له ارزګان پرته نن د افغانستان په ټولو ولایتونو کې د ماشومانو د ګوزڼ ضد یا پولیو واکسین کمپاین پيل شو.

په دغه څلور ورځني کمپاین کې تر پنځو کلونو ښکته ماشومانو ته د پولیو څاڅکي او له شپږو میاشتو نیولې تر پنځه کلنو ماشومانو ته د ویټامین اې ټابلیټ هم ورکول کیږي.

د افغانستان د پولیو د له منځه وړلو د بیړني مرکز مسول نیک ولي شا مومن نن دوشنبه ازادي راډیو ته وویل:

" په دې کمپاین کې زمونږ تر هدف لاندې ماشومان چې عمرونه یې تر پنځو کلونو ښکته دي، ۱۱ میلیونه دي. باید یادونه وکړم چې ارزګان کې اوس تازه کمپاین ترسره شوی دی، نو د وخت د نژدې والي له کبله ارزګان کې یوه یا دوه اونۍ وروسته کمپاین ترسره کیږي."

په افغانستان کې د پولیو یا ګوزڼ ضد واکسین دغه کمپاین داسې مهال پیلیږي< چې سږ میلادي کال په دې هیواد کې د پولیو یا ګوزڼ پنځه مثبتې پېښې شوي دي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتو مرستندویه پلاوی( یوناما) یوه نوې طرحه وړاندې کوي چې هدف یې له نړیوال نظم سره د افغانستان تدریجي ادغام ته لاره هواره شي.

د یوناما مشرې روزا اوتونبایوا پرون په نیویارک کې د ملګرو ملتو امنیت شورا ته وویل چې ملګرو ملتو له طالبانو سره د خبرو اترو لپاره یو منظم چوکاټ چمتو کړی دی چې کولی شي د بشري حقونو، د ښځو د وضعیت او د نړیوالو مکلفیتونو په برخو کې اغیزمنو تعاملاتو ته لاره هواره شي.

د یوناما مشرې ټینګار وکړ چې دا نوښت د ځانګړیو کاري ډلو د تشکیلاتو له لارې د بشري حقونو د حفاظت، د قانون د حاکمیت او د ښځو د حقونو په څیر پر مهمو موضوعاتو تمرکز کوي او هدف یې دا نه دی چې اوسني وضعیت ته مشروعیت ورکړي.

اغلې اوتنبایوا بیا وویل چې په راتلونکو ورځو کې به په دوحه کې غونډې وشي چې هلته به د دغې طرحې جزییات شریک شي.

د یوناما مشرې دا هم وویل چې د بشري حقونو په وضعیت کې له پام وړ پرمختګونو پرته، په ځانګړې توګه د ښځو په وړاندې د محدودیتونو له لرې کولو پرته، نړیوالې ټولنې ته د افغانستان بیرته ستنیدل ممکن نه دي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتو د کډوالو عالي کمشنرۍ ژمنه وکړه چې افغانستان ته به له تللیو ایراني کډوالو سره مرسته وکړي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتو د کډوالو د عالي کمشنرۍ د دفتر رییس عرفات جمال پرون وویل چې د دوی کسان په سرحد کې دي او د ایراني کډوالو وضعیت څاري.

ښاغلي جمال زیاته کړه چې د یکشنبې په ورځ یې څو تنه ایراني کډوال راجستر کړې دي. نوموړي بیا وویل، تر دې دمه د ایراني کډوالو لویه شمیره افغانستان ته نه ده داخله شوې خو شاوخوا دیرش کورنۍ چې دوه ګونی ایرانی او افغان تابعت لري، د جګړې له ویرې افغانستان ته ستنې شوې دي.

دولس ورځې مخکې اسراییل پر ایران هوایي بریدونه پيل کړل.

باختر اژانس رپوټ ورکوي چې د امیرخان متقی او هاکان فیدان ترمینځ دغه ملاقات په استانبول کې داسلامي کنفرانس دهمکاریو د سازمان دبهرنیو چارو وزیرانو د غونډې په درشل کې شوی دی.

په غونډه کې د دوه اړخیزو روابطو او دسیمې د وضعیت په هکله خبرې شوي دي.

رپوټ زیاتوي چې په غونډه کې ددواړو هیوادونو روابط مهم وګڼل شول او په پراختیا یې ټینګار وشو.

سره لدې چې دطالبانو حکومت تراوسه کوم هیواد په رسمیت نه دی پیژندلی خو ترکیه یو له هغو هیوادونو څخه ده چې طالبانو سره نږدې اړیکې پالي خو په عین وخت کې یې دافغانستان دپخواني حکومت یو شمیر مشرانو او چارواکو ته پناه هم ورکړې ده.

د روغتیا نړیوال سازمان (WHO) وايي چې ساري ناروغیو په یوه میاشت کې په افغانستان کې ۳۱۰ کسان وژلي دي.

د دې سازمان میاشتنی راپور چې د یکشنبې په ورځ، د جون په ۲۳مه خپور شو، وايي چې دغه کسان د شري، د تنفسي جهازد شدید التهاب ، د ډیهایډریشن سره شدید اسهال او کانګو تبې له امله مړه شوي دي.

د روغتیا نړیوال سازمان په افغانستان کې د تنفسی جهازد شدید التهاب ناروغي د اندیښنې وړ بللې او ویې ویل چې یوازې په می میاشت کې، په هیواد کې د دې ناروغۍ له امله ۱۹۵ کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړ.

د دې سازمان په وینا، په می میاشت کې، دوی په افغانستان کې د دې ناروغۍ نږدې ۹۳۰۰۰ نوې پیښې ثبت کړې.

دا په داسې حال کې ده چې د ملګرو ملتونو د ماشومانو وجهي صندوق (یونیسف) پدې وروستیو کې وویل چې په افغانستان کې نږدې لس ملیونه خلک په هغو سیمو کې ژوند کوي چې روغتیایی اسانتیاوو ته لاسرسی نلري.

په افغانستان کې دملګرو ملتونو د مرستندوی پلاوي ( یوناما ) مشره روزا اوتونبایوا ددغه هیواد په اړه د امنیت دشورا نننۍ غونډې ته وینا کوي.

میرمن اوتونبایوا به غونډې ته ددوحې د پروسې د راتلونکو ګامونو په اړه معلومات ورکړي .

د دوحې پروسه د یوې سیاسي لارې دنقشې له مخې طالبانو سره د لا اغیزمن او منسجم نړیوال تعامل لپاره دوه کاله مخکې پیل شوې ده.

دغه راز تمه ده چې په غونډه کې به دافغانستان په اړه یولړ سیاسي ، اجتماعي ، اقتصادي او د بشري حقونو او بشري وضعیت اړوند مسایل هم وڅیړل شي.

دغونډې په اړه خپور شوي رپوټ کې راغلي دي چې د بشري مرستو لپاره د ملګرو ملتونو د عمومي منشی مرستیاله جویس مسویا او د ملګرو ملتونو د ښځو دبرخی اجرایوی مشره سیما باهوس هم غونډې ته وینا کوي.

ویل کیږي چې دګډونوالو په خبرو کې به په ځانګړې توګه په ښځو او نجونو باندې د طالبانو د محدودیتونو او تبعیضی پالیسو په اغیز تمرکز وشي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت پر ایران د امریکا برید غندلی.

د دې وزارت د ویاند قهار بلخي پر ایکس پاڼې په خپره شوې اعلامیه کې ویل شوي، "د امریکا دغه ډول بریدونه په سیمه کې بې ثباتي رامنځته کوي".

په اعلامیه وړاندې پر دواړو خواوو غږ شوی چې د ستونزې د حل په موخه دپیلوماسۍ ته مخه کړي.

امریکا نن یکشنبې په ایران درې لوی اټومي تاسیسات په نښه کړل.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ دا بریدونه بریالي وبلل او ایران ته د سولې د وړاندیز ترڅنګ وویل، "که سوله نه کوئ، د نورو بریدونو لپاره ځان چمتو کړئ".

ایران دې بریدونو ته تند غبرګون ښکاره کړی دی.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي ویلي، د دغو بریدونو د عواقبو مسولیت امریکا ته ورګرځي.

د بښنې نړیوال سازمان وايي، د سید رحیم سعیدي په نوم افغان فلم جوړونکی د طالبانو له بنده ازاد شوی دی.

د دغه سازمان د اسیا برخې نن یکشنبې پر خپل ټویټر ویلي، سعیدي له ۱۱میاشتنې بند وروسته ازاد شوی دی.

د دې سازمان په ټکو، هغه د بیان ازادۍ له حق څخه د ګټې اخیستي په خاطر زنداني شوی و.

سعیدي د تیرکال په سرطان میاشت کې د طالبانو د نظام خلاف د تبلغ په تور زنداني شوی و.

د طالبانو حکومت تراوسه په دې اړه څه ویلي نه دي.

د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیرخان متقي د سوریې او ازبکستان د بهرنیو چارو له وزیرانو سره په جلا جلا کتنو کې د دوه اړخیزو همکاریو پر پیاوړتیا خبرې کړې دي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې دغه لیده کاته په ستانبول کې د اسلامي همکاریو سازمان د ۵۱مې غونډې څنډه کې شوي دي.

خبرپاڼه کې راغلي چې متقي له خپل سوریایي سیال اسد حسن شیبانی سره د تاریخي اړیکو پر پیاوړتیا خبرې کړې دي.

متقي له ازبکستاني سیال بختیار سعیدوف سره پر اقتصادي، ترانزیتي او سوداګریزو اړیکو خبرې کړي دي.

د سیمې او ګاونډ هېوادونه طالبانو سره تعامل لري، خو تراوسه یې د هغوی حکومت په رسمیت نه دی پيژندلی.

هغه د ۱۸ میاشتو غیر حاضرۍ وروسته د ۲۰۲۵ کال د اروپا اتلولۍ کې د ډنمارک لپاره بیا لوبې کولو ته چمتو ده.

د ۲۰۲۵ کال د اروپا د ښځو اتلولۍ د جولای په دویمه نیټه په سویس کې پیلیږي.

د ډنمارک د ښځو روزونکې اندري جیګلیټز ویلي نادیه ندیم داسې لوبغاړې ده چې کولی شي د لوبې رُخ بدل کړي.

۳۷ کلنه نادیه ندیم چې د مسلکي فوټبالرې سربیره ډاکټره هم ده، په ۱۲ کلنۍ کې له افغانستانه وتلې.

هغې مخکې په انګلستان کې د مانچسټر سیټي، په فرانسه کې د پاریسنټ ژرمن او په ایټالیا کې د AC میلان لپاره لوبې کړې دي.

د طالبانو د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزیر وایي، له روسیې سره د ځینو خوراکي موادو د واردولو په اړه خبرې روانې دي، ځکه چې د ایران جګړې ته اندیښنې شته.

عطا الله عمري رویټرز اژانس ته د جمعې په ورځ په سنټ پیترز بورګ کې د روسیې د اقتصادي غونډې ترڅنګ وویل، موږ په یو شمیر داسې خوراکي موادو تکیه کوو چې له ایران څخه واردیږي او که چیرته هلته ستونزې پيدا شي نو بې له شکه پر افغانستان به اغیزې وکړي.

عمري زیاته کړه چې له روسیې څخه غنم غواړو.

د عمري په مشرۍ د طالبانو پلاوی څلور ورځې مخکې کې د روسی په نړیوال اقتصادي کنفرانس کې د ګډون لپاره سنت پیترز بورګ ته ولاړ. په دې نړیوال کنفرانس کې چې نن پای ته رسیږي؛ د نړۍ د شاوخوا یوسل او څلویښت هیوادونو استازیو برخه اخیستې ده.