د کرکټ د پنځوس اوریزو لوبو د نړیوال جام په دوام نن پنجشنبه انګلستان او سریلانکا د سیالۍ ډګر ته ښکته کېږي.

دغه لوبه د افغانستان په وخت د ماسپښین په یوه بجه د بنګلور په لوبغالي کې ترسره کېږي.

انګلستان او سریلانکا تراوسه په دغه جام کې څلور څلور لوبې کړي چې هر یوه درې لوبې بایللي او یوه یوه یې ګټلې ده.

د کرکټ په نړیوال جام کې پرون یو تاریخي ریکارډ وروسته تر هغه ثبت شو چې اسټرالیا د هالنډ لوبډلې ته په ۳۰۹ منډو ماتې ورکړه.

اسټرالیا د هالنډ لپاره ۴۰۰ منډې هدف ورکړ، خو هالنډ یې په وړاندې یوازې ۹۰ منډې وکړې او ټول لوبغاړي یې وسوځېدل.

د جنوبي کوریا د کورنیوچارو وزارت وايي چې د سختو بارانونو له کبله په دې هېواد کې دوه کسان مړه شوي او د پنجشنبې ورځې په سېلابونو کې د مړو خلکو شمېر ۱۴ ته ورسېد.

چارواکو خبرداری ورکړی چې دا شمېره ښايي لوړه شي ځکه لږترلږه ۱۲ تنه نور تراوسه نادرکه دي.

د دې هېواد په جنوبي سیمه سانچیونګ کې چې له چارشنبې ورځې راهیسې نژدې ۸۰۰ میلیمتره باران پکې اورېدلی او ترټولو ډېر تلفات پکې اوښتي دي تراوسه اته کسان مړه شوي او شپږ نور نادرکه دي.

په جنوبي کوریا کې اکثرا په جولای میاشت کې موسمي بارانونه کېږي. د اقلیمي چارو کارپوهان اقلیمي بدلونونه د دې بارانونو د زیاتېدو علت بولي.

د سوریې په جنوب کې بدوي قبیله وايي، وسله وال یې له سویدا ښار څخه وتلي دي. بدوي سني قبایل له تېرې اونۍ راهیسې په سویدا کې د دروزي مذهبي لږکي له وسله والو سره په خونړیو جګړو کې ښکېل وو.

په دې جګړو کې د وروستیو شمېرو له مخې له زرو ډېر کسان وژل شوي دي. د دې دوو ډلو ترمنځ د اوربند موافقه د متحدوایالتونو په منځګړتوب وشوه.

د پنجشنبې په ورځ د جګړو د مخنیوي لپاره دولتي ځواکونه دې ښار ته واستول شول خو وروسته بیا له هغه ځایه ووتل.

اسراییلو هم په سویدا کې چې دروزي لږکي یې اکثریت اوسیدونکي دي، پر دولتي ځواکونو چې عملا یې د بدويانو پلوي کوله، بمباري وکړه.

د سوریې لنډمهاله ولسمشر احمدالشرع چې د بدوي قبیلو پلوي دی لومړی پر دروزیانو انتقاد کاوه خو وروسته یې له بدویانو وغوښتل چې له ښاره ووځي.

د اسراییل پوځ د غزې د ځینو مرکزي ناحیو اوسېدونکو ته خبرداری ورکړی چې له خپلو مېنو ووځي.

د دې عملیاتو په نتیجه کې به د دیرالبلاح او جنوبي رفح او خان یونس ښارونو ترمنځ لارې بندې شي.

په دې ناحیو کې چې د تخلیې خبرداری ورکړل شوی، هغه سیمې هم شامل دي چې ډېرې نړیوالې مرستندویې موسسې پکې فعالې دي.

دا خبرداری داسې مهال ورکول کېږي چې اسراییلو او حماس ډلې ترمنځ په قطر کې د اوربند په اړه خبرې روانې دي، خو نړیوال منځګړي وايي چې په دې خبرو کې پرمختګ نه دی شوی.

د غزې څه باندې دوه میلیون وګړي د اسراییلو پر خاوره د حماس ډلې له حملې او ورپسې د دواړو خواوو ترمنځ د جګړه له پیل وروسته د یوه بشري ناروین په حالت کې ژوند کوي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وایي، که ایران د کومې نوې اټومي بټۍ د جوړولو هوډ وکړي، ویجاړه به یې کړي.

ټرمپ پرون شنبه پر خپله ټولنیزه پاڼه ( سوشل تروټ) ولیکل " هغه درې اټومي تاسیسات په بشپړ ډول ویجاړ شوي" چې امریکا هوایي بریدونه پرې وکړل.

د ټرمپ په خبره، که ایران غواړي دغه اټومي تاسیسات بیرته په فعالیت راولي، نو په خبره یې کلونه وخت نیسي.

په تیره جون میاشت کې د ایران او اسراییل د ۱۲ ورځنۍ جګړې پر مهال د امریکا جنګي الوتکو د ایران پر فوردو، نطنز او اصفهان اټومي بټیو بریدونه وکړل.

ټرمپ دا څرګندونې داسې مهال کوي چې د امریکا ( ان.بي.سي) خبري شبکې ویلي، د ایران د دریو اټومي بټیو له ډلې چې امریکا برید پرې کړی، یوه یې بشپړه ویجاړه شوې او دوه نورې به یې تر دوو میاشتو پورې بیرته د یورانیمو پخول پيل کړي.

د سوریې په سویدا ښار کې جګړه دریدلې او چارواکي وایي، سیمه له بدوي وسله والو پاکه شوې ده.

رویټرز خبري اژانس پرون شنبه ناوخته د سوریې د کورنیو چارو وزارت په حواله ویلي، بدوي قومي جنګیالي وروسته له هغه په شا شول چې سیمې ته امنیتي ځواکونه ولېږل شو.

په سویډا کې له یوې اونۍ راهیسې د دروزي ټولنې او بدوي یا کوچي قبیلې ترمنځ فرقه یي نښتې پيل شوې وې.

د سوریې د بشري حقونو د څار کمیسیون ویلي، دغو نښتو کې ۵۹۴ تنه وژل شوي او ملګرو ملتونو ویلي، ۲۰۰۰ کورنۍ د همدې تاوتریخوالي له کبله کډه شوي دي.

په ایران کې د یوه بس د ټکر له امله لږ تر لږه ۱۵ تنه مړه شوي دي.

د ایران دولتي رسنیو د فارس ولایت د والي مسعود عابد په قول ویلي، دا پېښه په شیراز ښار کې شوې او ۲۷ نور کسان هم پکې ټپیان شوي دي.

په ایران کې د ترافیکي پېښو له امله هر کال نژدې ۱۷۰۰۰ کسان ژوند بایلي. ایران له هغو هېوادونو څخه شمېرل کېږي چې د ترافیکي پېښو مرګ ژوبلې پکې تر ټولو زیاتې دي.

د غزې د ملکي دفاع ادارې د شنبې په ورځ اعلان وکړ چې د دې سیمې په جنوب کې دوو مرستندویه مرکزونو ته نژدې د اسراییل په بریدونو کې ۲۶ تنه وژل شوي او تر ۱۰۰ ډېر نور ټپیان شوي دي.

د دې ادارې ویاند محمود بصل فرانس‌پرس ته ویلي، چې له دې ډلې ۲۲ تنه د خان‌یونس په جنوب لویدیځ کې، او څلور نور د رفح په شمال لوېدیځ کې وژل شوي دي.

یوه عیني شاهد ویلي: "خلک د خوړو اخیستلو لپاره راغلي وو، چې د اسراییلي سرتېرو له خوا پرې ډزې وشوې."

د اسرائیل پوځ ویلي چې د دې ادعاوو په اړه پلټنې کوي.

له هغه وخته چې د ۲۰۲۳ کال په اکتوبر کې د غزې جګړه پیل شوې، هلته بشري وضعیت ډېر کړکېچن شوی، تر دوه میلیونه زیات خلک له سختې لوږې او د لومړنیو اړتیاوو له کمښت سره مخامخ دي، او د خوارځواکۍ کچه لوړه شوې ده.

د مرستو د وېش پر مهال د خلکو وژل، په تېره بیا په ډزو، اوس په یوه معمول بدل شوی دی.

د ایران قضايي چارواکو د شنبې په ورځ اعلان وکړ چې درې نارینه یې د جنسي تېري په تور د هیواد په شمال کې اعدام کړي دي.

د ایران د قضایيه قوې د خبري اژانس، میزان د راپور له مخې، د ګلستان ولایت د محکمې رئیس، حیدر آسیابي ویلي، دا حکم نن سهار د ګلستان ولایت د مرکز، ګرګان ښار په محبس کې دننه عملي شوی دی.

د ایران د قوانینو له مخې، د قتل او جنسي تېري سزا اعدام ده.

د بخښنې د نړیوال سازمان په شمول د بشري حقونو د سازمانونو په وینا، ایران له چین وروسته په نړۍ کې دوهم هېواد دی چې تر ټولو زیات اعدامونه پکې کېږي.

د سوریې د بشري حقونو د څار بنسټ د شنبې په ورځ، (د جولای ۱۹مه) د دروزي ټولنې په زړه کې د تېرې اوونۍ د مرګ ژوبلو نوې شمېره اعلان کړه.

د دغه لندن مېشتيغیر حکومتي بنسټ په وینا، تر دې دمه لږ تر لږه ۷۱۸ تنه په سویدا ولایت کې وژل شوي دي.

په وژل شویو کې ۱۴۶ تنه د دروزي لږکیو وسله وال او ۲۴۵ ملکي کسان شامل دي، چې ۱۶۵ تنه‌ یې د سوریې د دفاع او کورنیو چارو وزارتونو له‌خوا «په خپل‌سري» ډول اعدام شوي دي.

دا نښتې د ۲۸۷ دولتي سرتېرو او ۱۸ بدوي جنګیالیو د وژل کېدو سبب شوي هم دي، او درې بدویان بیا د دروزي جنګیالیو له‌خوا «په خپل‌سري» ډول اعدام شوي دي.

د سوریې د بشري حقونو د څار بنسټ همداراز وايي چې د اسرائیل په هوایي بریدونو کې سوریې ۱۵ دولتي سرتېري وژل شوي دي.

د سوریې د جنوب د نښتو د قربانیانو د شمېر د زیاتوالي له راپور سره هم‌مهاله، د دې هېواد ولسمشر احمد شرع د شنبې په سهار په سویدا ولایت کې د اوربند د اعلان خبر ورکړ.

په ترکیه کې د امریکا سفیر او د سوریې د چارو لپاره د امریکا ځانګړي استازي، ټام باراک اعلان وکړ چې اسرائیل او سوریه پر اوربند موافقه کړې ده.

ښاغلي باراک نن سهار (۲۸ چنګاښ) وختي په ایکسپاڼه (پخوانی ټویټر) کې ولیکل چې د اسرائیل صدراعظم او د سوریې ولسمشر، د امریکا د بهرنیو چارو وزیر په ملاتړ، پر یوه اوربند سلا شوي، چې د ترکیې، اردن او نورو ګاونډیانو له خوا یې هرکلی شوی دی.

نوموړي زیاته کړه، له دروزیانو، بدویانو او سنیانو غواړي چې خپلې وسلې کېږدي، له نورو اقلیتونو سره یو ځای د یوې متحدې سوریې د جوړولو لپاره کار وکړي، او له خپلو ګاونډیانو سره په سوله او هوساینه کې ژوند وکړي.

تر اوسه په دې اړه نور جزییات نه دي خپاره شوي او نه هم د اسرائیل او سوریې چارواکو رسماً څه ویلي دي.

له بلې خوا رویټرز خبري آژانس د خپلو سرچینو پر اساس راپور ورکړی چې د سوریې حکومت داسې انګېرلې وه چې د سوېدا سیمې ته د ځواکونو د لېږلو لپاره یې د امریکا او اسرائیل شنه اشاره ترلاسه کړې ده.