې په ورځ په جینیوا کې یوې خبرې غونډې ته وویل چې دیوې نظرپوښتنې له مخې دافغانستان نوي په سلو کې خلک په ښارونو او کلیو کې د نجونو د زده کړو ملاتړ کوي.

طالبانو له شپږم ټولګي پورته د نجونو او ښځو پر زده کړو بندیز لګولی دی.

په داسې حال کې چې پاکستان کې د پی او آر کارټ لرونکو افغان کډوالو د پاته کیدو مهلت سبا دوشنبې پای ته رسیږي، تیره ورځ شاوخوا ۱۴۸۰ کورنۍ له پاکستان افغانستان ته ستنې شوي دي.

د طالبانو ترکنټرول لاندې د باختر دولتي خبري آژانس رپوټ ورکوي چې لدې جملې ۱۳۰۸ کورنۍ د تورخم له لارې ، ۱۴۵ کورنۍ د سپین بولدک ، ۱۵ کورنۍ د پکتیا د انګورو اډې ، او ۹ کورنۍ د هلمند د بهرامچې دبندر له لارې افغانستان ته ستنې شوي دي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمشنرۍ ( یو.ان.ایچ.سي.ار) وایي، شاوخوا یو اعشاریه ۴ میلیونه افغان کډوال پاکستان کې د POR کارتونه لري.

د پاکستان د کورنیو چارو وزارت ویلي، د سپتمبر له لومړۍ نیټې وروسته به دغه ډله افغانان په زور افغانستان ته ستنوي.

د دې کډوالو د کارتونو موده دوه میاشتې وړاندې، د ۲۰۲۵ کال د جون په ۳۰مه پای ته رسیدلې، خو پاکستان یې له تمدیدېدو ډډه کړې ده.

په متحده عربي اماراتو کې د کوربه هېواد او افغانستان او پاکستان د کریکټ د درې اړخیزې لوبلړۍ په ترڅ کې سبا دوشنبه د افغانستان او اماراتو لوبډلې لوبه لري.

دغه لوبه دوشنبه د کابل په وخت د ماښام په ۷ نیمو بجو د شارجې په کریکټ لوبغالي کې پيلیږي.

په دغې لوبلړۍ کې تراوسه د پاکستان-افغانستان او پاکستان-اماراتو ترمنځ یوه یوه لوبه شوې چې دواړه هغه پاکستان ګټلې دي.

افغان لوبډله د همدې اونۍ د سه شنبې په ورځ له پاکستان سره دویمه لوبه لري.

په پاکستان کې ( پي.او.ار) کارت لرونکو افغان کډوالو ته ورکړل شوی مهلت سبا دوشنبه ( د سپتمبر لومړۍ نیټه) پای ته رسیږي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمشنرۍ ( یو.ان.ایچ.سي.ار) وایي، شاوخوا یو اعشاریه ۴ میلیونه افغان کډوال پاکستان کې دغه کارتونه لري.

د پاکستان د کورنیو چارو وزارت ویلي، د سپتمبر له لومړۍ نیټې وروسته به دغه ډله افغانان په زور افغانستان ته ستنوي.

د دې کډوالو د کارتونو موده دوه میاشتې وړاندې، د ۲۰۲۵ کال د جون په ۳۰مه پای ته رسیدلې، خو پاکستان یې له تمدیدېدو ډډه کړې ده.

کډوالو ته ورکړل شوی مهلت داسې مهال پای ته په رسیدو دی چې افغانستان ته د پاکستان له خوا د کډوالو تګ زیات شوی دی.

د کډوالو ستونزو ته د رسیدو په برخه کې د طالبانو د حکومت ځانګړي کمیسیون ویلي، پرون شنبه له پاکستانه شاوخوا شپږ زره کډوال افغانستان ته را اړول شوي دي.

د طالبانو حکومت نوی قانون خپور کړی چې پر بنسټ يې شاعران د نجونو او هلکانو ترمنځ د عاشقانه اړیکي په اړه له شعر ویلو منعه شوي دي.

دغه قانون د مشاعرو د تنظیم په نوم په رسمي جریده کې خپور شوی دی.

د قانون په یوه برخه کې راغلي، "شعر باید د مجازي مینې، ناروا غوښتونو او احساساتو خالي وي".

د دغه قانون له مخې، شاعران د دموکراسۍ، کمونیزم، فیمینزم او ورته نورو مسایلو په اړه د شعر ویلو هم راګرځول شوي دي.

قانون د طالبانو اطلاعاتو او فرهنګ وزارت ته صلاحیت ورکړی چې " سرغړونکي د اسلامي شریعت" سره سم مجازات کړي.

طالبانو په تیرو څلورو کلونو کې له شاعرانو او هنرمندانو سربیره پر رسنیو هم پراخ بندیزونه لګولي دي.

د طالبانو د حکومت د عامې روغتیا وزارت نن شنبې د افغانستان په خیتځ ننګرهار، کونړ، نورستان او لغمان ولایتونو کې د پولیو یا ګوزڼ ناروغۍ د واکسین د کمپاین د پیل خبر ورکړی دی.

د دغه وزارت ویاند شرافت زمان امرخیل په یوه ویډیو پیغام کې ویلي، " په دې کمپاین کې به له یو اعشاره څلور میلیونو ډیر له پنځه کلونو کم عمره ماشومان واکسین شي".

د شرافت په ټکو، د واکسینو دا پیل شوی کمپاین به د سپټمبر میاشتې تر ۸مې نیټې دوام وکړي.

پولیو یا ګوزڼ چې یوه ویروسي ناروغي دي په ماشومانو کې د دایمي فلج سبب کیږي.

افغانستان او پاکستان په نړۍ کې یوازیني هېوادونه دي چې لا هم په کې د ګوزڼ ویروس شتون لري.

په ننګرهار کې د تیرې شپې د وروښتونو او سیلابونو له کبله پنځه کسان مړه او ۱۵نور ټپیان شوي دي.

د دې ولایت د والي ویاند احسان الله عثماني رسنیو ته په رالیږلي ویډیو پیغام کې ویلي، " دا تلفات په سپین غر، اچین، چپرهار او سره رود ولسوالیو کې اوښتي دي".

د عثماني په ټکو، دغو وروښتونو او سیلابونو د خلکو کورونو ته د زیان سربیره کرنیزې ځمکې او عامه ځایونه هم ویجاړه کړې دي.

په وروستیو کې د ننګرهار سربیره سیلابونو په یو شمیر نورو ولایتونو کې هم ځاني او مالي زیانونه اړولي دي.

د ملګرو ملتو د ښځو څانګې خبر ورکړ چې اکثریت افغانان د نجونو او ښځو د زده کړو پلوي کوي.

د دې ادارې د بشري حقونو د برخې مشرې سوفیا کاتورپ د جمعې په ورځ په جینوا کې خبرې غونډې ته وویل چې د یوې نظر پوښتنې له مخې د افغانستان نوي په سلو کې خلک په ښارونو او کلیو کې د نجونو د زده کړو ملاتړ کوي.

اغلې کالتورپ زیاته کړه چې د جولای او اګست په میاشتو کې د ترسره شوې نظر پوښتنې له مخې اووه نوي په سلو کې ښځو ویلي دي چې د زده کړو ممانعت د دوی پر ورځني ژوند بدې اغیزې کړې دي، ځیني کسان یې ناهیلي کړي او ځیني یې له رواني پلوه سخته ځپلې دي.

طالبانو له شپږم ټولګي ورپورته د نجونو او ښځو پر زده کړو بندیز لګولی دی.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر او د صدراعظم مرستیال اسحاق ډار د جرمني له بهرنیو چارو وزیر یوهان وادفول سره په پاکستان کې د افغان کډوالو په تړاو د جمعې په ورخ پر ټیلفون خبرې وکړې.

د راپورونو له مخې دا خبرې تر ډیره په پاکستان کې د هغو افغان کډوالو په تړاو وې چې جرمني د هغوی د ایستلو ژمنه کړې ده.

تمه ده چې له دې ډلې نژدې پنځوس تنه د دوشنبې په ورځ له اسلام اباده د جرمني هانوور ته په الوتکه کې انتقال شي.

په پاکستان کې تیره اونۍ تر څلور سوه پنځوس ډیر هغه افغانان ونیول شول چې په جرمني کې یې د منلو ژمنې درلودې.

له څه باندې څلورو کلونو راپه دې خوا چې طالبانو کابل نیولی دی، جرمني په لسګونو زره افغانان خپل هیواد ته انتقال کړې دي. د راپورونو له مخې لاهم په پاکستان کې شاوخوا دوه زره درې سوه داسې افغانان شته چې د جرمني له خوا د منلو له ژمنو سره سره په پاکستان کې پاتې دي.

د افغانستان د فوټبال ملي لوبډلې ته د ایران ملي ټیم درې د یوه په وړاندې ماتې ورکړه.

دا لوبه په تاجکستان کې د منځنۍ اسیا د ملتونو د جام په ترڅ کې پرون ترسره شوه. لومړی ګول افغان لوبغاړي امید موسوي په یو ویشتمې دقیقه کې ترسره کړ، خو پنځه دقیقې وروسته ایراني لوبغاړو لوبه مساوي کړه او د لومړۍ برخې تر پای مخکې ایران دوهم ګول وواهه، بیا یې په دوهمه نیمایي کې افغان ټیم ته دریم ګول ورکړ.

افغان لوبډله به د دې لوبو په ترڅ کې خپله دوهم مسابقه د دوشنبې په ورځ له کوربه تاجکستان سره وکړي.

افغانستان د دې جام لوبو په ( ب) ګروپ کې له ایران، تاجکستان او هند سره یوځای شوی دی.